Karel de Stoutn: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Pastel (discuusjeblad | bydroagn)
Xqbot (discuusjeblad | bydroagn)
k robot Erbij: ka:შარლ მამაცი; cosmetische veranderingen
Regel 22:
Ze byname ''den Stoutn'' et 'n gekreegn omdat 'n vree courageus was, omdat 'n zovele dost, dus nie omdat 't ne drouvoard was.
 
== Territorium ==
Karel ad al vele graafschappn en hertogdommn g'erfd van ze voader, mo ze lagen in twêe blokkn: de landn van herwaars over (langs ier, de Nederlandn) en de landn van derwaars over (de kantn van Bourgondië). Ie wilde die twêe gebiedn an mekoar angn, en azo een groot ryk maakn, gelyk 't Middnryk van [[Lotharius I]] gewist. Dovoorn wildegt ie ounder meer Lotharingen goan verovern. 't Is domee dat 'n ruze kreeg met de Fransche keunink, Lodewyk den elfstn. Al da vechtn wier uutendelik in 1477 ook ze doôd, je sneuvelde in Nancy.
 
== Instelliengn ==
In ze leevn wast 'n an 't sleuteln an de centrale instellingn van z'n ryk. Ie kwam mor in 1467 an de macht, mor ook ze voader [[Filips den Goein]] was doar al mee bizeg. Belangryk zyn zeker de Ordonnanties van Thionville van 1473. Ie richtte tonne 't Parlement van Mecheln ip, ne centrale reeknkamer, ne kamer van de schatkiste, en ne kamer van de beedn. Da woarn in feite al commissies die al een endje an 't groein woarn in den Hofraad.
 
== Familie en vrouwn ==
Karel was drie keers getrouwd: met [[Catherine van Valois]], [[Isabelle van Bourbon]], en met [[Margaretha van York]]. By Isabelle ad 'n z'n ipvolgster [[Maria van Bourgondië]] verwekt.
 
== Zyn titels ==
Ier es e lyste van de titels die Karel èt gedreegn tusschn [[1467]] a [[1477]], 't en woare dat et anders vermeld stoat.
* [[Ofbeeldienge:Armoiries Bourgogne Moderne.png|20px]] [[Hertog van Bourgondië]]
* [[Ofbeeldienge:Armoiries Brabant.svg|20px]] [[Ertogdom Broabant|ertog van Broabant]]
* [[Ofbeeldienge:Armoiries Gueldre-Juliers.png|20px]] [[Ertogdom Gelre|ertog van Gelre]] ([[1473]]-[[1477]])
* [[Ofbeeldienge:Armoiries Limbourg.png|20px]] [[Ertogdom Limburg|ertog van Limburg]]
* [[Ofbeeldienge:Gules a fess argent.svg|20px]] [[Ertogdom Lothier|ertog van Lothier]]
* [[Ofbeeldienge:Armoiries Comtes de Luxembourg.svg|20px]] [[Grootertogdom Luxemburg|ertog van Luxemburg]]
* [[Ofbeeldienge:Blason Namur.png|20px]] [[Markizoat Noamn|markies van Noamn]]
* [[Ofbeeldienge:Blason france franche comté grand.jpg|20px]] [[Groafschap Bourgondië|paltsgroaf van Bourgondië]]
* [[Ofbeeldienge:Artois Arms.svg|20px]] [[Groafschap Artesië|groaf van Artesië]]
* [[Ofbeeldienge:Blason Charolais.svg|20px]] [[Groafschap Charolais|groaf van Charolais]]
* [[Ofbeeldienge:Armoiries_comte_de_Flandres.png|20px]] [[Groafschap Vloandern|groaf van Vloandern]]
* [[Ofbeeldienge:Armoiries Hainaut Moderne.png|20px]] [[Groafschap Henegouwn|groaf van Henegouwn]]
* [[Ofbeeldienge:Armoiries Hollande.png|20px]] [[Groafschap Holland|groaf van Holland]]
* [[Ofbeeldienge:Coatofarmszeeland.PNG|20px]] [[Groafschap Zeeland|groaf van Zeeland]]
* [[Ofbeeldienge:Flag - Low Countries - XVth Century.svg|20px]] [[Groafschap Zutphen|groaf van Zutphen]] ([[1473]]-[[1477]])
 
== Achter ze dôod ==
[[Ofbeeldienge:Grafkarel.jpg|left|thumb|Zyn proalgraf in d'[[Onze-Lieve-Vrouwekerke (Brugge)|Onze-Lieve-Vrouwekerke]] van [[Brugge]]]]
Achter dat 'n gesneuveld was in Nancy in 1477 kreeg z'n ipvolgster, [[Maria van Bourgondië]], als jounk meisje van me moeite 20 joar ferme probleemn omda nie iedereen eur azo mo wilde g'oorzoamn.
Regel 55:
Doarnboovn begoste 't beroep in processn nog mor ip te kommn. Met andere woordn: al die legere rechtbankn woarn d'r ook nie mee gediend. Nog in 1477 et de bevolkinge by Maria 't Groot Privilegie ofgedwoungn, womee dat al die nieuwe instellingn ollemolle were ofgeschaft wiern. Nu ja, teegn de trend ingoan was moeilik, en binn d'eeste decennia zyn z'ol were eripgericht gewist, bevoorbeeld da Parlement wier in 1504 eripgericht als de Grote Raad van Mecheln deur [[Filips I van Kastilië|Filips den Schoonn]].
 
== Bronne ==
MORREN, P., De geschiedenis van België in documenten. Van de dood van Karel de Stoute tot de troonsbestijging van aartshertog Karel (1477-1515), uutgegeevn deur 't Algemeen Rijksarchief, Brussel, 1997.
 
== Varia ==
Van 'n 27stn moarte tout 'n 21stn juli 2009 es der in het [[Groeningemuseum]] de tentoonstellienge ''Karel de Stoute''. De tentoonstellienge toont ounder andere de "Bourgondische buit" die Karel an de Zwitsers eit verloorn. 't Es 'n eestn kee da die indrukwekkende kunstschat (schilderyen, harnassn, wandtapytn, manuscriptn...) [[Zwitserland]] verlat.<ref>[http://www.kareldestoute.org/ Website tentoonstellienge 2009 in Brugge]</ref>
 
Regel 83:
[[it:Carlo I di Borgogna]]
[[ja:シャルル (ブルゴーニュ公)]]
[[ka:შარლ მამაცი]]
[[ksh:Karl der Kühne]]
[[la:Carolus I (dux Burgundiae)]]