Burg (Brugge): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Pastel (discuusjeblad | bydroagn)
Pastel (discuusjeblad | bydroagn)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
[[Ofbeeldienge:Brugge - Waterhalle 1294 - 1787.jpg|thumb|De Burg an de riviere de Reie in 1562]]
De '''Burg''' is ‘t pling woa dat de [[geschiedenisse van [[Brugge]] begost is en woa dat den eestnêestn burcht stound van de [[Groaf van Vloandern|groavn van Vloandern]], ols verdedigienge van de [[Vlamsche Kust]] teegn de [[Vikings]]. Round dien burcht groeide [[Brugge]] in de loatere eeuwn uut tout e weireldstad. De [[Brugsche reien|riviere de Reie]] die in dien tyd deur Brugge strôomde is nu hêlegans gekanaliseerd.
 
==Geschiedenisse==
[[843]] was e belangryk joar vor Europa. Deur ‘t [[Verdrag van Verdun]] wierd ’t Ryk van [[Karel den Grôotn]] verdêeld ounder z’n drie klêenkindersklêenkienders. [[Karel den Kletsn]] krêeg [[West-Francië]] ([[Frankryk]] en de [[Vloanderngouwe]]).
 
Je zound [[Boudewyn I van Vloandern|Boudewyn met den Yzern Oarm]] no de Vloanderngouwe (Latyn: Pagus Flandrensis), de streke round Brugge en de kust tusschn den [[Yzer]] en ‘t [[Zwin]] met de stadjes [[Toeroet|Tourhout]], [[Gistel]] en [[Oudnburg]], omdat er doa vele geplunderd wierd deur de [[Vikings]].
Regel 9:
Uut de Vloanderngouwe groeide ‘t [[Groafschap Vloandern]] en Boudewyn met den Yzern Oarm was den eestn [[groaf van Vloandern]].
 
Brugge dêed ol van in de 8e en de 9e eeuwe commerce me Scandinavië. Oorsprounkelik was de noame van Brugge Rugja, d’eested’êeste noame van de riviere de Reie. De noame Rugja evolueerde ounder invloed van ’t Oudnoors. Under woord ''bryggja'' vo landiengsplatse of anlegkoaie wierd gecontamineerd tout Bruggia.
De noame gelykt ip ''Bryggen'', d’hoave van Bergen in Noorwegen, die lik Brugge e belangryke stad van de [[Hanze]] was van de 11e eeuwe.
 
De noame Bruggia stoat ip [[Karoliengers|Karolingische]] muntn van 864-875, die binst de regerienge van Karel den Kletsn gesleegn zyn in ’t platselik muntatelier in Brugge. Enigte bewoarde exemploarn zyn te zien in ‘t [[Gruuthusemuseum]].
 
Spytig genoeg blêef ’t nie ollêne by commerce doen. De Vikings kwoamn langs de riviern ’t binnland in en plunderdn olles wa dan ze teegn kwoamn.
 
Boudewyn met den Yzern Oarm liet round 864 e versterktn burcht bouwn ip de plekke woa da nu de Burg is en kost z’azo teegnoudn.
Regel 20:
Brugge groeide round de burcht van de groavn van Vloandern. ’t Was in dien tyd groafelik gebied en dus under privébezit.
 
Ze lietn e Stêen bouwn, e burchtkapelle, e ghiselhuus en e Loove (’t groafelik uus en loater ’t baljuwuus). Ip de plekke van de Loove kwam loater ‘t Landuus van ‘t [[Brugse Vrye]], woavan da de Gotischn achtergevel langs de Reie bewoard gebleevn is. In 1722 kwam ‘t Oud Gerechtsof ip die plekke.
 
Round 944 liet groaf van Vloandern Arnulf I de [[Sint-Donaaskathedroale|Sint-Donaaskerke]] bouwn no ’t model van de Paltskapelle van [[Karel den Grôotn]] in Aakn. De kerke eet 'n belangryke rolle gespild in Brugge, mor is in 1800 ofgebrookn deur de Fransche en nie mir erbouwd.
[[Ofbeeldienge:Burg in Brugge - België.jpg|thumb|De Burg in 1672 deur Jan Baptist van Meunincxhove. LinksLienks stoat de [[Sint-Donaaskathedroale]] nog en in ’t middn ’t Landuus van 't [[Brugse Vrye]]. In 1722 kwam 't Oud Gerechtsof in de plekke]]
’t Ênigste dat er nog an erinnert zyn de groundvestn, ountdekt deur archeologische ipgroaviengn in 1955 en binst de groafwerkn vo den bouw van ‘t nieuw hotel in 1988. Z’en ôok e dêel van ‘t kôor van de kathedroale blôot geleid. De restantn van de kathedroale zyn g’integreerd in de kelderverdiepienge van ’t Crowne Plaza Burghotel en kunn groatis bezocht wordn.
 
De Burg groeide tegoare me de markt uut tout ‘t erte van Brugge.
 
In 1240 wierd ‘t eesteêeste ollegebouw met ‘n houtn torre gebouwd an de zuudkant van de markt. Mor in 1280 wierd ‘t gebouw vernield deur e brand en mostn ze ‘t erbouwn.
D’r gingn veel documentn verloorn in die brand en ze mostn e nieuwe plekke zoekn. Ze krêegn ‘t ghiselhuus van de groaf, die van de 13e eeuwe minder en minder ip de Burg verblêef. Azo veruusde ‘t stadsbesteur no de Burg, die van e groafelik nor e stedelik center evolueerde. De brand van d’olletorre in 1280 is d’anleidienge gewist vor in 1376 ‘t staduus te bouwn ip de plekke van ‘t ghiselhuus.
 
