Wikipedia

Lodewyk den Vroomn: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Vorige veranderiengeVolgende veranderienge →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Pastel (discuusjeblad | bydroagn)
4.476 bewerkingen
links
Pastel (discuusjeblad | bydroagn)
4.476 bewerkingen
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 32:
Achter da Karel weregekêerd was, wierdn ze Lodewyk en Lothar gedopt. D’oudere zeuns han ol de [[Karoliengers|Karoliengische]] keuniengsnoamn, Karel en Pepeyn en doadeure goavn ze de noamn van de belangrykste keuniengn van de [[Meroviengers]], Chlodowech I (in ’t Frans en ‘t Iengels [[Clovis I]]) en Chlotarius I. Lothar stierf ol in 779. Lodewyk blêef leevn.
 
In 781, je was nog mo drie joar oud, wierd ’n tout keunink van Aquitanië gekrôond. Karel den Grôotn had ’t ounderkeuninkryk vor hem gecreëerd, vo de grenze beter te kunn verdedign, achter zyn zwoare nederloage teegn de Baskn in Roncesvalles in 778. Lodewyk regeerde doa me regentn.
In 781 zorgde Karel den Grôotn vor e keuninkryk vo Lodewyk: Aquitanië, dat ’n dêel was van ‘t [[Frankisch Ryk]]. Lodewyk wierd keunink van Aquitanië.
 
Zyn oudere broere Karloman wierd tout keunink van Italië gekrôond en krêeg binst de keuningsnoame ''Pepeyn'', want den oudstn zeune [[Pepeyn me den Bult]] was ounwettig verkloard. Karloman wierd dus [[Pepeyn van Italië]].
Lodewyks oudere broers Pepeyn van Italië en Karel de joungern stiervn in 810 en 811.
 
In 810 stierf Pepeyn van Italië en in 811 zyn twi oudere broers.
Da makte da, achter den dôod van Karel den Grôotn, Lodewyk den ênigstn ipvolger was en doamee verviel de regelienge die ipgemakt was in 806, da ‘t Franknryk in drie stikkn gienk moetn verdêeld zyn, en ’t probleem van de keizerstitel was ook ipgelost.▼
 
▲Da makte da, achter den dôod van Karel den Grôotn, Lodewyk den ênigstn ipvolger was en doamee vervielvervielt de regelienge die ipgemakt was in 806, da ‘t Franknryk in drie stikkn gienk moetn verdêeld zyn, en ’t probleem van de keizerstitel was ook ipgelost.
Den elfstn september 813 wierd Lodewyk in Aakn tout co-keizer gekrôond deur z’n voader.
 
Den elfstn september 813 wierd Lodewyk in Aakn tout co-keizer gekrôond deur zyn voader en wierd de macht gedêeld. Binst zyn regerienge in Aquitanië was ‘t an hem vo te zorgn vo de verdedigienge van de grenze in ‘t zuudwestn van ‘t ryk. J’herveroverde Barcelona van de Moslims in 801 en in 813 krêegt ‘n were de macht over Pamplona en de Baskn ten zuudn van de Pyreneeën.
 
’t Joar d’r ip stierf Karel den Grôotn en Lodewyk erfde ’n enorm ryk.
 
Den vuufdn oktober 816 wierd ’n nog e ki officieel tout keizer gekrôond deur Paus Stefanus IV in Reims.
 
Round dien tyd gaf Lodewyk ’t klôoster van Tourhout an [[Anscharius]], vo zendeliengn ip te leidn vo de Scandinoavn te bekêern. De West-Vloamink [[Rembert|Rembert van Tourhout]] was doa monnik.
 
