|
| vôorganger1 = Otto I van Saksn
| ipvolger1 = Otto I
| functie2 = Keunienk van Oost-Francië (Duutsland)
| periode2 = 919 – [[936]]
| vôorganger2 = [[KoenroadKonrad I van Oost-Francië|KoenroadKonrad I]]
| ipvolger2 = Otto I
| voader = Otto I van Saksn
| moeder = Hadwig van Babenberg
}}
'''Hendrik I de Veugeloare''' (Duuts: Heinrich der Vogler of der Finkler, Latyn: Henricius Auceps), van ’tet Saksisch huus Liudolfingn,van de Liudolfiengers (Membleebn (Saksn) [[876]] – Memleebn, [[2 juli]] [[936]]), was hertog van Saksn van 912 en keunienk van [[Oost-Francië]] (Duutsland) van 919 tout an zyn dôod.
Ip 't ende van zyn leevn woarn ol de [[stamhertogdom]]mn verênigd en kwam Oost-Francië et keunienkryk Duutsland. Hendrik I wordt ook den êeste keunienk van et [[Hillig Rôoms Ryk]] van Duutsche keuniengn en keizers genoemd.
Achter ’t uutstervn van de [[Karoliengers]] was de macht van ’t ôostelik stik van ’t Karolingisch Ryk in zyn handn gekommn.
Je was den êeste keunienk van de dynastie van de Ottoonn van ‘t [[Hillig Rôoms Ryk]] van Duutsche keuniengn en keizers. Ip t’ende van zyn leevn woarn ol de Duutsche stammn verênigd in êen keunienkryk. Doadeure wordt Hendrik I anzien ols de stichter van ’t middelêeuws Duutsland, tout ton gekend ols Oost-Francië.
==Zyn jounk leevn==
Hendrik I was de zeune van Otto I, hertog van Saksn en Hadwig van Babenberg.
In 906 trouwdegist 'tn iegetrouwd memè Hatheburg, dochter van Erwin, groaf van Merseburg. Hunder huwelik wierd oungeldig verkloard achter de geboorte van hunder zeune Thankmar.
In 909 trouwdegist 't ien in Wallhausen mehertrouwd mè Mathilde van Ringelheim, bygenoamd d’Hillige, dochter van Diederik, groaf van Westfaaln. Ze stichtte verschillige religieuze instituutn o.a. d’abdye van Quedlinburg, woa dat Hendrik I begroavn is en loater hillig verkloard.
==Zyn loater leevn==
Achter den dôod van zyn voader in 912 volgdeg't ie hem ip ols hertog van Saksn.
Van 912 tout 915 vocht 'n teegn de Duutsche keunienk [[KoenroadKonrad I van Oost-Francië|KoenroadKonrad I]], overvo Thüringn.Thüriengn, Momo toch wierd ’n ip Koenroadszyn sterfbedde angeduud vo zyn ipvolger te zyn.
In meie 919 wierd ‘n in Fritzlar deur d'edeln van FranciëFrankn en Saksn tout keunienk verkoozn. Deur de twi andere machtige hertogdommn, Zwaabn en Beiern, wierd ’n nie erkend ols keunienk. Zynder verkoozn Arnulf, hertog van Beiern. Achter ênigte veldtochtn wierd den hertog van Zwaabn gedwoungn vor hem t’erkenn en Arnulf van Beiern gaf ip in 921 ip.
In 922 verjoegt ’n ôok [[Karel de Simpeln]] van [[West-Francië]] uut [[LotharingnLotharingen]], die doar in 911 deur de Lotharingsche edeln benoemd was tout keunienk in de plekke van KoenroadKonrad I.
In 925 kost 'n LotharingnLotharingen were ounder [[Oost-Francië]] briengn, achter dat ’n hertog Giselbert versleegn haad. Van ton is ter sproake van ’t Duuts Ryk. Lotharingen was ’t vuufde hertogdom. D’andere viere woarn Zwaabn, Frankn (of Franconië), Saksn en Beiern. Giselbert kwam Hendrik zyn vazal en je trouwde in 928 mè zyn dochter Gerberga van Saksn.
Da joar kost ’n ôok Holland, Kennemerland en Texel by z’n ryk voegn en doadeure wast ’n mêer ip zyn gemak an de westgrenzn en kost ’n hem beter concentreern ip d'ôostgrenzn.
| 