Groafschap Henegouwn: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Pastel (discuusjeblad | bydroagn)
Geen bewerkingssamenvatting
Xqbot (discuusjeblad | bydroagn)
Regel 4:
Et '''Groafschap Henegouwn''' (Frans: Hainaut), met de belangryke steedn [[Bergn (België)|Mons (Bergn)]], Valenciennes (Valencyn) en Cambrai (Koameryk), was e verênigienge van et groafschap Bergn, et markgroafschap Valenciennes en et zudelik stik van de Broabantgouwe.
 
De noame komt van de ''pagus Hainoënsis'' (Henegouwe), genoemd achter de riviere de ''Hene'' (Frans: ''Haine''), die de grenslyne vormde tusschn de Broabantgouwe en de Henegouwe. ’t Nôordelik stik van ’t groafschap, ten nôordn van de riviere, kwam vôort uut de Broabantgouwe.
 
Nu is et nôordôostelik stik van ’t groafschap de Belgische provincie [[Henegouwn]] in [[Wallonië]]. Den andern helt ligt in ‘t Frans [[Departement (Vrankryk)|departement]] [[Noorderdepartement|Nord]] met de stad Valenciennes.
 
== Geschiedenisse ==
’t Gebied van ’t groafschap Henegouwn was êest bezet deur de [[Nerviërs]], vo dan ze veroverd wierdn deur de [[Romeinn]] binst de Gallische Oorloogn. [[Julius Caesar]] miek van hunder streke e Romeinse civitas, de ''Civitas Nerviorum''.
 
Regel 15:
 
Van de 10ste êeuwe kwamt de noame ''pagus Hainoënsis'' (Henegouwe) in gebruuk.
Nôord-Gallië wierd ''Hagenau'' (dichtbebost gebied) genoemd. De noame van de riviere de ''Haine'' komt van ’t woord ''Hagenau'', loater ''Hayinnau''.
 
Ounder de [[Karoliengers]] kwam et gebied, achter ’t [[Verdrag van Verdun]] in [[843]], by [[Middn-Francië]] ounder [[Lotharius I]]. ’t Middnryk, met de [[Schelde]] ols grenze in ’t westn, blêef nie lange bestoan en wierd olgouwe verdêeld ounder [[Lodewyk den Duuts]] en [[Karel den Kletsn]].
Regel 23:
De Karoliengers steldn overol gouwegroavn an, surtout vo de verdedigienge teegn de [[Vikings]].
 
== Gouwegroavn ounder de Karoliengers ==
* 843-870: misschiens Giselbert van de Moasgouwe, voader van Reginar I van Henegouwn en getrouwd met Ermengarde, dochter van [[Lotharius I]]
* 870-880: Enguerrand (Ingelram), groaf van [[Gent]], [[Kortryk]] en [[Doornik]], angesteld deur Karel de Kletsn, die juste [[Lothariengn]] g’annexeerd haad
In 880, by et Verdrag van Ribemont, kwam Lothariengn were ounder [[Lodewyk III van Oost-Francië]], die Reginar I anstelde. In 898 wierd Reginar ofgezet deur [[Zwentibold]] en kwam Sigard in zyn plekke
 
== [[Huus Reginar]] ==
* 880-898: Reginar I
* 898-920: Sigard
Regel 36:
* 922–931: Reginar II
* 931–958: Reginar III († 973) ofgezet deur keizer Otto I
* 958-964 : Godfried van Neder- Lothariengn
Van ton is ‘t groafschap Bergn en ‘t markgroafschap Valenciennes apart
* '''Groafschap Bergn'''
** 958–964 Godfried van Neder-Lothariengn
** 964–973 Richar van Luihgau
** 973 Reginald
** 973-974 Garnier (Garnerus, Warin, Warinharius, Werner)
** 974–998 Godfried van Verdun
** 998–1013 Reginar IV
** 1013–1039 Reginar V, krêeg et zudelik stik van Broabant round 1024
** 1039–1051 Herman van Bergn († 1051), trouwde mè [[Richilde van Henegouwn]], verkrêeg Valenciennes round 1048 of 1049
 
* '''Markgroafschap Valenciennes'''
** 964-973: Amaury (Amalricus)
** 973: Garnier (Garnerus Warin, Warinharius, Werner)
Regel 54:
** 974-1006: Arnulf
** 1006-1035: [[Boudewyn IV van Vloandern]]
** 1035-1045: [[Boudewyn V van Vloandern]]
** 1045-1048/1049: verzekers Reginar van Hasnon
** 1048/1049-1051: Herman van Bergn
Regel 61:
Valenciennes en Bergn wordn were verênigd.
 
== Huus Vloandern (1051-1280) ==
* 1051–1070: [[Boudewyn VI van Vloandern]] ols Boudewyn I, getrouwd mè Richilde van Henegouwn
* 1070–1071: [[Arnulf III van Vloandern]], hunder zeune
Regel 73:
* 1195–1205: [[Boudewyn van Constantinopel|Boudewyn I van Constantinopel]] ols Boudewyn VI, zyn zeune, ook groaf van Vloandern ols Boudewyn IX
* 1205–1244: [[Johanna van Constantinopel]], zyn dochter, ook gravinne van Vloandern
* 1244–1253: [[Margaretha van Constantinopel]], heur zuster, ook gravinne van Vloandern. Ze trouwdeg êest mè Burchard van Avesnes en loater mè Willem II van Dampierre. Heur zeuns, d’halfbroers Jan van Avesnes en Willem III van Dampierre begostn de Vlams-Henegouwse successieoorloge. De Franschn keunienk Lodewyk IX kwam tussn en besliste dat Henegouwn noa ‘t Huus Avesnes zou goan en Vloandern noa ’t Huus Dampierre.
<gallery>
Ofbeeldienge:Blason fr Hainaut ancien.svg|’t Oud woapnschild van Henegouwn
Regel 79:
</gallery>
 
== Huus Avesnes ==
* 1253–1257: Jan I van Avesnes, zeune van Margaretha van Constantinopel en Burchard van Avesnes trouwde met Aleidis, dochter van Floris IV en zuster van Willem II van Holland.
 
