Wikipedia

Filips I van Kastilië: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Vorige veranderiengeVolgende veranderienge →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
JAnDbot (discuusjeblad | bydroagn)
bots
7.281 bewerkingen
Pastel (discuusjeblad | bydroagn)
4.476 bewerkingen
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
{{Dynastie|
| ploatje = [[Ofbeeldienge:1500 Meester van de Magdalena legende - Filips de Schone, Aartshertog van Oostenrijk, Hertog van Bourgondie.jpg|220px|Filips den Schoonn]]
| noame = Filips I van Kastilië, den SchoonnCastilië
| leevn = 1478-1506
| functie1=[[Ofbeeldienge:Blason fr Bourgogne.svg|30px|left]][[Bourgondische hertoogn|Hertog van Bourgondië]]
| functie1 = Keunink-gemoal van Kastilië
| periode1 = [[15041482]]-[[1506]]
| vôorganger1 = Ferdinand II[[Maria van AragónBourgondië]]
| ipvolger1 = [[Karel V van et Illig RoomscheRôoms Ryk|Karel IIII]], keunink van Spanje
| functie2 = [[Ofbeeldienge: Escudo Corona de Castilla.png|35px|left]] Keunink-gemoal van Castilië en Léon
| functie2 =Groaf van Vloandern, Artesië, Enegouwn en Olland-Zêeland, Markgroaf van Noamn, ertog van Broabant, Limburg en Luxemburg, ertog en groaf van Bourgondië
| periode2 = [[14821504]]-[[1506]]
| vôorganger2 = [[MariaFerdinand II van Bourgondië]]Aragón
| ipvolger2 = [[KarelFerdinand VII van etAragón Illig(regent Roomschevo Ryk[[Johanna van Kastilië|KarelJohanna IIIde Woanzinnige]] )
| voader= [[Maximiliaan I|Maximiliaan van Oostnryk]]
| moeder = [[Maria van Bourgondië]]
}}
'''Filips I van KastiliëCastilië''', bygenoamd ''den Schoonn'' ([[Brugge]], [[22 juli]] [[1478]] - Burgos, [[25 september]] [[1506]]) was de zeune van [[Maximiliaan I|Maximiliaan van Oostnryk]] en van [[Maria van Bourgondië]]. JeMet washem d’nkwam eestnSpanje Spoanschnounder de [[Habsburg]]erers.
 
Ip z’n portret ist’n tweeëntwintig22 joar oud en je droagt z’n keetn van de [[Orde van et Gulden Vlies]].
 
==Zyn Leevn==
Omdat ’n mo vier joar oud was o z’n moeder stierf in 1482, pakte z’n voader [[Maximiliaan I|Maximiliaan]] ‘t regentschap over de [[Nederlandn]] ip emhem.

Filips is ipgebrocht in [[Mecheln]] deur [[Margaretha van York]], z’n stiefgrôotmoeder en weeuwe van [[Karel den Stoutn]]. Doa kwamt ‘n ounder d’n invloed van de Mechelschn oadel.

In [[1494]] ist ’n meerderjoarig mêerderjoarig verkloard en paktegt ie persoonlikpersôonlik ‘t bewindbewiend in andnhandn. Direkt begost ‘n de belangn van de Nederlandn te verdedign en probeerdegt ie de neutraliteit te bewoarn tegenover [[Frankryk]] en [[Iengeland]]. Da was in tegenstellinge toume de politiek van z’n voader Maximiliaan, die styf anti-Frans was en die emhem achter z’n aanstellingeaanstellienge van keizer in 1493 nie mêevele mi van de Nederlandn antrok.

In 1496 sloot Filips ’n verdrag mè d'IngelscheIengelsche dat under were toeliet van loakncommerce te doen in de Nederlandn en je stound goed mè de Fransche keunink Karel VIII deur leenhuldelêenhulde te bringnbriengn vo Vloandern en Artesië. Je sloot in 1498 't Verdrag van Parys of, woamee dat 'n ofzag van de eroveringeheroverienge van Bourgondië en z’n ansproakn ip Gelre.
 
