Celsius

Celsius is 'n êenheid voe de temperateure.

De noame 'celsius' komt van een astronoom uut Zweedn: Anders Celsius (1701-1774). Die weetnschapper et de schoale voe 't êest gepresenteerd in 1742. In sommigte landn (lik Amerika) klappn ze nie va Celsius moa va Fahrenheit voe de temperateure te meetn.

Om et simpel uut te leggn (moa weetnschappelik is 't ni ounderd ten ounderd juste):

• De temperateure woaby da woater by e luchtdruk va 1 atmosfeer(= 1013 hPa) vervriest is 0 °C.
• De temperateure woaby da woater by e luchtdruk va 1 atmosfeer verdampt is 100 °C.

Ol wuk da doatusschn ligt, is verdêeld in 100 gelyke stiksjes.

In 't begun lagen de weirdn anders: voe Anders Celsius wos 0 groadn 't kokpunt, e 100 groadn 't vriespunt. Loater e ze dat dus ommegekêerd.

Den SI-eenheid da de wetenschappers gebruuken voe temperateuren te meten is Kelvin, en 't ed dezelfste indeling of Celsius mo 't is 273,15 groaden bytelln.

Anderen êenheedn die overtyd ôok nog gebruukt wierdn zyn de Réaumur en de Rømer, en de dag va vdage wordt de Rankine ook nog gebruukt. De Rankineschoal pakt lik de Kelvinschoal ook 0° als absoluut nulpunt, mo rekent vanaf doar verder in êenheedn die in grotte gelyk zyn an groadn Fahrenheit.