== Huus Vloandern ==
* 1257-1280: Margaretha van Constantinopel, volgdeg heur zeune ip achter zyn dôod
 
== Huus Avesnes ==
[[Ofbeeldienge:Hainaut Modern Arms.svg|50px|right]]
 
Regel 93:
* 1345–1356: Margaretha II, zyn zuster, tegoare met heur vint Lodewyk IV, de keunienk van Duutsland en keizer van et [[Hillig Rôoms Ryk]] († 1347) en hunder zeune Willem
 
== Huus Wittelsbach ==
[[Ofbeeldienge:Hainaut-Bavaria Arms.svg|50px|right]]
* 1356–1389: Willem I van Beiern ols Willem III, en Willem V van Holland en Zêeland, hunder zeune
* 1389–1404: Albrecht I van Beiern, ook van Holland en Zêeland, zyn broere
* 1404–1417: Willem II van Beiern ols Willem IV, en Willem VI van Holland en Zêeland, zyn zeune. Je trouwde mè [[Margaretha van Bourgondië (1374-1441)| Margaretha van Bourgondië]]
* 1417–1433: [[Jacoba van Beiern]], hunder dochter. In 1433 dwoung [[Filips den Goein]] heur van Henegouwn-Holland-Zêeland an hem of te stoan. Jacoba was zyn nichte. Zyn voader en heur moeder woarn broere en zuster.
 
== Huus Valois-Bourgondië ==
[[Ofbeeldienge:Philip the Good Arms.svg|50px|right]]
* 1433–1467: [[Filips den Goein]]
Regel 106:
* 1477–1482: [[Maria van Bourgondië]], zyn dochter, tegoare met heur vint [[Maximiliaan I]] de [[Habsburg]]er
 
== Huus Habsburg ==
[[Ofbeeldienge:Armoiries Philippe Ier de Habsbourg.svg|50px|right]]
[[Ofbeeldienge:Charles V Arms-personal.svg|50px|right]]
* 1482-1506: [[Filips I van Kastilië]] (Maximiliaan I was zyn regent van 1482 tout 1494)
* 1506-1556: [[Keizer Karel V]] (Maximiliaan I was zyn regent van 1506 tout 1515)
Met de Pragmatieke Sanctie van 4 november 1549 wierd de Bourgondische Kreits
deur Karel V ommegevormd tout de [[Zeventien Provinciën]] van de [[Lêge Landn]].
De Bourgondische Kreits bestound ol van 1512 ounder [[Maximiliaan I]], en was êen van de tien Rykskreitsn, woarin dat ‘t [[Hillig Rôoms Ryk]] ingedêeld was.
Karel V bepoalde met de Pragmatieke Sanctie dan de [[Zeventien Provinciën]]
olsan mostn tegoare bluuvn ounder êen keunienk, on ze overg’erfd wierdn. Ze kwoamn doamee apart te stoan van ‘t [[Hillig Rôoms Ryk]] en ’t keunienkryk Vrankryk. Achter de trôonsofstand van Karel V kwoamn z’ounder Filips II.
* 1556-1598: [[Filips II van Spanje]]
* 1598-1621: [[Isabella van Spanje]] en heur vint [[Albrecht van Oostnryk]] ([[Albrecht en Isabella]])
* 1621-1659: [[Filips IV van Spanje]]
De Zeventien Provinciën of Habsburgse Nederlandn blêevn ounder ‘t Spoans bewiend tout in 1659.
 
Regel 126:
’t G’annexeerd stik van Vloandern en Henegouwn vormde de Fransche provincie Flandre ([[Frans-Vloandern]]) tout an de Fransche Revolutie in 1789.
 
’t Ander stik, ’t nôordôostelik stik van ’t groafschap Henegouwn, blêef ounder de Zudelikke Nederlandn, die in 1713, achter ’t [[Vrede_van_Utrecht_Vrede van Utrecht (1713)|Verdrag van Utrecht]], de [[Oostnrykse Nederlandn]] kwoamn. In 1795 wierd et veroverd deur Vrankryk, die der tegoare met et [[Doornik|Doornikse]]se en e stik van ’t groafschap Namen (Charleroi), ’t Frans departement Jemmape (nu Jemappes) van miek, genoemd achter de Slag by Jemappes tusschn ‘t Oostnryks en ‘t Frans leger.
 
Van 1815 tout 1830 was ‘t e provincie ounder ’t [[Verenigd Keuninkryk der Nederlandn]], en loater de Belgische provincie Henegouwn in Wallonië.
 
[[Categorie:Groafschap]]
Regel 147:
[[ro:Comitatul Hainaut]]
[[ru:Эно (графство)]]
[[th:อาณาจักรเคานท์แห่งเอโนต์เคานต์แห่งแอโน]]