Broabants: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Grytolle (discuusjeblad | bydroagn)
→‎Woordgeslachten: voor elk egslacht
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
Ounder '''Broabants''' weirnverstoan me de mêeste variantn van 't [[Nederlands]] die gesproken weirn in ded' Nederlandsche[[Holland|Hollandsche]] provinsje Noord-Broabant en de [[Vloandern|Vlamsche]] provinsjes Antwerpen[[Antwerpn (provinsje)|Antwerpn]] en [[Vlams-Broabant]]. Vodder volln, ruimbrêed gedefinieerd, ôok et Zuud-Gelders en de dialectn van noordelijknôordelik Hollands Nederlands-Limburg en et land van Hulst en westelik [[Belgisch- Limburg]] ounder et Broabants. In 't noordwestennôordwestn van NoordNôord-Broabant (Willemstad) weird een Hollands dialect gesprookn, binst dat de dialectn van de dorpn Budel, MôarhêezeMaarheeze en Soerendonk in essentie variantn zyn van 't [[Limburgs]].
 
Et Brabants is tegôare med et Hollands den belangrikstebelangrykste groep Nederlandsche hôofddialectn. In 't begun van heur geschiedenisse oundergienk de standardtoalestandoardtoale ênigte Broabantsch' invloedn.
 
Et Brabants is tegôare med et Hollands den belangrikste groep Nederlandsche hôofddialectn. In 't begun van heur geschiedenisse oundergienk de standardtoale ênigte Broabantsch' invloedn.
 
==Kenmerkn==
====Grammatica====
====='t Gebruuk van "gij" en -ke=====
Een belangrikbelangryk kenmerk van 't Broabants is et persôonlik vôornamwoordvôornaamwoord ''gij'', dad in 't Hollands ''jij'' en in het [[Limburgs]] ''de'', ''doe'', ''dich'' en ''diech'' noemd. Typisch is ôok de vormienge van [[verklêenwoord]]n med et [[suffix]] ''-(e)(s)ke'' en de typische subjectsverdubbelingsubjectsverdubbelienge achter ''gij'' meh mêestol -d/-t (regelmôatigen uutgank by wirkwoordnwerkwoordn vôor'n twidde persôon) + -e gij, wad ôok de regel is in Ôost-Vlaandern. WirkwoordnWerkwoordn die styf dikkels gebruukt zyn, hinhen hier dikkels ne g'assimileerde vorme, lik byvôorbild "hedde gij" (''hih je gy'', hier geschreevn lik "eie gy"), de regelmôatige stamklankverkortienge efkes buutn beschouwienge gelôatn.
 
Den ounderwerpsvorme en possessieve vorme van ''gij'' is ''ou(w)'' (uut ''u(w)'') tegôare meh (historische) verkortiengn dôarvan lik "oe(w)" en "a(w)".
 
=====Woordgeslachten=====
Juste lik de reste van de Zuud-Nederlandsche dialecten kend et Broabants een dudelike schêdingschêdienge in drydrie [[woordgeslacht]]n, likte hemzien tôogd uutby de verbugienge van de lidwoordn, anwyzend'anwyzende- en bezittelike vôornamwoordnvôornaamwoordn en byvoeglike naamwoordn. Surtout de strikte geslachtsschêdienge deur 'n apart lidwoord by elk geslacht, ounderschêed et Broabants ols toalsystem van 't StandardnederlandsStandoardnederlands. Med uutzounderienge van dêeln van West-VlaandernVloandern zyn de mêeste van de verbugiengn hier algemêen in gebruuk in Zuud-Nederland.
 
Olsan Mannelik - Vrouwelik/Mêervoud - Ounzydig:
*Ounbepaald lidwoord: '''nen''' (ot 't volgend woord meh ne klienker of meh b, d, h of t begund; anders 'ne') - '''een''' (wôarvan de slot-n in vee dialecten gin assimilatie eirnd) - '''een''' (ot 't volgend woord meh ne klienker of meh b, d, h of t begund; anders 'e')
*Bepaald lidwoord: '''den''' (werolweerol den bdth-regel) - '''de''' ('d' ' ot volgend woord meh ne klienker of een h begund) - '''(e)t'''
*Ontkennend bepaald lidwoord: '''gênen''' (bdth) - '''gêen''' (wôarvan de slot-n in vee dialecten gin assimilatie eirnd) - '''gêen''' (bdth)
*Aanwyzend vnw. (lik ze in de mêeste dialectn fonemisch luudn): '''dênen''' (bdth) - '''die''' - '''da(d)''' (''dad'' vôor ne klienker, anders ''da'')
*Bezittelik vnw.: '''mijnen''' (bdth) - '''mijn''' (dikkels zonder assimilatie van de slot-n) - '''mijn''' (bdth)
*BijvoeglijkByvoeglik nw.: '''grôten''' (bdth) - '''grôte''' (e vald weg vôor ne klienker en od et bvn ip ne klienker of een schwa + ne sonorant l/m/n/r/w eindigd) - '''grôot'''
 
[[br:Brabanteg]]