Lithosfeer: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
MarnixR (discuusjeblad | bydroagn)
nieuw blad: thumb|350px|Geologische provinjes De '''lithospheer''' (van 't Grieks λίθος [''lithos''] of "rotsachtig" + σφαῖρα [''sphaira''] of "sfee...
 
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
[[File:World geologic provinces.jpg|thumb|350px|Geologische provinjes]]
De '''lithospheerlithosfeer''' (van 't Grieks λίθος [''lithos''] of "rotsachtig" + σφαῖρα [''sphaira''] of "sfeer") is 't ounbuugzoame omhulsel van een rotsachtige planete gelik d' Eirde.
 
== Eirde ==
Regel 14:
 
=== Oceoanische lithosfeer ===
Oceanische lithosfeer bestoat hoofzoakelik uut basisch mantelmaterioal dat een grôtere dichtheid hèt dan de mèer zeure continentoale rotsn. Noarmoate dat oceoanische lithosfeer wewgbeweegtwegbeweegt van de mid-oceoanische rugge verdikt j' hem deurda een dêel van den asthenosfeer hem ommezet in lithosfeer ten gevolge van conductieve koelienge. De dikte van 't mantelgedêelte van de lithosfeer kan berekend as een functie van den tyd:
 
::<math> \, h \, \sim \, 2\, \sqrt{ \kappa t } \,</math>
 
<math>h</math> is de dikte van 't manterldêelmanteldêel van den oceoanische lithosfeer, <math>\kappa</math> is de thermische conductiviteit (omtrent 10<sup>-6</sup> m<sup>2</sup>/s), en <math>t</math> is den tyd.
 
Vo d' êeste poar tien miljoen joarn van zyn betoanbestoan is den oceoanische lithosfeer lichter dan den asthenosfeer, moa goandeweg wordt je deur ofkoelienge dichter, en up een bepoald moment duukt den oude korste i dueer den asthenosfeer in de manterlmantel (subductie). Doadeure is 't olsan den oceoanische korste die ounder continentoale korste duukt en nie ommegekêerd, en on der twê oceoanische korstn mè mankoar in botsienge kommn is 't den oudsten die ounder de joungsten duukt. 't Gevolg heirvanhiervan is da den oceoanische korste vrê jounk is in vergeykiengevergelykienge met de continentoale korste, en gin dêel van de oceoanbodem is ouder dan 170 miljoen joarn.
 
==Lithosfeer in de mantlemantel==
Geofysische studies hèn getoogd da subductie van lithosfeer in de mantel vrê kan varieern: sommige stikkn lithosfeer duukn vrê diepe (2900 km, of dichte teegn de grenze tusschn de mantel en de kern), binst dan andere in de bovenste mantel bluuvn rounddryvn. Weer andere sôortn goan 400 km diepe in de mantel binst dan ze nog olsan vaste zitten an de continentoale ploate.
 
Regel 28:
[[File:Perid SanCarlos.jpg|thumb|Een xenoliet gemakt van peridotiet]]
Geoloogn kunn'n de bovenste mantel ounder de continentn bestudeern deur [[xenolietn]] in kimberliet en andere vulkoanische puupn t' ounderzoekn. De studie van de verhoudienge tusschn osmium- en rheniumisotoopn hèt angetoogd dat de bovenste mantel ounder de oude kratons (oude en stabiele gedêeltn van de continentoale lithosfeer) mêer dan 3 miljard joar oud zyn.
 
[[Categorie:Eirde]]
[[Categorie:Geologie]]
[[Categorie:Geofysica]]
 
[[ar:متكور يابس]]