Filips was de latstn uut ’t uushuus van Bourgondië die persoonlikpersôonlik over de Nederlandn regeerde. Je zette d’r de centralisoatiepolitiek van zijnzyn voorgangersvôorgangers voortvôort, o.m. deur in 1504 de GroteGrôte Road, die in 1477, achter d'nden dood van [[Karel den Stoutn]] ofgeschaft was, were ip te richtn en definitief in Mecheln te vestign ounder de noame ''De GroteGrôte Road van Mecheln''.
 
==Zyn vrouwe==
Den twientigstn oktober 1496 trouwde Filips in de Sint-Gummaruskerke in [[Lier (België)|Lier]] mè [[Johanna van Kastilië| Johanna de Woanzinnige]].
D’n twintigstn oktober 1496 trouwde Filips in de Sint-Gummaruskerke in [[Lier (België)|Lier]] mè [[Johanna van Kastilië]], bygenoamd de Woanzinnige. Ze was de dochter van de zogenoamde ''Katholieke Keuningn'', keunink Ferdinand II van Aragon en keuniginne [[Isabella I van Kastilië]]. Johanna was mo derde in lyne vo de troon ip te volgn en doamee kwam ’t kompleet ounverwachts da z’ol met e kêe in anmerkinge kwam en da Spanje azo ounder de Habsburgers kwam. De reedn was dat in 1497 eur broere Johan, prins van Asturië en kroonprins, gestorvn was. Je was zes moandn êerder getrouwd mè Filips’ zuster [[Margaretha van Oostnryk]]. En in 1498 en 1500 woarn ook eur zuster [[Isabella van Portugal (1470-1498)|Isabella van Portugal]], en eur zeuntje Miguel, die anders keunink van Spanje en Portugal aa kunn wordn, gestorvn. Deurda Johanna troonipvolgster wierd van Kastilië en Aragon zou Filips loater regeern over Oostnryk, de Nederlandn en heel Spanje. Doadeure veranderdegt ie van ‘n neutraliteitspolitiek nor ‘n pro-Fransche politiek. Je brocht zelfs toenoaderinge tusschn z’n voader Maximiliaan en de Fransche keunink woaby dan z’overeen kwoamn over 't ertogdom Milaan. ▼
[[Ofbeeldienge:Juanna_Filips_Klein.jpg|thumb|Filips me Johanna de Woanzinnige]]
 
▲D’n twintigstn oktober 1496 trouwde Filips in de Sint-Gummaruskerke in [[Lier (België)|Lier]] mè [[Johanna van Kastilië]], bygenoamd de Woanzinnige. Ze was de dochter van de zogenoamde ''Katholieke KeuningnKeuniengn'',: keunink Ferdinand II van Aragon en keuniginne [[Isabella I van Kastilië]]. Johanna was mo derde in lyne vo de troon trôon ip te volgn, en doameedoadeure kwamha ze ’t kompleetnie ounverwachtsverwacht da z’olz’in met e kêe in anmerkinge kwam en da Spanje azo ounder de Habsburgersanmerkienge kwam. De reedn was dat in 1497 eurheur broere Johan, prins van Asturië en kroonprinskrôonprins, gestorvn was. Je was zes moandn êerderidder getrouwd mè Filips’ zuster [[Margaretha van Oostnryk]]. En in 1498 en 1500 woarnstiervn ook eurheur zuster [[Isabella van Portugal (1470-1498)|Isabella van Portugal]], en eurheur zeuntje Miguel, die anders keunink van Spanje en Portugal aaha kunn wordn, gestorvn. Deurda Johanna troonipvolgster wierd van Kastilië en Aragon zou Filips loater regeern over Oostnryk, de Nederlandn en heel Spanje. Doadeure veranderdegt ie van ‘n neutraliteitspolitiek nor ‘n pro-Fransche politiek. Je brocht zelfs toenoaderinge tusschn z’n voader Maximiliaan en de Fransche keunink woaby dan z’overeen kwoamn over 't ertogdom Milaanzyn.
In 1502 reisde Filips mè Johanna en ’n groot deel van ’t of van Bourgondië no Spanje vor em ols ipvolger te loatn erkenn. ‘t Volgnd joar keerde Filips en ’t grotste deel van ’t of were mo Johanna, die in verwachtinge was van [[Ferdinand I van et Illig Roomsche Ryk|Ferdinand I]], de loatere keizer van ’t illig Roomsche Ryk, bleef in Madrid woada ze loater beviel. Johanna toogde ton ol tekens van woanzinnigeid. Os ze were was by eur vint was under reloatie vree slicht en leefdn z’apart. Deur z’n ountrouw en eur jalousie die eur koleriek miek verergerdeg eur woanzinnigeid nog.
 
