Maniërisme: verschil tussen versies

[[Ofbeeldienge:Monument du coeur d'Henri II.jpg|thumb|De drie Gratiën die de urne droagn metme 't erteherte van Hendrik II (Germain Pilon)]]

Achter 1520 begostn d'r mêer en mêer kunstenoars te breekn met ’t classicisme van d’Hoogrenaissance. Ze wildn e mêer persôonlikke, expressievn styl creëren. Ze pastn de klassieke elementn, vormn, moatn en proportieschema’s ip ‘n eign maniere toe in under werk. En in teegnstellienge tout de kunstenoars van de Renaissance, die under an de klassieke regels ieldnhieldn, brochtn de maniëristn under ideeën en emoties mêer tout uutdrukkienge.

Michelangelo was binst z’n lank leevn de genioaln vertolker van wa dat er leefdeg' in dien tyd. De kunstenoars van de volgende generoatie richtegn under no de ''maniera di Michelangelo'', ’t oogsthoogst bereikboar ideoal. Vandoar den term ‘maniërisme’.

In 1525 verloor Frans I van Frankryk de [[Slag by Pavia (1525)|de slag by Pavia]] van [[Karel V van et Illig Rôoms Ryk|Karel V]], die nu de macht aadhad over Nôord-Itoalië en de religieuze probleemn van de Reformoatie meebrocht. ’t Gevolg was e grôte veranderienge ip artistiek gebied en ’t klassiek evenwicht makte platse vo drama en ounrust in de kunst.

Achter de [[plunderienge van Rome]] in 1527, verspreidde 't maniërisme emhem over hêel Itoalië omdat de kunstenoars gevlucht woarn.

De kenmerkn van ‘t Maniërisme zyn: overdryvienge van ’t bewegingsspel, ipvollend langgerekte figeurn, disproportionerienge, gecomplikeerde composities en oudiengnhoudiengn, w.o. de gedroaide pose (figura serpentinata), voyeuristische seksuele scènes en ounrealistisch kleurgebruuk.

Typische maniëristn zyn: [[Agnolo Bronzino]], [[Pontormo]], [[Rosso Fiorentino]], [[Alessandro Allori]], [[Parmigianino]], [[Francesco Primaticcio]], [[Nicolò dell'Abate]], [[Tintoretto]], Domenikos Theotokopoulos (El Greco genoemd), en de beeldouwersbeeldhouwers [[Benvenuto Cellini]] en [[Giovanni da Bologna]].

De vôorgangers van Frans I van Frankryk, Karel VIII en Lodewijk XII, anhan deur d’Italioansche Oorloogn veel in Itoalië gezeetn en doadeure d’ountwikkelienge van de Renaissance meegemakt. Mo 't was ounder de regerienge van Frans I dat d'êeste [[schole van Fontainebleau]] ountstound en dat de culturele ountwikkelienge van Frankryk in e strôomversnellienge kwam.

De Fransche kunstenoars begostn ôok maniëristisch te schildern, lik Jean Cousin en Antoine Caron, die in dienst stound van Catharina de' Medici. Den beeldouwer Germain Pilon was ôok in dienst by eurheur en ’t marmern monument, de drie Gratiën, is ’t mêest maniëristisch werk dat ’n makte.

Den term wordt ôok gebruukt vor ol de kunstenoars, ten noordn van d'Alpn, die Renaissance-elementn in under kunst verwerktn. vb: de Haarlemse Maniëristn Hendrick Goltzius, Cornelis van Haarlem en [[Karel Van Mander]], die em in Haarlem gevestigd aadhad.