Ordinatio Imperii

De Ordinatio Imperii (Ordenienge van ‘t Ryk) wierd ipgesteld in 817 vo d’ipvolgienge van Lodewyk de Vroomn te regeln. ’t Was e compromis tusschn ’t oud ipvolgiengssystèim en ’t nieuw unitair ideoal da verdedigd wierd deur de kerke. Den oudste zeune zoudt ossan ’t keizerschap ervn, tegoare met et ippergezag over zyn eventuele broers, die ton ounderkeunienk van e dêelstoat zoun zyn.

De reedn

Lodewyk de Vroomn ha vor e moeilikke keuze gestoan. Je most, volgns de Frankische traditie, 't Frankisch Ryk verdêeln ounder zyn drie zeuns, mo je wildeg’ ook ‘t Karolingisch Ryk da deur zyn voader Karel de Grôotn ipgebouwd was tegoare houdn. Doarom kwamt ie in 817 me de kerke overêen, via de Ordinatio Imperii, da zyn oudste zeune Lotharius I de keizerstitel met Italië en ’t ippergezag krêeg, Lodewyk den Duuts Beiern en Pepeyn Aquitanië.

Grôte probleemn

Lodewyk de Vroomn zorgde vo grôte probleemn deur in 823 nog e vierde zeune, Karel de Kletsn, t’hen me zyn twidde vrouwe Judith van Beiern. Zy wilde dat heur zeuntje ook zyn dêel krêeg.

Da gebeurde binst de ryksdag van Worms in 829. Je krêeg Alamannië, Zwaben, Retie, den Elzas en ’n dêel van Bourgondië, mo da woarn de belangrykste dêeln die beloofd woarn an Lothar. ’t Spel begost nateurlik. De broers en under voader begostn oorloogn te voern teegn makoar.

In 838 stierf Pepeyn, twi joar idder of zyn voader, en dus wast er 'n erfgenoam minder. De drie overbluuvnde zeuns anveirdegn de Ordinatio Imperii nie mè en in 839 kwoamn z’akkoord met e nieuwe erfregelienge: 't Akkoord van Worms.

Achter den dôod van Lodewyk de Vroomn in 840 eiste Lotharius toch were d’invoerienge van de Ordinatio Imperii. D’andere woarn nie akkôord en Lotharius begost 'n oorloge teegn z’n broers, mo je verloor in 841 in de Slag by Fontenoy.

In 842 slôot Karel de Kletsn mè Lodewyk den Duuts den Eed van Straatsburg teegn Lotharius, woarin dan ze beloofdn van makoar te bluuvn steunn.

’t Verdrag van Verdun

Uutendelik wierd ’t ryk met et Verdrag van Verdun in 843 verdêeld in West-Francië, Oost-Francië en Middn-Francië. Lotharius hield zyn titel van keizer, mo zounder ’t gezag over zyn broers.

Da was ’t definitief ende van de êenheid van ’t Frankisch ryk.

Achter den dôod van Lotharius I wierd zyn Middnryk verdêeld ounder zyn drie zeuns: Lodewyk II, Lotharius II en Karel van Provence. Mo zynder haan gin zeuns en doarom wierd ’t Middnryk achter under dôod verdêeld ounder Karel de Kletsn van West-Francië en Lodewyk den Duuts van Oost-Francië.

’t Oost- en ‘t West-Frankisch ryk zoun loater elk under weg goan: Duutsland ounder et Ottoons Huus (van 911) en Frankryk ounder de Capetiengers (van 987).