Deurda Johanna trôonipvolgster wierd van Castilië en Aragon, zou Filips loater regeern over Oostnryk, de Nederlandn en hêel Spanje. Doadeure veranderde zyn politiek van e neutraliteitspolitiek nor e pro-Fransche politiek. Je brocht zelfs toenoaderienge tusschn z’n voader Maximiliaan en de Fransche keunink, woaby dan z’overêen kwoamn over 't hertogdom Milaan.
==Keunink van Kastilië==▼
 
In november 1504 ging Filips schoonmoeder Isabella I van Kastilië dood. Ferdinand II probeerdeg ’t regentschap van Kastilië te krygn. Mor in 1506 wierd Filips ipgeroepn deur de Cortes vo mè z’n vrouwe no Spanje te kommn. Achter ’n moeilikke reize in ’n zwoare storm belandegn z’eindelik in Spanje, mo Filips kreegt doa probleemn mè z’n schôonvoader die ’t nie koste verkroppn dat er e vrimdn de macht over Spanje zou krygn. Je eiste ‘t regentschap ip vor em. Mo d’n viftienstn juli 1506 wierd Filips toch officieel erkend deur de Cortes ols Filips I van Kastilië, neffest z’n vrouwe Johanna, keuniginne.▼
In 1502 reisde Filips mè Johanna en e grôot dêel van ’t hof van Bourgondië no Spanje vor hem ols ipvolger te loatn erkenn.
 
’t Joar d’r ip kêerde Filips en ’t grotste deel van ’t hof were, mo Johanna die in verwachtienge was van [[Ferdinand I van et Illig Roomsche Ryk|Ferdinand I]], de loatern keizer van ’t Hillig Rôoms Ryk, bleef in Madrid, woada ze loater beviel.
 
Johanna ’s woanzinnigheid begost ton ol. Os ze were was by heur vint was under reloatië vrêe slicht en ze leefdn apart. Deur zyn ountrouw en heur jalousieë, die heur koleriek miek, verergerdeg heur woanzinnigheid nog.
 
▲==Keunink van KastiliëCastilië==
In november 1504 stierf Filips' schonmoeder Isabella I van Castilië. Heur vint Ferdinand II probeerde ’t regentschap van Castilië te krygn, mor in 1506 riept de Cortes Filips en zyn vrouwe no Spanje. Achter e moeilikke reize in e zwoare storm belandegn z’eindelik in Spanje.
[[Ofbeeldienge:Juana la Loca de Pradilla.jpg|thumb|left|''Doña Juana la Loca'', schilderye uut 1877 van Francisco Pradilla y Ortiz, Pradomuseum, Madrid.]]
▲In november 1504 ging Filips schoonmoeder Isabella I van Kastilië dood. Ferdinand II probeerdeg ’t regentschap van Kastilië te krygn. Mor in 1506 wierd Filips ipgeroepn deur de Cortes vo mè z’n vrouwe no Spanje te kommn. Achter ’n moeilikke reize in ’n zwoare storm belandegn z’eindelik in Spanje, mo Filips kreegt doa probleemn mè z’n schôonvoaderschonvoader, die ’t nie koste verkroppn dat er e vrimdn de macht over Spanje zou krygn. Jeen eistej’eiste ‘t regentschap ip vor emhem. Mo d’nden viftienstn juli 1506 wierd Filips toch officieel erkend deur de Cortes ols Filips I van KastiliëCastilië, neffest z’n vrouwe Johanna, de keuniginne.
 
