|
|datum4=01/01/2006
|}}
'''Doornik''' (Frans: ''Tournai'') of in Zuud-West-Vloandern '''Dôornik''' is ’n stad in ’t westn van de Belgische provincie [[Enegouwn]] mè mêer of 67500 inweuners. De stad, die geleegn is an de [[Schelde]], is de twêede oudste stad van België (achter [[Tongern]]). Der zyn spoorn van beweuningebeweunienge tout twêeduusd joar geleen te zien.
== Geschiedenisse ==
Doornik bestound ol in d’nden tyd van de Gallo-[[Romeinn]] van vô Christus ounder de noame ''Turnacum''. Round ’t joar 320 groeide de stad uut tout ’n importent industrieel centrum. Deurdat ’t an ’n belangryk weegnknooppunt lag en ook ’n brugge aadhad over de [[Schelde]] is ’t de nieuwe oofdplatsehoofdplatse gewordn van de civitas Turnacensium, die uut de civitas Menapiorum was ountstoan. Eerder was [[Kassel]] d’oofdstadd’hoofdstad van de [[Menapii|Menapiërs]].
Round 430 ènhèn de Salische Frankn ’t gebied veroverd en Doornik uutgeroepn tout oofdstadhoofdstad van ’t [[Frankisch Ryk]].
In 481 wierd [[Clovis I]], achter d'nden dôod van z’nzyn voader Childerik I, tout keuninkkeunienk van de Salische Frankn van Doornik uutgeroepn. In 486 verplatste Clovis ’t machtscentrum noa [[Parys]], mo de rolle van Doornik was nog nie uutgespeeld. Clovis makte d’rder by z’nzyn vertrek ’n bisschopszetel van, die heel [[Vloandern]] bestreek.
In 880 plunderdn de [[Viking|Noormann]] de Scheldestreke en Doornik wierd under uutvolsboasis.
[[Ofbeeldienge:Tournai JPG001.jpg|thumb|left|<center>Onze-Lieve-Vrouwekathedroale]]
Ounder [[Karel den Kletsn]], d’nden eestnêestn keuninkkeunienk van [[West-Francië]], ountstound ’t [[groafschap Vloandern]] dat in leenlêen bleefblêef by de [[Vrankryk|Franschn]] keuninkkeunienk.
In 993-994 verdeeldeverdêelde [[Boudewyn IV van Vloandern|Boudewyn IV]], [[Groaf van Vloandern]], zyn groafschap in drie [[Kasselry|burggroafschappn]]: [[Gent]] (mè ’t land van Waas), Doornik (mè [[Kortryk]] en Sint-Omaars) en [[Brugge]].
In 1141 wierdn de werkn gestart van de [[Romoanschn styl|Romoansche]] Onze-Lieve-Vrouwe[[kathedroale]], die in 1171 voltooid was en ingewyd wierd deur d’nden aartsbisschop Hendrik van FrankrykVrankryk.
De stad trok ryke koopliedn an en under streevn nor ounafankelikeidounofhankelikheid leidde d'rder toe dan ze in 1187 rechtstreeks ounder de Fransche krone vieln. Tout 1513 bleevnblêevn ze Frans. Doornik kende ’n bloeiende [[loaknandel]] en was ’n belangryke leverancier van wandtapytn.
In 1513 veroverde keuninkkeunienk [[Hendrik VIII van Iengeland]] Doornik. ‘t Is d’n enigstnd'ênigste stad in België die ooit IngelsIengels was. Je bouwde ’n citadel woavan dat olleneollêne de torre is overgebleevn. Vo dien ofbroak zorgde [[Lodewyk XIV]] minder of ’n decennium loater.
Keizer [[Karel V van et Illig Roomsche Ryk|Karel V]] voegde de stad in 1521 by z’nzyn Nederlandsche erflandn.
In 1653 enhèn ze by toevol de tombe van [[Childerik I]], zeune van [[Merovech]] en voader van Clovis gevoundn in de eglise Saint-Brice.
In 1668, ounder Lodewyk XIV, kwamt de stad were ounder Frans bewindbewiend en in 1713 ounder de [[Oostnrykse Nederlandn|Oostenrykers]].
In 1815 makte ’t deeldêel uut van ’t [[Verenigd Keuninkryk der Nederlandn]] en sedert 1830 ligt ’t in België.
== Geboorn in Doornik ==
*[[Clovis I]] (465-511), keuninkkeunienk van 't Frankisch Ryk.
*Robert Campin (1390 ?-1444), ([[Meester van Flémalle]]), kunstschilder.
*[[Rogier van der Weyden]] (1399-1464), kunstschilder.
*[[Georges Rodenbach]] (1855-1898), kozyn van [[Albrecht Rodenbach]], schryver en dichter (je schreefschrêef o.a. Bruges-la-morte).
== Dêelgemêentn ==
Doornik is de gemêente met de grotste ippervlakte in [[België]]. Nevenst Doornik zelve zyn der nog 28 dêelgemêentn: Barry, Beclers, Blandain, Chercq, Ere, Esplechin, Froidmont, Froyennes, Gaurain-Ramecroix, Havinnes, Hertain, Kain, Lamain, Marquain, Maulde, Melles, Mont-Saint-Aubert, Mourcourt, Orcq, Quartes, Ramegnies-Chin, Rumillies, Saint-Maur, Templeuve, Thimougies, Vaulx-lez-Tournai, Vezon, Warchin en Willemeau.
== BeziensweirdigeednBeziensweirdigheedn ==
*De Onze-Lieve-Vrouwekathedroale in RomoanseRomoanschn styl mè vuuf torrn.(erkend als weirelderfgoed deur d'nden [[UNESCO weirelderfgoed in België|UNESCO]])
*De imposante loakenalleloakenhalle. De bouwers lietn under inspireern deur de Renaissancegevel van 't staduusstadhuus van Gent.
*'t Oudste belfort van België mè z'nzyn 257 trappn.(erkend als weirelderfgoed deur d'nden UNESCO)
*De 13e eeuwsn pont des trous over de [[Schelde]], één van de meest indrukwekknde overbluufsels van de militaire architecteure in ons land. De brugge is in 1948 veroogdverhoogd vo 't de scheepvoart ip de Schelde gemakkelikker te moakn.
*De [[Hendrik VIII van Iengeland|Hendrik VIII]] torre.
*Twêe romoanse uuznhuuzn mè puntgevels uut de periode 1170-1200, die nu deel uutmoakn van de protestantse kerke.
*'t Marionettncentrum van de Fransche gemeenschap in 'n uushuus in Neoklassieke styl.
*'t StaduusStadhuus.
== Musea ==
*'t Museum vô Schone Kunstn is gebouwd deur de grootngrôotn Belgischn jugendstilarchitect [[Victor Horta]]. D'rDer angnhangn twêe schoneschône schilderyen van [[Eduard Manet]], de Franschn impressionist. D'rDer is ook 'n koamer mè fotoreproducties, ip dezelfste grotte van de schilderyen, van 't verzoamelde werk van Rogier van der Weyden, één van de [[Vlamsche Primitievn]] mo wel 'n rasechtn Doorniknoare.
*In 't Museum vo tapytweefkunst en textiel ku je zien oehoe importent da Doornik was vo de tapytweefkunste in de 15e15ste eeuweêeuwe.
*'t Folkloremuseum.
*'t Museum vo geschiedenisse en sierkunste.
*'t Museum vo woapns en militaire geschiedenisse.
*'t OudeidkundigOudheidkundig museum.
[[Categorie:Plekke in Enegouwn]]
| 