Geologie van West-Vloandern: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
sp+links+cat
kGeen bewerkingssamenvatting
Regel 3:
 
==500 à 400 [[Ma]] gelêen: oorsproung van 'n West-Vlamschn ounderground==
't Begint ollemolle in 't [[Ordovicium]] / [[Siluur]], zô'n 500 toe 400 miljoen[[Ma]] joar geleeëngelêen. Ton was [[West-Vloandern]] 'n dêel van [[Avalonia]], 'n microcontinent da was afgebrookn van [[Gondwana]], en op 'n koers was vor 'n botsienge mêe Laurentia en Baltica. Van de koarte kujje zien det Avalonia uut zuudelik [[Ierland]], [[Iengeland]] en [[Wales]], [[Holland]], [[België]] en 't noordwestn van [[Vrankryk]] bestound. Êenmoal dat Avalonia begont te botsn met de twêe andere continentn etta anleidienge gegeevn an 't Brabants Massief, en dad is in den ounderground van West-Vloandern nog oltyd 't fundament van de geologie.
 
Gondwana het Avalonia gevolgd, en de subductie van de ploate hêe [[vulkoan|vulkansiche]] uutbarsiengn veroarzakt. De mêest bekende plekkn van die vulkanische stêenn liggn buutn West-Vloandern, in Quenast en Lessine, mô ze liggn wel overolst wô den der [[kolsie]]n in West-Vloandern zyn. In West-Vloandern zyn der nog [[magma]]tische [[intrusie]]s (dieptegesteentn) in plekkn gelik Leffinge, [[Lichtervelde]], [[Roeseloare]], [[Pittem]], [[Yzegem]] en [[Kuurne]].
 
==Botsienge van Gondwane mee Avalonia==
[[Ofbeeldienge:West vlaanderen.jpg|left|thumb|<center>West-Vloandern]]
Ot ton de echte botsienge van Gondwana mêe Laurentia / Avalonia / Baltica gebeurde, het da 'n verzakkienge veroarzakt dat de stêenkoolbassings van 't noarden van Vrankryk toet an de [[Kempn]] doen ontstoan hen. In [[Frans-Vloandern]] zyn de terpn van de koolpittn nog oltyd te zien.
 
==300 toe 100 [[Ma]] gelêen==
Hierachter is 't er 'n hêle gapienge omdet 't Brabants Massief in West-Vloandern hêilteganstn boovn 't woater staakt vanof 't [[Perm]] toet an 't middenmiddn van 't [[Kryt]] (± 300 toe 100 miljoen joar[[Ma]] gelêen). ToetanToet an 't [[Oligoceen]] (100 toe 30 miljoen joar[[Ma]] gelêen) lage 't ollemolle oender woater, en de miengelienge van [[zand]] en [[klyte]] det ton is ofgezet is de latste belangrike laagn in 't binnenland van West-Vloandern.
 
't [[Mioceen]], 25 toet 10 [[Ma]] gelêen, is wel interessant omdet 't mêeste van West-Vloandern boovn 't woater staakt, met d'd uutzoenderiengeuutzounderienge van 't hêelehêle zuudlike gedêelte woddenderwoa zandbanknden der [[zandbank]]n in 'n zêegeule laagn. Da zand bevatte [[yzer (element)|yzer]], en dat is nu de yzeroedendeyzerhoudende zandstêen'n van de Vlamsche Ardenn'n da je vindt up [[getuugnheuvel]]s (lik [[Kemmelberg]], [[Kasselberg]], [[Katsberg]]).
 
==Binst 't [[holoceen]]==
Loater, gedeurende d'ystydn, lag 't zêewoater veel lêger dan nu, en de riviern hen hunder beddienge diepe uutgegraavn. Gedeurende dien tyd is 't er ook veel zand en [[lêem]] van de droge Nôordzêevlakte[[Nôordzêe]]vlakte ingewoaid, en da zyn d'uppevlaktelaagnuppervlaktelaagn deden m'in de mêeste dêeln van West-Vloandern kunn zien. Tussn d'ystydn zyn die vallein ton mêe zand en [[klyte]] upgevuld, en de latste kêe, in 't [[holoceen]], is onze hêle [[Vlamsche kust|kustvlakte]] geleidelik upgevuld toe demme de polders han gelik demme ze nu kenn.
 
An de kustvlakte zyn de [[dune|duunn]] gilve, en de polders verschillnde soartn groene. Verder inland is gilve hoofzaaklik zand, oranje lêemzand, en rôze zanderig lêem.