Drie moandn loater is Filips gestorvn. Johanna kost de dood van eurheur vint nie verwerkn, woadeure dat eurheur woanzinnigeidwoanzinnigheid nog verergerde. Ze slootslôot eurheur of van de weireld en ze kost nie schêen van Filips’ doodskiste. Ze doolde d'r overol mee round, wat da loater leidde tout eurheur bynoame ‘’Johanna''Johanna de Woanzinnige’Woanzinnige''. Toch bleefblêef z’eurz’heur titel theoretisch oudnhoudn toutout an eurheur dooddôod in 1555. ▼
 
==Zyn Titels==
Regel 48 ⟶ 69:
* [[Ofbeeldienge:Blason Castille Léon.png|30px]] [[12 juli]] [[1506]] - [[25 september]] [[1506]]: keunienk van Kastilië lik '''Filips I'''
 
==DoodZyn jounges==
* Eleonora van Habsburg, keuniginne van Portugal, getrouwd mèmet Emanuel I van Portugal, en van Frankryk, getrouwd mè Frans I van Frankryk▼
▲Drie moandn loater is Filips gestorvn. Johanna kost de dood van eur vint nie verwerkn woadeure dat eur woanzinnigeid nog verergerde. Ze sloot eur of van de weireld en ze kost nie schêen van Filips’ doodskiste. Ze doolde d'r overol mee round, wat da loater leidde tout eur bynoame ‘’Johanna de Woanzinnige’'. Toch bleef z’eur titel theoretisch oudn tou an eur dood in 1555.
* [[Karel V van et Illig RoomscheRôoms Ryk|Karel V]], keizer van ‘t [[IlligHillig RoomscheRôoms Ryk]] en keunink van Spanje, getrouwd mè [[Isabella van Portugal (1503-1539)|Isabella van Portugal]]▼
==Kinders==
 
▲* Eleonora van Habsburg, keuniginne van Portugal, getrouwd mè Emanuel I van Portugal, en van Frankryk, getrouwd mè Frans I van Frankryk
▲* [[Karel V van et Illig Roomsche Ryk|Karel V]], keizer van ‘t [[Illig Roomsche Ryk]] en keunink van Spanje, getrouwd mè [[Isabella van Portugal (1503-1539)|Isabella van Portugal]]
* Isabella van Habsburg, keuniginne van Denemarkn, getrouwd mè Christiaan II van Denemarkn
* [[Ferdinand I van et Illig RoomscheRôoms Ryk|Ferdinand I]], keizer van ’t IlligHillig RoomscheRôoms Ryk, getrouwd mè Anna van Boheemn
* [[Maria van Ongareye]], keuniginne van Hongareye, getrouwd mè Lodewyk II van OngareyeHongareye
* Catharina van Habsburg (1507-1578), keuniginne van Portugal, getrouwd mè Johan III van Portugal
 
==Erfenisse==
Achter zyn dôod in 1506 was zyn vrouwe nie bekwoam vo te regeern en heur voader Ferdinand II van Aragón was heur regent van 1506 tout 1516.
Under zeune Karel erfde, ounder ’t regentschap van z’n grôotvoader Maximiliaan, ’t Illig Roomsche Ryk en de Lege Landn en achter de dood van z’n andere grôotvoader Ferdinand II van Aragon in 1516, ook Spanje.▼
 
▲Under zeune Karel erfde, ounder ’t regentschap van z’n grôotvoader Maximiliaan, ’t IlligHillig RoomscheRôoms Ryk en de LegeLêge Landn en achter deden dooddôod van z’n andere grôotvoader Ferdinand II van Aragon in 1516, ook Spanje.
 
't Spoans-HabsburgscheHabsburgs Rykryk is lange ’t machtigste ryk van ‘t Europees continent gewist.
 
‘t Proalgraf van Filips en Johanna stoat in de keuninklikke kapelle neffest de kathedroale van Granada.
Overgenomen van "https://vls.wikipedia.org/wiki/Filips_I_van_Kastilië"