==Ordinatio Imperii==
[[Ofbeeldienge:Charlemagne et Louis le Pieux.jpg|left|thumb|Karel den Grootn me Lodewyk den Vroomn]]▼
Lodewyk den Vroomn stound vor e moeilikke keuze. Je most, volgns de Frankische traditie, zyn ryk verdêeln ounder z’n drie zeuns , mo je wildeg’ ook ‘t [[Frankisch Ryk]], da deur zyn voader [[Karel den Grôotn]] ipgebouwd was, tegoare houdn. Doarom kwamt ’n in [[817]] me de kerke overêen, via de [[Ordinatio Imperii]] (Ordenienge van ‘t Ryk), da zyn oudstn zeune Lotharius, de keizerstitel met [[Italië]] en ’t ippergezag zou krygn, [[Lodewyk den Duuts]] Beiern en [[Pepeyn I van Aquitanië|Pepeyn]] Aquitanië.
 
[[Bernard van Italië]], de zeune van Lodewyk 's broere Karloman (Pepeyn), kwam in ipstand omdat ’n nu moar e vazal van Lotharius was en je wilde ’n ounofhankelik Italië. Je wierd versleegn en Lotharius krêeg azo Italië derby.
 
In 818 stierf Lodewyks êeste vrouwe, Irmingard van Haspengouw, woamee dat ’n in 794 getrouwd was. J’hertrouwde me Judith van Beiern.
 
In 820 gaf Lodewyk Barcelona an [[Bernard van Septimanië]]. Bernard wierd e noaste roadgever van de keizer en surtout van zyn vrouwe Judith.
 
De probleemn begostn achter da Lodewyk in 823 nog ’n achterkommertje, [[Karel den Kletsn|Karel]], had me Judith. Bernard wierd benoemd tout koamerlink en je speeldeg e grôte rolle in den stryd tusschn d’oudere zeuns van Lodewyk, teegn Judith en heur zeuntje Karel.
 
==Stryd over de verdêlienge==
Judith wilde dat heur zeuntje ook zyn dêel krêeg. Ounder heur druk hield Lodewyk gin rekenienge mi me zyn ''Ordinatio Imperii''. In 829 ip de ryksdag van Worms, krêeg Karel (je was ton zes joar oud) Zwaben, Retie, den Elzas en e dêel van Bourgondië. Lodewyk creëerde doamee ’t nieuw keuninkryk Alemannië.
▲[[Ofbeeldienge:Charlemagne et Louis le Pieux.jpg|left|thumb|Karel den Grootn me Lodewyk den Vroomn]]
Lotharius, die ’t mêest benoadêeld was, overtuugde zyn broers vor in ipstand te kommn.
Achter den dôod van zyn êeste vrouwe Ermengarde, hertrouwde Lodewyk den Vroomn in 818 me Judith van Beiern. Met heur had ’n in 823 nog e vierde zeune Karel, en ze wilde dat heur zeuntje ook zyn dêel krêeg. Da gebeurde binst de ryksdag van Worms in 829. Je krêeg Alamannië, Zwaben, Retie, den Elzas en ’n dêel van Bourgondië, mo da woarn de belangrykste dêeln die beloofd woarn an Lothar.
 
Van 830 wast er constant boel tusschn de broers en under voader en ook tusschn de broers ounder makoar. Ze voerdn den êenn oorloge achter den andern.
 
D’r wierd begost met e lastercampagne teegn Bernard en Judith. ’t Was surtout de kerke die nie kost verdroagn da Judith e grôotn invloed had ip heur vint. Ze wierd beschuldigd van overspel, hekserye en zelfs van plann vo de keizer te vermôordn. Ze wierd verplicht van in e klôoster te goan.
 
Os ze vry kwam probeerde ze were heur stiefjounges te benoadêeln in ’t vôordêel van heur zeuntje en doadeure kwoamn ze were in ipstand
 
In 833 stoundn voader en zeuns by Colmar in den Elzas met under legers tegenover makoar. E grôot dêel van voaders troepn liepn over no de broers en de keizer most ipgeevn. Je wierd deur Lotharius ipgeslootn in de Sint- Medarduskerke in Soissons. In oktober wierd ’n gedwoungn tout trôonsofstand.
 
In 834 wierd ’n were ip den trôon gezet deur Pepeyn en Lodewyk den Duuts en in februoari 835 liet ’n hem were tout keizer krôonn in Metz.
 
