Versie van 20 nov 2009 07:18 bewerkn MarnixR (discuusjeblad \| bydroagn) 1.328 bewerkingen k →‎Toalkundige grenzn ← Vorige veranderienge		Versie van 7 dec 2009 17:42 bewerkn ersteln Xqbot (discuusjeblad \| bydroagn) 10.249 bewerkingen k robot Anders: pl:Dialekt wschodnioflamandzki; cosmetische veranderingen Volgende veranderienge →
Regel 13: \| voorloper = [[Middelnederlands]] (Vlams) }} '''Ôost-Vlams''' is e groep van dialectn die in de provincie [[Ôost-Vloandern]] geklapt wordn, moar ook in 't ôostn van [[West-Vloandern]] en in 't ôostelik dêel van [[Zêeuws-Vloandern]] in de provincie [[Zêeland]]. == Toalkundige grenzn == De dialectn van de provincie Ôost-Vloandern vormn gin homogeen gehêel. Regel 21: In 't ôostn van de [[provincie]], in de streke van de [[Dender]], zyn d’r e dêel klankgrenzn tusschn 't Vlams en 't Brabants. Ook 't [[Woasland]] vormt een overgangsgebied noa ‘t Brabants (Antwerps). In steedn lik [[Dendermonde]], [[Aalst]] en [[Ninove]] wordt er e volledig Brabants dialect geklapt, me verschynsels lik de ''scherpe'' uutsproake van de ''i'' en de ''u'' lik in ''dik'' en ''put'' (in ‘t Brabants ''dyk'' en ''puut''), zwoare twiklankn in woordn lik ''huus'' en ''wyn'' (in ‘t Brabants ''hooës'' en ''woaën''), en overgangn van ''oe'' noa ''uu / ie'' (''secundaire umlaut'', met of zounder ountroundienge) in woordn lik ''groen, zoekn'' (Brabants ''gruun / grien; zuuke / zieke''). Typisch vo de Denderstreke is ook de ''mouillerienge'', d.w.z. da sommigte medeklienkers uutgesprookn wordn met e ''j''-achtige toevoegienge, die de stadsdialectn van Aalst en Ninove zo ipmerkelik makt, lik in ''kiendj'' (kiend), ''geldj'' (geld), ''moesj'' (mutse), ''a zietj'' (je zit), ''klasj'' (klets). In d'oudere vakliterateure wordn gemouilleerde medeklienkers ''niesklankn'' genoemd. In 't westn wordt 't Ôost-Vlams van 't [[West-Vlams]] geschid deur e brêe overgangszone, die allêne mor in de streke van [[Aalter]] nogal smal is. Van [[Ruuslee]] tout [[Oavelgem]] in [[West-Vloandern]] zyn d'r overgangsdialectn. Ook in [[Moaldegem]] in Ôost-Vloandern is ter e miengelienge van dialectn. In die overgangszone loopn de westelikke grenzn van twi sôortn klankverschynsels: * verschynsels die uut 't Brabants zyn gekomn en 't grotste dêel van Ôost-Vloandern ''veroverd'' hen, lik de ''ui'' in ''kuip(e)'' (kupe). * verschynsels die in Ôost-Vloandern zelve zyn ountstoan, lik 't wegvalln van de g tusschn klienkers, lik in ''lèèën'' (leggn), en die tout de westelikke twi derdn van de provincie beperkt zyn gebleevn. == Kenmerkn van Ôost-Vlamsche dialectn == Vroeger moetn de dialectn van Ôost-Vloandern styf goed ip ‘t West-Vlams van nu getrokkn ein. Dat is te zien in vele middelêeuwsche tekstn. Achter de [[middelêeuwn]] zyn d’r in Ôost-Vloandern, in teegnstellienge tout West-Vloandern, toalveranderiengn gebeurd, die in vier groepn verdêeld kunn wordn: === Vernieuwiengn ounder Brabantschn invloed met e grôot geografisch bereik === Die groep vernieuwiengn dateert van de 16ste êeuwe, os de toale van 't hertogdom Brabant dominant is gewordn. Ze zyn in Brabant ountstoan in de loate middelêeuwn en z'hen achter een ende Ôost-Vloandern vo 't grotste dêel overspoeld. Voorbeeldn zyn: d'oude y (Wvl. rype ) en uu (Wvl. huus ) wordn in 't Ovl. ''rijp'' en ''huis'', d'oude ieë (Wvl. rieët ) en oeë (Wvl. voeët ) wordn in 't Ovl. ''riet'' en ''voet'', d'oude eeë (Wvl. steeën ) en ooë (Wvl. booëne ) wordn in 't Ovl. ''stieën'' en ''boeën(e)'' (nu mêestal ''buuën(e)''). === Vernieuwiengn ounder Brabantschn invloed met e beperkt geografisch bereik === Die groep Brabantsche verschynsels zyn beperkt tout 't ôostelik derde van de provincie: bv. 't wegvalln van d'ôorsprounkelikke finale-e in woordn lik ''kerke'' en ''katte'' ’(in Brabant en ôostelik Ôost-Vloandern: ''kerk'' en ''kat''). === Eign vernieuwiengn die redelik algemêen zyn in ôostelik Vloandern === Die groep vernieuwingn is in Ôost-Vloandern zelve ountstoan en komt vôorn in hêel Ôost-Vloandern. Voorbeeldn zyn de ''verdounkerienge'' van d'oude aa noa oa, lik in ''hoak'', de oeë wordt uuë, lik in ''buuëm'' (boom). === Eign vernieuwiengn van joungere doatum === In de westelikke twi derdn van de provincie zyn d'r loater (verzekers vanof 't ende van de 16ste êeuwe) nog andere toalveranderiengn gebeurd, die tout de provincie Ôost-Vloandern beperkt zyn gebleevn. Typisch zyn: korte en lange klienkers zyn eevn lank (alletwêe halflank), den overgank van ''p/t/k/'' noa ''b/d/G'' (= Fransche g lik in ''garçon'') tusschn klienkers: appel, zittn en bakker wordn ''abele, zidn, baGGere'', de wegval van de g tusschn twi klienkers + rekkienge van de vôrige klienker: leggn en liegn wordn ''lèèën'' en ''lieën'', de wegval van ''ng'' tusschn klienkers + rekkienge van de vôrige klienker: ziengn en angn wordn ''zèèën'' en ''aaën'', de korte ''i'' en ''u'' lik in vis en put wordn met e korte ''noaslag'' uutgesprookn, de ''j''- en de ''w''-klank lik in bloeien en bouwen valln weg tusschn klienkers (bv. ''bloeën'' en ''baaën). == Vormleer == In Ôost-Vloandern zeggn ze ''ik ben'', tegenover ''ik zyn'' (West-Vloandern) of ''iek zain'' (Brabant/Antwerpn). De verleedn tyd van de werkwoordn ip -ege lik in ''ik werktege'' en ''ik leerdege'' stoat in Ôost-Vloandern nog alsan sterk (surtout by d'oudere generoatie). == Gent == [[Gent]] is e toaleiland. ‘t Gents verschilt ip styf vele puntn van d’omliggnde Ôost-Vlamsche dialectn, me vele verschynsels die je elders nie teegnkomt in Ôost-Vloandern, moa soms wel in ‘t verder geleegn Brabant. == Bronne == * Johan Taeldeman * Jacques Van Keymeulen [[Categorie:Vlamsche toale]] Regel 63: [[nds-nl:Oost-Vlaams]] [[nl:Oost-Vlaams]] [[pl:~~Język~~Dialekt wschodnioflamandzki]]

Ôost-Vlams: verschil tussen versies