Azôorn: verschil tussen versies

[[Ofbeeldienge:Pico.jpg|thumb|right|200px|'n Pico, me zyn 2300 meiters 'n hogstn berg van d'Azôorn.]]D' '''Azôorn''' (Portugees: ''Açores'') is en eilandngroep die êen van de twêe autonome regio's van [[Portugal]] is ('n aarn is Madeira). Ze liggn in 'n [[Atlantischn Oceoan]], up e goe 1500 kilomeiters van [[Lissabon]] en bykan 4000 kilomeiters van 'n ôostkust van Nôord-[[Amerika]]. 't Weunn 240 000 menschn up d'eilandn, die en uppervlakte hen van 2346 km². De mêeste menschn leevn van te boern, te visschn of van 't toerisme.

 

De noame komt verzeker van de Portugeesche noame voun 'n ''hoavik'' (''açor''), ol het die bêeste nôois up d'eilandn ezeetn. 't Is wel en oundersôorte van 'n buzerd die up d'Azôorn leeft, woadeure dat er ezo messchien emist is.

 

En aarn uutleg zoudt kunn zyn dat de noame van de kleur azuur komt.

 

[[Ofbeeldienge:Azores old map.jpg|thumb|left|250px|E koarte van d'Azôorn uut de zestienste êeuwe.]]

D'eilandn woarn ol ekend in de vêertienste êeuwe, mo zyn herountdekt in 1427 deur ''Gonçalo Velho'' (ol is dadde nie zeker). 't Is er oek e bronne die zegt da 't ''Joshua Vander Berg'' uut [[Brugge]] zoudt ewist zyn, die doare eland zoudt zyn beistn e storm at 'n no Lissabon an 't voarn wos. Kort doarachter zoudn d'eilandn deur Portugal upeist zyn.

D'Azôorn zyn en autonome regio ekommn in 1976.

 

[[Ofbeeldienge:Pyrrhulamurina.jpg|150px|thumb|left|'n ''Pyrrhula murina'', de bloedvienke van d'Azôorn.]]

D'Azôorn zyn ountstoan deur vulkoanische ofzettiengn (ze liggn up de kruuschienge van 3 tektonische ploatn) en 't zyn neegn grôte eilandn (woa dan der menschn up weunn) en 9 klindere (de ''Formigas'', ''[[miere|miern]]'' in 't Portugees).

Van bêestn is er 1 unieke veugelsôorte (e bloedvienke, ''Pyrrhula murina'') en 1 unieke sôorte van vleermuus (''Nyctalus azoreum''). Olle aar bêestn zyn oundersôortn of zyn inevoerd. Doanaasn zyn der nog e masse sôortn visschn en walvisschn.

 

D'Azôorn hen e regionoaln president, ''Carlos César'' van de socialistn. De drie machtn zittn verdêeld over d'eilandn, 'n uutvoernde in Ponta Delgada up São Miguel, de rechterlikke in Angra up Terceira en de wetgeevnde in Horta up Faial.

 

't Zyn 19 gemêentn (woavan 5 steedn) up d'eilandn, woavan de mêeste nog upedêeld zyn in parochies, 156 in 't hêle. Per eiland ziet dadde der ezo uut, met de inweuners derby:

 

 

[[ar:الأزور]]

[[bg:Азорски острови]]