In 838 stierf Pepeyn en kwamt er e nieuwe erfregelienge.
 
Lodewyk den Duuts begost ‘n oorloge in 839, achter da Lodewyk den Vroomn, were ounder invloed van Judith, e stik van zyn land an Karel gaf.
 
Lodewyk den Vroomn en Judith probeerdn were in de gunste te kommn van Lotharius en ze begostn me besprekiengn, vo ’t ryk loater in twi grôte stikkn te verdêeln tusschn Lotharius en Karel. Lodewyk den Duuts zoudt ollêne ’t klêen gebied Beiern krygn. Mo nog binst de besprekiengn wierd Lodewyk den Vroomn ziek en in 840 ist ’n gestorvn.
De twi oudste zeuns, Lothar en Pepeyn, woarn styf dul en trokkn ten stryde met under legers teegn under voader, die gesteund wierd deur zyn zeune Lodewyk den Duuts. Voader won en Lothar was gin co-keizer mi. Je blêef wel keunink van Italië.
 
Lotharius wilde nu hêel ’t ryk vor hem en je begost plann te moakn vo Lodewyk den Duuts an te valln. Mo Karel slôot e verbound me Lodewyk en in juni 841 versloegn ze Lotharius in Fontenoy-en-Puisaye (25 juni 841).
Ênigte joarn loater kwoamn de drie oudste zeuns weer overêen en ze begostn nu ’n oorloge teegn under voader en jounger halfbroertje Karel. Paus Gregorius wilde bemiddeln, mo d’edeln stoundn an de kant van de drie broers. In 833 wierd Lodewyk den Vroomn ofgezet in Compiègne, mo vo nie lange want olgauwe kwoamn de broers were in ruuzje en in 834 kwam Lodewyk den Vroomn were ip den trôon. Je liet hem were krôonn in Metz in 835.
 
Lodewyk den Duuts kost achter de slag zyn gebied uutbreidn me Saksn, Oost-Frankn, Alamannië en Thuringen. Lotharius blêef lastig doen deur de Saksn in ipstand te doen kommn teegn Lodewyk den Duuts en steun te zoekn by de Vikings, woadeure da Karel in moeilikheedn kwam.
In 838 stierf Pepeyn en nog vo dat er e definitief akkôord was, stierf Lodewyk den Vroomn den twientigstn juni 840 ip ‘n eilandje in de Reyn by Ingelheim.
[[Ofbeeldienge:Denier Louis le Pieux.jpg|thumb| Zyn deniers ]]▼
Olgauwe probeerde Lotharius hêel ‘t ryk in zyn bezit te krygn. In 841 begostn zyn twi broers den Slag van Fontenay teegn hem, woa dan ze Lotharius versleegn hen. In 842 hen ze den [[Eed van Straatsburg]] ofgeleid, e boundgenôotschap teegn under oudste broere.
 
Doarom kwoamn Karel en Lodewyk in 842 tegoare in Straatsburg, woa dan z’under me makoar verboundn teegn Lotharius in den [[Eed van Straatsburg]] (14 febr. 842), woadeure da Lotharius verplicht wierd van t’ounderhandeln. ’t Gevolg was ‘t [[Verdrag van Verdun]] in [[843]].
Achter zyn nederloage most Lotharius ounderhandeln en hem nere leggn by de gelykige verdêlienge.
 
==’t Verdrag van Verdun==
▲[[Ofbeeldienge:Denier Louis le Pieux.jpg|thumb| Zyn deniers ]]
Met et [[Verdrag van Verdun]] in [[843]] wierd ’t ryk verdêeld in drie stikkn:
*Lotharius krêeg [[Middn-Francië]] met Aakn (d’hoofdstad van de Karoliengers) en Rome (de spirituele hoofdstad van ’t Christndom). J’hield zyn titel van keizer, mo zounder ’t gezag over zyn broers.
Overgenomen van "https://vls.wikipedia.org/wiki/Lodewyk_den_Vroomn"