De Mandel is e zyriviere van de Leie die etwoarsn tussn Passchendoale en Rôzebeke ountspriengt.

De Mandel in Roeseloare
De Mandel in Oostnieuwkerke

De riviere passeert vervolgens deur de volgende gemêentn: Ooglee, Roeseloare, Yzegem, Iengelmunster, Mullebeke, Ôostrôzebeke, Dentergem en Wielsbeke woar da ze uutmondt in de Leie.

Deur dat de riviere deur e dichtbevolkt gebied strôomt, komt er ôok vele oungezuverd rioolwoater in. De Mandel is ton ôok e dôde riviere. De geure wos e poar joarn geleedn ip warme doagn ondroaglik. Nu is 't e bitje verbeterd, moa d'r is nog veel werk an de wienkel.

In de loate Middelêeuwen wier de Mandel gebruukt vô 't transport over 't woater. D'r kostn allêne moar klêne en korte bôotn gebruukt weirn angezien de riviere niet te vele ginne diepgank eit en ôok nie ol te brêed is.

Vanof de neegntiende êeuwe, wos de vlasverwerkienge ne belangryke verveuler van de rivier. Zjuste gelik de Leie, wos de Mandel styf in trek vôo de vlasrôtienge: d'r zat ôok winne tout gin kalk in 't woater. Een crucioal iet vôo e goeie rôtienge.

In de twintiste êeuwe is de riviere gedêeltelik overwelfd geroakt. Ollesis in Yzegem en Iengelmunster moe je ol goe kykn woar da ze nog were te vindn is.

Wikimedia Commons