Bergn (België): verschil tussen versies

dD' êeste têkens van leevn in de streke kommn van Spiennes, woarda de beste vierstêenwerktuugn van de [[Neolithicum|joungn stêentyd]] in Europa zyn gevoundn. In den tyd van [[Julius Caesar]] weundigden de [[Nervii|Nerviërs]] in de streke. Den oude name voar Bergn, ''Castrilocus'' of kampplatse, doet der an peizn dat er hier een Romeins kamp moe gewist zyn, moa beholve d' ontdekkienge van een begraafplatse uut den 2^e êeuwe is ter doa gin bewys van. Bergn laag wel nie verre van een aftakkienge van de Romeinse [[heirweg]] die van Bavay noar Asse liep. Loater wierd de name veranderd toet ''Montes'', achter d' heuvels woarup da 't kamp was gebouwd.

Gelik de nabeurige stad [[Ath]], was Bergn in een versterkte stad uutgebouwd ounder 't bewind van Boudewyn IV, [[Groafschap Henegouwn|graaf van Enegouwn]] (1120 - 1171). Binnenkort staak Bergn den hoofdstad van dien tyd, Valenciennes, noa de krône, en wierd een belangrik besteurs-, commerciêel en ounderwyscenter, en uutendelik, in 1295, den hoofdstad van Enegouwn. Deur de groei van de bevolkienge (van 4.700 inweuners an 't begin van de 13^e êeuwe toet 8.900 an 't begin van de 15<supesup>e</sup> êeuwe) moest er een twidde, grôtere stadsmeur gebouwd wordn, mè zes stadspôortn. De lakenhandel laag an de basis van Bergn zyn economische groei, die deurde toet an de godsdienstôorloogn van de 16^e êeuwe.

Op 24 mei 1572 viel LodewijkLodewyk van Nassau aan 't hoofd van 500 man onverwachts de stad binn'n, woardat je mè gêestdrift onthoald wierd, omdat de bevolkienge vrê malcontent was met den [[hertog van Alva]]. 't Plan was da LodewijkLodewyk van nassauNassau versterkiengn zou krygn van Gaspard de Coligny, moar omdat die vermôord was in de Bartholomeüsnacht was tjem verplicht van em over te geevn. Alav naam up een vrêde maniere wraak up de bevolkienge, en een grôot aantal burgers wierdn g'arresteerd, gefolterd, ter dôod gebrocht en under bezittiengn in beslag genoomn. En doamee was den economische bloei van Bergn verby.

Gedeurende de 17^e en d' 18^e êeuwe was Bergn de speelbolle tussn ôostenryk[[Ôostnryk]] en [[Vrankryk]], en wierd dikwils zwoar beschoadigd deur artileriegevechtn tusschn de twêe partyn. Bergn was in Frans bezit in de periodes 1691 - 1697, 1701 -1709, 1746 - 1749 anden tenslotte 1792 - 1815. Met 't [[Congres van Weenn]] gieng Bergn tenslotte as dêel van de Zudelike[[Zudelikke Nederlandn]] over noa Nederland, en loater, met d' onafhankelikheid van België in 1830, noa België. Den ôorlogsschoade wierd hoofdzoakelik in den twidden helt van d' 18^e êeuwe hersteld, en doadeure zyn de gebouwn in 't center van Bergn mêestol van dien tyd.

* De (nie hêeltegansten voltôoide) collegioale '''Sint-Waltrudiskerke''', in Brabantse hoog-[[gotiek]], is een van de schôonste kerkn van België. Ze wierd in 1450 gebouwd in updracht van 't kapittel van Sint-Waltrudis, en der wierd an deuregewerkt toet an 1686.