Wikipedia

Ipper-Lotharingen: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Vorige veranderiengeVolgende veranderienge →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
link
Pastel (discuusjeblad | bydroagn)
4.476 bewerkingen
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
[[Ofbeeldienge:Herzogtum Lothringen 1000.PNG|thumb|300px|<center>Neder-Lotharingen (roze) en Ipper-Lotharingen (purper). Friesland (oranje) is nu los van Lotharingen. (roendround 'tet joar 1000)]]
'''Ipper-Lotharingen''' was et zudelik stik, en [[Neder-Lotharingen]] et nôordelik stik van et hertogdom [[Lotharingen]], achter dat et in 959 gesplitst wierd.
 
Van 1047, oenderounder d’hertoogn van den Elzas, kwamt de Fransche noame ''[[Lorraine]]'' in gebruuk.
 
Et Hertogdom Ipper-Lotharingen bestoendbestound uut de nôordôostelikke Fransche regio Lorraine van nu, mè nog stikkn van modern Luxemburg en Duutsland derby. De belangrykste steedn woarn Metz, Verdun en Nancy.
 
Et Hertogdom blêef bestoan toettout dat et in 1766 g’annexeerd wierd deur Frankryk en e Fransche provinsje kwam.
 
==Geschiedenisse==
’tEt Hertogdom kwamLotharingen was vôortoorsproundelik uute stamhertogdom ounder et [[Karoliengers|Karoliengisch]] keunienkrykKeunienkryk Lotharingen,. oorsproenkelik't etWierd rykin van903 [[Lothariusgesticht II]] vanounder [[Middn-Francië]], achterLodewyk et [[Verdrag van PrümKiend]] in 855.
 
’tEt Ryk[[Lotharingen#Keuniengn van Lotharingen|Keunienkryk Lotharingen]] is lange verdêeld gewist tusschn [[West-Francië|West-]] en [[Oost-Francië]].
In 870 wierd et, by ‘t [[verdrag van Meerssen]], gelykig verdêeld tusschn Lotharius zyn twi noenkels. [[Lodewyk den Duuts]] krêeg et ôostelik stik, en [[Karel de Kletsn]] et westelik stik. In 880 wierd ‘t [[verdrag van Ribemont (880)|Verdrag van Ribemont]] getêeknd. ’t Stik van Lotharingen, dat achter ’t verdrag van Meerssen by West-Francië gekommn was, kwam nu ook by Oost-Francië, en [[Lodewyk de Joungn]] kwam keunienk van hêel Lotharingen.▼
 
▲In 870 wierd et, by ‘t [[verdrag van Meerssen]], gelykig verdêeld tusschn Lotharius zyn twi noenkelsnounkels. [[Lodewyk den Duuts]] krêeg et ôostelik stik, en [[Karel de Kletsn]] et westelik stik. In 880 wierd ‘t [[verdrag van Ribemont (880)|Verdrag van Ribemont]] getêeknd. ’t Stik van Lotharingen, dat achter ’t verdrag van Meerssen by West-Francië gekommn was, kwam nu ook by Oost-Francië, en [[Lodewyk de Joungn]] kwam keunienk van hêel Lotharingen.
[[Lodewyk et Kiend]], den ênigste wettige zeune van [[Arnulf van Karinthië]], was de latste Karoliengische keunienk van Oost-Francië. Je stelde Gebhard van Lotharingen in 903 an ols êestn hertog van Lotharingen. (''Kebehart dux regni quod a multis Hlotharii dicitur'').▼
 
▲[[Lodewyk et Kiend]], den ênigste wettige zeune van [[Arnulf van Karinthië]], was de latste Karoliengische keunienk van Oost-Francië. JeIn steldedien Gebhardtyd vanwas Lotharingende in 903 an ols êestn hertog van Lotharingen. (''Kebehart dux regni quod a multis Hlotharii dicitur'').belangrykste
Moar in 910 wierd [[Karel de Simpeln]] verkoozn toet keunienk van Lotharingen en kwam et keunienkryk were oender West-Francië.▼
[[Konradynen|Konradyn]], Gebhard, groaf van de Niddagouwe, Reyngouwe, Neder-Lahngouwe en Wetterau. In 903 gaft ie zyn eign den titel van hertog van Lotharingen, in noame van Lodewyk et Kiend. (''Kebehart dux regni quod a multis Hlotharii dicitur''). Doamee wast ie e sôorte van platsvervanger van de jounge keunienk.
 
▲Moar in 910 wierd [[Karel de Simpeln]] verkoozn toettout keunienk van Lotharingen en kwam et keunienkryk Lotharingen were oenderounder West-Francië.
 
In 922 kost [[Hendrik de Veugeloare]] Karel de Simpeln verjoagn uut Lotharingen en in
925 kost 'nie ‘t were oenderounder Oost-Francië briengn. Lotharingen was van ton e stamhertogdom oenderounder ’tet Duuts rykRyk.
 
==De splitsienge van ’t hertogdom Lotharingen==
VoIn de miserie te vermindern, omdat er ol ossan boel gewist was vo Lotharingen tusschn West- en Oost-Francië,959 verdêelde Bruno de Grôotn ’t hertogdom in 959 in twi stikkn: Neder-Lotharingen (Lotharingia inferior) en Ipper-Lotharingen (Lotharingia superior).
 
