Titiaan: verschil tussen versies

'''Tiziano di Gregorio Vecellio''' (Nederlandsche noame '''Titiaan''') (Pieve di Cadore, ca. [[1488]] – Venetië, [[27 ogustus]] [[1576]]), was êen van de belangrykste [[Italië|Italioansche]] kunstschilders uut d’Hoog[[renaissance]], de grotste mêester van de [[Venetioansche Schole]] en de groundlegger van de moderne schilderkunst. Je was ôok e goein commercant, ountwerper van houtsneedn en zilverwerk en me z’n houtsneedn en kopergraveurn kost ’n z’n eign werk reproduceern.

== Zyn leevn ==

D’r is discuusje over z’n geboortejoar en da komt gedêeltelik deur Titiaan zelve, deurdat ’n in e kloagbrief an [[Filips II van Spanje|Filips II]] geschreevn aad dat ‘n 95 joar oud was. J’a z’n leeftyd verzekers overdreevn vo compasje ip te wekkn, omdat de keunink z’n geleverde schilderyen rapper zou betoaln. O z’n leeftyd in z’n brief juste was, zou ’n in 1477 moetn geboorn zyn. Mo d’r is mo sproake van z’n werk van in 1508. Je schilderde ton fresco’s in Venetië, tegoare me [[Giorgione]]. Je zou ton 31 joar oud gewist zyn. En vor etwien me zovele talent is da styf loate, in vergelykienge me wa da [[Rafaël]] ol gepresteerd aad an z’n 20 joar. Doadeure schattn ze z’n geboortedoatum tusschn 1488 en 1490.

O Titiaan 9 joar oud was vertrokt ‘n me z’n broere Francesco no de Venetië stad, woa dat under nounkel weunde, vor in de lêer te goan. Zyn lêermêesters woarn: Sebastiano, Zuccato, Gentile Bellini, [[Giovanni Bellini]] en je was e tyd-en studiegenôot van Giorgione (1477-1510). In z’n vroege periode en ze makoar styf beïnvloed, woadeure dat ’t moeilik is van under werk uut dien tyd uut makoar t’oudn en Titiaan zou Giorgiones ounvoltooide werkn ofgemakt en achter z’n dôod in 1510.

== Zyn werk ==

In 1552 begost ’n schilderyen, in ipdracht van Karel V en Filips II, no ’t Spoans hof te zendn. Doadeure angn d’r nu zo veel werkn in ’t Prado van Madrid.

Filips II bestelde surtout mythologisch, erotisch getint werk.

Titiaan is styf oud gekommn en j’aad, in teegnstellienge me Giorgione die jounk stierf, veel tyd vo t’evolueern. Die evolutie is dudelik te zien o je ’t werk van z’n jeugdjoarn vergelykt me z’n loater werk. Zyn loater werk is minder lineair en veel levendiger deurdat de kleurn in makoar overvloein en in de landschappn zit er ôok veel mêer leevn en sfeer.

* Galleria Borghese, [[Rome (stad)|Rome]]

Je beïnvloedde veel schilders w.o. Rubens, Tintoretto, Velasquez, Poussin, Van Dyck, Rembrandt, Watteau, Delacroix en zelfs d’impressionistn Manet en Renoir.