Karel den Goein: verschil tussen versies

'''Karel den Goein''' ([[Denemarkn]], 1080/1086 – [[Brugge]], [[2 moarte]] [[1127]]) was [[Groaf van Vloandern]] van 1119 tout an z’n dôod. J’is vermôord gewist in de [[Sint-Donaaskathedroale|Sint-Donaaskerke]] ip de [[Burg (Brugge)|Burg]] in [[Brugge]].

==GeschiedenisseZyn leevn==

Karel van Denemarkn, loater ''Karel ''den Goein'' genoemd, is geboorn in [[Denemarkn]]. Je was de zeune van keunink Knud IV ''den Illign'' van Denemarkn en van Adela van Vloandern, dochter van groaf [[Robrecht I van Vloandern]], bygenoamd ''den Fries'' en Geertruida van Saksn.

Karel groeideg' ip an ’t hof van z’n grôotvoader Robrecht I ''den Fries'' en z’n nounkel Robrecht II. In 1092 vertrok z’n moeder nor [[Itoalië]], vo te trouwn mè Rogier Bursa, ertog van Apulië.

In 1111 stierf groaf Robrecht II. Z’n zeune Boudewyn VII, bygenoamd ''Hapkin'' of ''met de Byle'', volgdeg' em ip. Karel van Denemarkn, z’n kozyn, die ouder was, was z’n belangrykstn adviseur.

In juni 1119 was Karel den Goein de volgendn Groaf van Vloandern. E joar of twêe d’r vôorn wast ’n getrouwd mème Margaretha van Clermont, dochter van Reinoud II.

In Brugge aad er e familie van horigen, de [[Erembalds]], ofkomstig van Veurne, under weetn ip te werkn. De zeune van Erembald van Veurne, Bertulf, wierd in 1089 ols prôost van de [[Sint-Donaaskathedroale|Sint-Donaaskerke]] in [[Brugge]] angesteld. Drie joar loater makteg't ie dêel uut van ‘t doageliks besteur en je zette z’n familie ip de machtigste posities van ‘t [[Groafschap Vloandern]].

Karel den Goein was vrêe populair by ’t geweun volk, van doar z’n bynoame. In 1124-1125 wast er oungersnôod en je zorgde dat ‘t groan nie te diere verkocht wierd en dat d’oarme en zwakke menschn an eetn kostn geroakn. Je steundeg' under en verdedigdeg' under teegn de ryke. Doadeure kwoamn d’r wryviengn tusschn em en de Erembalds, want Karel wildeg' under macht vermindern en d’r under ip wyzn dan ze van horige ofkomste woarn.

Ip 2 moarte 1127 is Karel den Goein ’s nuchtnds no de Sint-Donaaskerke gegoan vo z’n doageliks gebed, tegoare met enigte woapnknechtn, die vanachter in de kerke blêevn. Karel gink an ’t altoar zittn mè z’n gebeednboek.en Ipip da moment zyn de Erembalds binngekommn vor em te vermôordn. ’t Zou Bordsiard, e neve van Bertulf, gewist zyn die em nere gestookn et. Ze vermôordegn ôok de woapnknechtn en nog andere dien de groaf steundn. Gervaas Van Praet, koamerlink van de groaf, kost vluchtn uut Brugge.

Ip 7 moarte 1127 ete [[Gervaas Van Praet]] d’nden ipstand teegn de d'Erembalds in gank gestookn.

De kerkeSint-Donaaskerke is ton zwoar beschoadigd gewist in da gevecht. In e paniekreactie versterktnversterktegn de Bruggeliengn under stad mème grachtn en poalwerk. Ze maktn gebruuk van de bestoande woaterloopn vo vele groafwerk te bespoarn.

Da was d’eested’êeste stadsomwallienge, die tegoare viel met de rink van de binnreien, die nog ossan bestoat: in ’t‘t oostnnôordn d’Augustynnreie en de SintGoudn-AnnareieHandreie, invan ’t zuudwestnoostn enno ’t zuudn de Sint-Annareie, de Groene reie en den Dyver, in ’t westn en ‘t nôordn de nu overdekte Smeednreie (ounder ’t Zand), de Speelmansreie, d’Augustynnreie en de GoudenhandreieSpeelmansreie.

In de volgnde joarn is d’omwallinged’omwallienge vôort uutgebouwd en verstevigd. D’r bestoa nog e restant van in ’n hofmeur anin de PottnmoakersreiePottnmoakersstroate.

De keunink van Frankryk profiteerde van de crisis in Vloandern deur de Normandiër Willem Clito, ‘n achterkleenzeuneachterklêenzeune van [[Boudewyn V van Vloandern]] te kiezn ols ipvolger. Den 23sten moarte volgde Willem Clito Karel den Goein ip, mo de Bruggeliengn verzettegenverzettegn under teegn em deur z’n anti-Ingelschn politiek. Economisch kwoamn Vloandern en Ingeland goed overêen, omdat de Vlamsche loaknindustrie Ingelsche wulle verwerkte.

Galbert van Brugge was groafelik secretoaris an ’t hof van Karel den Goein. ‘t Was e Brugsche geestelikkn mo gin paster. Verzekers e kanunnik van de Sint-Donaaskerke. In z’n dagboek et ‘n d’anleidienge en de gevolgn van de môord (1127-1128), w.o. ’t machtsmisbruuk van de Erembalds, gedetailleerd beschreevn. ’t Is uze belangrykste bronne over de môord ip Karel den Goein. ’t Dagboek zoudt anzien zyn ols ‘t eesteêeste dagboek in de Westersche literateurgeschiedenisse.

De môord ip Karel den Goein wordt ôok beschreevn in den historischenhistorischn romang ''Zonsverduistering boven Brugge'', (Davidsfonds) van Vic de Donder, gebaseerd ip ‘t verslag van Galbert.

In 1782 ènen ze in ‘t reliekschryn bêenders en z’n portret gevoundn en in 1804 an Sint-Salvators gegeevn. De gouache ip papier zou van de 15e êeuwe zyn. Van boovn stoat er: Le bon conte de Flandre. Je stoat in profiel in buste, geklid in ’t rôod en je droagt e poaternoster round z’n nekke.