Bruno was de joengstejoungste zeune van Hendrik de Veugeloare van ’t Saksisch huus d’[[Huus Ottoonn]], en e broere van [[Otto I (HRR)|Otto I]], die in [[962]] den êeste keizer van ’t Duuts Ryk kwam, en doaby et [[Hillig Rôoms Ryk]] hersteldekwam. JeBruno was aartsbisschop van Keulen en de latstn hertog van hêel ’t hertogdom Lotharingen. Je stelde twi vice-hertoogn an: Godfried I vo Neder-Lotharingen en Frederik I vor Ipper-Lotharingen.
 
De twi hertogdommn giengn elk under weg. Ze kwoamn juste were tegoare van 1033 toettout 1044 oenderounder Gozelo I.
 
==D'hertoogn van Lotharingen toettout an de splitsienge==
*Gebhard van Lotharingen (903–910)
*Reginar I van Henegouwn (910–915)
Regel 39 ⟶ 41:
==D’hertoogn van Ipper-Lotharingen==
===Huus Ardenn-Bar 959-1033===
*Frederik I (959-978), toettout 965 vice-hertog oenderounder Bruno de Grôotn
*Diederik I (978-1027)
*Frederik III (1027-1033)
Regel 54 ⟶ 56:
*Mattheus I (1139-1176)
*Simon II (1176-1205)
[[Ofbeeldienge:Blason_Lorraine.svg|150 px|right|thumb|<center>’t Êeste woapn van d’hertoogn van Lorraine kwam in gebruuk oenderounder Ferry I]]
*Ferry I (1205-1206)
*Ferry II (1205-1213)
Regel 92 ⟶ 94:
*Stanislaus I Leszczyński (1737-1766)
 
==Kykt ook no [[Neder-Lotharingen#D’hertoogn van Neder-Lotharingen==|d’hertoogn van Neder-Lotharingen]]
*[[Neder-Lotharingen#D’hertoogn van Neder-Lotharingen|Van 959 toet 1190]]
 
==Van hertogdom toettout Fransche provinsje==
[[Ofbeeldienge:Wappen Habsburg-Lothringen Schild.svg|thumb|150px|<center>'t Woapn van Habsburg-Lotharingen]]
In 1736 trouwde hertog [[Frans I van et HRR|Frans Stefan]] mè [[Maria-Theresia van Ôostnryk]], dochter van [[Karel VI van et HRR]]. Da was ’t begun van et huus ''Habsburg-Lotharingen''.
Regel 101 ⟶ 102:
By de ''Vrede van Weenn'' in 1738, achter de Poolsche successieoorlog, kwoamn Frankryk, et huus [[Habsburg]] en et huus Vaudémont van Lotharingen overêen dat et hertogdom Lotharingen in handn zou kommn van Stanisław Leszczyński, die verloorn haad van Augustus III van Polen.
 
Leszczyński was de schônvoaderschonvoader van Lodewyk XV van Frankryk en je krêeg Lotharingen ip vôorwoarde dat et achter zyn dôod in handn zou kommn van Frankryk. Hertog Frans Stefan krêeg olsals compensoasje et grôothertogdom Toscane, woa da de latste [[Medici]] gestorvn was zoenderzounder ipvolger. Frankryk beloofde dan ze de ''Pragmatieke Sanctie'' zoun anveirdn, woadeure dan de dochters ook de trône van under voader kostn ervn, en dan ze Maria-Theresia zoun steunn olsals ipvolger van d’Habsburgsche bezittiengn. Karel III van Spanje, den oudste zeune van [[Filips V van Spanje|Filips V]], krêegt de keunienkrykn Napels en Sicilië.
 
Stanisław Leszczyński stierf in februoari 1766. Lotharingen wierd g’annexeerd deur Frankryk en kwam e Fransche provinsje.
 
==Achter de Fransche Revoluusje==
[[Ofbeeldienge:Lorraine1870.jpg|thumb|<center>De departementn van de Fransche Revoluusje toettout 1871]]
In 1789, met de Fransche Revoluusje, wierdn de provinsjes gereorganiseerd in departementn, en Lotharingen wierd gesplitst in vier departementn: Meurthe, Meuse, Moselle en Vosges.
 
In 1871, achter de Frans-Duutschn oorlog, wierd et nôordelik stik roendround Metz met et grotste stik van den Elzas en de Moselle-regio, g’annexeerd deur et nieuw Duuts Ryk. ‘t Krêegt de noame ''Elzas-Lotharingen''. ’t Blêef e stik van Duutsland toettout an ’t ende van den [[Êeste Weireldoorloge]], achter da keizer Wilhelm II van Duutsland ofstand gedoan haad.
 
In november 1918 wierd et oenofhankelikounofhankelik verkloard met de steun van de [[Verênigde Stoaten van Amerika|Verênigde Stoatn]] en achter e poar doagn wierd et were g’annexeerd deur Frankryk. In 1940 gieng et were no Nazi Duutsland binst de [[Twidde Weireldoorloge]], moar in november 1944 kwam et definitief by Frankryk.
 
[[Categorie:Ertogdom]]
Overgenomen van "https://vls.wikipedia.org/wiki/Ipper-Lotharingen"