Kruusgewelvn zyn g'evolueerd uut tungewelvn. E kruusgewelf kryg j'oe je twee gelykige en eevn hoge tungewelvn mekoar ounder nen rechtn hoek lat kruuschn.

Kruusgewelvn in de crypte (11e eeuwe) van de kathedroale van Bayeux, Vrankryk
Schemoatische voorstellienge van en kruusgewelf

't Voordeel van en kruusgewelf es da je nu vier openiengn hèit in plekke van twee. Ge koste toun e dwarsbeuke zettn die twèistn up de middnbeuke stound. Zo ountstoundn de basilicoale kruuskerkn.

Kruusgewelvn zyn in de loatere romoansche periode styf vele gebruukt gewist en hèin de tungewelvn bykans helegansn vervangn. Moar de Romeinn kostn ook ol kruusgewelvn toepassn.

By kruusgewelvn zyn de gewelfschelpn zelve dien 't geheel droagn. By de loatere kruusrebgewelvn zyn de rebbn de droagende elementn.

 
Ounderdeeln van kerkarchitectuur

Ounderdeeln van kruuskerkn:  Absis · Koorommegank · Luchtbeuke · Middnbeuke · Priesterkoor · Stroalkapelle · Transept · Vierienge · Westbouw · Zybeuke

Bouwkundige ounderdeeln:  Arcade · Boge · Boovnlucht · Fronton · Kapitêel · Luchtboge · Roundboge · Scheeboge · Spitsboge · Steunbeir · Tribune · Triforium

Decoratieve ounderdeeln:  Archivolt · Dwerggalery · Lisene · Lombardischn band · Pilaster · Pinoakel · Voluut · Woaterspuger

Gewelftypes:  Kruusgewelf · Tungewelf