Edward III van Iengeland

Edward III van Iengeland, bygenoamd Edward van Windsor, (Windsor Castle, Berkshire, 13 november 1312 – Sheen Palace, Surrey, 21 juni 1377), van 't Huus Plantagenet was 50 joar keunienk van Iengeland (1327-1377), wa da styf lange was vor in dien tyd. Je was ook groaf van Chester van 1320 en hertog van Aquitanië van 1325.

Je was den oudste zeune van keunienk Edward II en Isabelle, een dochter van de Frãnsche keunienk Philippe IV le Bel.

Je richtte in 1348 de "Orde van de Kouseband" ip, de beroemde ridderorde die nog assan bestoat. 't Motto van de orde is "Honi soit qui mal y pense".

De noakommeliengn van zyn jounges hen verschillige generoasjes de trôone betwist met als hoogtepunt de Rôoznoorloogn (1455-1485) tusschn d'Huuzn Lancaster en York.

Ofzettienge van zyn voader Edward II

In 1325 vertrok zyn moeder Isabelle no Vrankryk vo te bemiddeln met heur broere Charles IV over e discuusje tusschn hem en heur vint over Guyenne, Gascony, en Ponthieu. Isabelle begost doar an 't Frãns hof e reloasje me de gevluchte Roger Mortimer. Ze brochtn e leger tegoare vor heur vint of te zettn en heur zeuntje keunienk van Iengeland te moakn.

Edward III most al an zyn 14 joar zyn voader ipvolgn. Omdat ie nog minderjoarig was regeerdn Isabelle en Mortimer als regent over Iengeland van 1326 toet 1328 en ze lietn Edward II vermôordn.

In 1330, an zyn 18 joar, was Edward III mêerderjoarig en je liet Roger Mortimer executeern en zyn moeder verbann en ipsluutn in Rising Castle.

Zyn oorloogn

Edward III most surtout vechtn teegn d'ipstandige Schotse rebelln, êest me succes, moar in 1357 most ie under zelfstandigheid anveirdn met et Verdrag van Berwick.

Ounder zyn keuniengschap begost ook den Hounderdjoarign Oorloge van Iengeland teegn Vrankryk (1337-1453), die begost achter da Charles IV van Vrankryk gestorvn was zounder zeune. Edward III vound dat 'n me zyn Frãnsche moeder recht haad ip de Frãnsche trôone en je steldeg' hem kandidoat. Mo Philippe van Valois wierd verkoozn deur den oadel. Je was de zeune van Charles, de groaf van Valois en de joungere broere van Philippe IV le Bel. Je was de stamvoader van de nieuwe dynastie, et Huus Valois.

Reloasje me Vloandern

Vloandern wierd ook meegesleurd in den oorloge. De groaf van Vloandern Lodewyk van Nevers, die ton lêenman was van de Frãnsche keunienk Philippe VI, was verplicht van de kant van zyn soeverein te kiezn. Moar Iengeland, die veel wulle an Vloandern leverde, begost ip 12 ogustus 1336 den uutvoer no de Vlamsche steedn te blokkeern. Vloandern gerakte in een economische crisis.

't Woapnschild van Edward III

Jacob van Artevelde wildeg' êest neutroal bluuvn in de stryd, mo je kôos uutendelyk vor Iengeland, vanuut zyn poziesje als boas van de wevers en omdat under wulle et belangrykste economisch product van Vloandern was.

De Gentenoars, ounder leidienge van Jacob van Artevelde, kwoamn in 1338 in ipstand. Groaf Lodewyk sloeg ip de vlucht no de Frãnsche keunienk. Begun 1340 gaf Artevelde, die in openlyk conflict gekommn was me zyn groaf en zyn keunienk, zyn neutraliteit ip en je sloot e militair, polletiek en economisch-financieel verbound met Iengeland. Je beloofde Edward III financieele steun in zyn oorloge teegn Vrankryk.

Ip 26 januoari 1340 krêeg Edward III den titel van keunienk van Vrankryk ip de Vrydagmarkt van Gent en je wierd erkend als nieuwe soeverein van Vloandern. Nie vele loater, de 6de moarte 1340, wierd zyn zeune John, loater bekend als John of Gaunt (Jan van Gent) in Gent geboorn.

Zyn oudere broere, Lionel of Antwerp, was twi joar idder, ip 29 november 1338, in Antwerpn geboorn.

Vrouwe en jounges

Keunienk Edward III me zyn oudste zeune Edward van Woodstock

In januoari 1328 trouwde Edward an zyn 15 joar met de nog joungere Filippa van Henegouwn, een dochter van groaf Willem I van Henegouwn (ook Willem III van Holland) van 't Huus Avesnes. Under jounges woarn:

• Edward van Woodstock (1330-1376), die nog vo zyn voader stierf
• Isabella van Iengeland (1332-1379),
• Joan van Iengeland (1333 of 1335-1348)
• William van Hatfield (1337) (Nog gin moand geleefd)
• Lionel van Antwerpn (1338-1368), êestn hertog van Clarence
• Jan van Gent (John of Gaunt) (1340-1399), êestn hertog van Lancaster
• Edmund van Langley (1341-1402), êestn hertog van York
• Blanche (1342)
• Mary van Waltham (1344 - 1362)
• Margaret (1346-1361), gravinne van Pembroke
• Thomas van Windsor (1347-1348)
• William van Windsor (1348)
• Thomas van Woodstock (1355-1397), êestn hertog van Gloucester

Edward III is an zyn 64 joar gestorvn en begroavn in de Westminster Abbey in Londn. Zyn klêenzeune Richard II, zeune van Edward van Woodstock en Joan van Kent, volgdeg' hem ip.

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Edward III of England van Wikimedia Commons.