Regel 35:
|[[Ofbeeldienge:Bruges saint-sang.jpg|thumb|D’Illig-Bloedkapelle]]
|-
|[[Ofbeeldienge:Town hall Brugge.jpg|thumb|LinksLienks d’oude Civiele Griffie me de boge die lopt no 't Blind-Ezelstratje, in ’t middn ’t stadhuus, reks d’Illig bloedkapelle]]
|-
|[[Ofbeeldienge:Brugge (Belgium) - Landhuis Brugse Vrije.jpg|thumb|’t Landuus van 't Brugse Vrye tout 1722]]
|-
|[[Ofbeeldienge:Brujas01.JPG|thumb|LinksLienks ’t Oud Gerechtsof, reks d’Oude Civiele Griffie]]
|}
D’[[Illig-Bloedbasiliek]] is e dubbelkapelle me beneen de Romoansche Sint-Basiliuskapelle (1139-1149) en boovn d’Illig Bloedkapelle.
’t Is ‘t ênigste gebouw die overgebleevn is van den tyd dat de groafelikkn burcht ip ’t Burgpling stound. ’t Interieur van de dounkere crypte in de beneenkapelle is bewoard gebleevn en is e schôon vôorbeeld van de [[Romoanschn styl]]. ’t Is ’t oudste gebouw van Brugge. In de boovnkapelle van ’t Illig-Bloed, is ’t romoans karakter verloorn gegoan. In de 15ste eeuwe is ’t erbouwd gewist in gotischn styl en in de 19ste eeuwe is ‘t neo-gotisch verbouwd gewist. De relikwie van ’t [[Illig Bloed]] wordt doa bewoard en ieder joar meegedroagnmeegedreegn in d'[[Illig-Bloedprocessie]]. De noame steeghere, [[Middelnederlands]] vo den trap no de boovnkapelle uut 1548, leeft voort deurdat de passage me winkeltjeswienkeltjes no de wullestroate ''Ten Steeghere'' genoemd is.
 
==’t Staduus==
LinksLienks van de basiliek stoat ’t [[Gotiek|gotisch]] staduus. Den êestn stêen is geleid in 1376 deur groaf [[Lodewyk van Male]]. ’t Is êen van d’oudste staduuzn van de Nederlandn. In de vôorgevel uut de 14ste eeuwe stoan d'r 49 beeldn van figeurn uut den bybel en de geschiedenisse van Vloandern. Ip ‘t eesteêeste verdiep ku je de Gotische zoale bezoekn. ‘t Outn anggewelf dateert uut 1402 en de neogotische meurschilderiengn uut den tyd van ’t istorisch romantisme, ende 19ste eeuwe. In d’istorische zoale zyn d'r schilderyen, documentn en zoakn die in verband te bringnbriengn zyn met de geschiedenisse van Brugge.
Neffest ’t staduus, ounder de boge, lopt ’t Blind-Ezelstratje no de [[Brugsche reien|reien]]. 't Stratje is genoemd nor ’n erberge van in den tyd.
 
==D’Oude Civiele Griffie==
D’oude Civiele Griffie stoa linkslienks van 't staduus. ‘t [[Renaissance]]gebouw (1534-1537) is gebouwd ip de plekke woa da vroeger ’t groafelik paleis ''de Loove'' stound. De gevel is versierd me verguld beeldouwwerk me helegans van boovn ''Vrouwe Justicia''. In de joarn 1980 was ‘t gebouw nog in gebruuk ols vredegerecht.
In 2001 en ze vo de restauroatie van de gevel de ''Vlamsche Monumentnprys'' gekreegn, wa da te zien is ip e stêen an de zygevel in ’t stratje.
LinksLienks ku je ’t museum met de schouwe van ’t Brugse Vrye bezoekn. De schouwe, 'n ountwerp van [[Lanceloot Blondeel]] uut 1529-1531, gemakt in [[êke|êeknout]] met albast en marmer, is ‘n erinnerienge an d’overwinnienge van [[Karel V van et Illig Rôoms Ryk|Karel V]] ip de Franschn keunink Frans I, in de [[Slag by Pavia (1525)]].
 
==’t Oud Gerechtsof==
LinksLienks neffest d’Oude Civiele Griffie stoat ’t Oud Gerechtsof. ’t Wierd gebouwd in 1722-27 ip de plekke van ’t vroeger Landuus van ’t Brugse Vrye (1520-25), dat ip de groundvestn van ’t groafelik paleis de Loove gebouwd was. Nu zyn de stadsdienstn d'r in oundergebrocht.
 
==De Prôosdye==
De Prôosdye, ip den oek van de Breidelstroate, wierd gebouwd in de 17ste eeuwe in de [[Barok]]styl. ’t Was de residentie van de prôostn van de Sint-Donaaskerke en de kanseliers van Vloandern. Zynder zorgdn vo de groafelikke administroasje. Van 1559 (ton wierd Brugge bisschopsstad) was ’t de residentie van den bisschop, juste neffest de kathedroale.
 
In 2002 was Brugge Culturele Oofdstad. Z’en ton ’t gerestaureerd stiksje kôormeur met de maquette van de Sint-Donaaskathedroale weg gedoan en ip die plekke istis erter e paviljoen gekommn van de Japanschn architect Toyo Ito. ’t GinktGieng erter mor e joar stoan en ’t stadsbesteur zou ’t weg willn, mo ’t stoat er nog. De minister van ruumtelikke ordeniengn liet ’t paviljoen tydelik beschermn.
 
D'r stoan nu bordn die erinnern an de môord ip groaf [[Karel den Goein]] in de Sint-Donaaskerke in 1127.
in 1127.
 
[[Categorie: Brugge]]