Boheemn: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k r2.7.1) (Robot Derby: mk:Бохемија |
k Robot Derby: my:ဘိုဟီးမီးယား; cosmetische veranderingen |
||
Regel 1:
[[Ofbeeldienge:CZ Cechy Morava kraje.gif|thumb|<center>De drie stikkn van Tsjechië: Boheemn in 't groen, Tsjechisch Silezië in 't oker en Moravië in 't blow]]
[[Ofbeeldienge: Banner of the Bohemian Coat of Arms.svg|thumb|<center>Woapnschild van Boheemn]]
'''Boheemn''' (Tsjechisch: ''Čechy'', Duuts: ''Böhmen'', Iengels: ''Bohemia'', Frans: ''la Bohême'') is ‘n historische regio in Centroal Europa, die bestoat uut de westelikke twi derdn van
== Etymologie ==
De noame Boheemn komt vôort van êen van de Keltische stammn, de Boii, die beschreevn zyn deur de Romeinn. Ze noemdn ’t gebied dan ze veroverdn ''Boihaemum'' (de stamnoame Boi + haemum van ‘t Germoans heim, lik heem: weunplekke, vgl. met
Boihaemum bestound uut stikkn van ‘t zuudn van Boheemn en ook stikkn van Beiern (die noame zoudt ook ofkomstig zyn van de Boii) en Oostnryk.
== Bohémien ==
In Frankryk (en ook in West-Vloandern: Boheemers) wordn de Roma-zigeuners ook bohémiens genoemd.
Regel 16:
Den term ''bohémien'' wordt nu ook gebruukt in andere toaln vor e los leevn van dag ip dag.
== Geschiedenisse ==
’t Gebied wierd van de vierde tout en mè d’êeste êeuwe vo Christus beweund deur Keltische stammn, w.o. de Boii, woavan da de noame Boheemn ofgeleid is.
De Keltn wierdn verdreevn deur Germoansche stammn. In de zesde êeuwe wierdn ze were verdroungn deur de Sloavn, die van uut et ôostn en et nôordn gekommn woarn.
Ip ’t ende van de neegnste êeuwe kwamt de dynastie van de Přemysliden an de macht.
=== De Přemysliden ===
Kykt no de [[Lyste van hertoogn en keuniengn van Boheemn]].
Regel 28:
Den êestn hertog, Bořivoj I, liet de bekende Praagschn Burcht bouwn in 880.
De vierdn hertog was Wenceslaus I (921–935),
Wenceslaus I den Hillign verplichtege de kerstenienge van ’t land. De bekêrienge krêeg vele teegnstand en de Duutsche keunienk [[Hendrik de Veugeloare]] most tusschn kommn. In 929 kwam Boheemn ounder et [[Hillig Rooms Ryk|Duuts Ryk]], mo de Přemysliden blêevn vor e grôot stik ounofhankelik.
Hertog Oldřich (1012–1033, 1034),
D’hertoogn Vratislaus II (1061–1092) en Wladislaus (of Vladislav ) II (1140–1172) mochtn under tout keunienk krôonn. Vratislaus II in 1085 en Vladislav II
=== Et keunienkryk Boheemn ===
[[Ofbeeldienge:Balduineum Wahl Heinrich VII.jpg|thumb|left|<center>Miniateure uut 1341. De 7 keurvorstn t’herkenn an under woapnschild. Van lienks no reks: d’aartsbisschoppn van Keuln, Mainz en Trier, de paltsgroaf van de Reyn, den hertog van Saksn, de markgroaf van Brandenburg en de keunienk van Boheemn.]]
Regel 43:
De keuniengn van Boheemn kwoamn ook verkiezers van et [[Hillig Rooms Ryk]], ''keurvorsten'' genoemd. Ze woarn, tegoare mè zes andere, mee verantwoordelik vo ’t verkiezn van de nieuwe Rooms-Duutsche keuniengn. De zeevn keurvorsten bestoundn uut drie gêestelikke en drie weireldlikke.
Wenceslaus I (1230–1253), zeune van Přemysl I. Otakar, trouwde mè Cunigonde van Hohenstaufen, dochter van keunienk Filips van Zwaabn. Doadeure kwam zyn zeune Přemysl II. Otakar
[[Ofbeeldienge:Duernkrut3.jpg|thumb|<center>De bezittiengn van Ottokar II in ’t grys]]
Boheemn beleefde ounder Ottocar II et toppunt van zyn macht en veel Duutschers emigreerdn no de Tsjechische landn. Ottocar II probeerdeg ook keunienk van Hongareye en Rooms-Duutsche keunienk te kommn, en de keizerskrône te bemachtegn, mo je mislukte en je most e grôot stik van zyn anwinstn ofstoan an [[Rudolf I (HRR)|Rudolf I]], den
Achter et uutstervn van de dynasty van d’Arpaadn in Hongareye, wierd Wenceslaus II zyn zeune, Wenceslaus III,
=== Van et Huus Přemysliden nor et Hillig Rooms Ryk ===
De Poolsche krône was achter den dôod van Wenceslaus III were no de Poolsche Piastn gegoan en d’Hongoarsche krône nor Otto III van Beiern. In Boheemn wierd Wenceslaus III
Zyn ipvolger was Jan van Luxemburg, die getrouwd was met Elisabeth van Boheemn, nog ’n andere zuster van Wenceslaus III. Azo giengt de krône van Boheemn nor et [[Huus Luxemburg]].
Jan I van Boheemn wierd gekrôond in 1310. Zyn zeune Karel IV kwam keunienk van Boheemn in 1346. Karel IV stichtte den univ in Praag en je was den êeste keunienk van Boheemn die ook keizer kwam.
In [[1471]] kwoamn de Poolsche Jagielloonn an de macht. De latste keunienk van et Huus Jagiello was [[Lodewyk II van Hongareye]], die getrouwd was mè [[Maria van Ongareye (1505-1558)|Maria van Hongareye]], zuster van [[Keizer Karel V]] en [[Ferdinand I (HRR)|Ferdinand I]]. Achter Lodewyk II zyn dôod in 1526 gieng Boheemn no zyn schonbroere Ferdinand I
In
Boheemn blêef ounder et Hillig Rooms Ryk tout et ende in 1806, en ‘t kwam ton ounder et Keizerryk Oostnryk.
Regel 64:
Achter ‘n [[Êeste Weireldoorloge]] in 1918, kwam Boheemn e stik van de nieuwgevormde republiek Tsjechoslovakeye, die in 1993 splitste in Tsjechië en Slovakeye.
== Trivia ==
Et werk ''Má Vlast'' van de componiest Bedřich Smetana is ipgedreegn an de geschiedenisse, et landschap en de
legendes van Boheemn. Andere bekende Boheemsche componiestn zyn Antonín Dvořák en Gustav Mahler.
== Externe koppelienge ==
* [http://www.youtube.com/watch?v=nZvehG_Lgls La Bohème Charles Aznavour]
{{Commonscat|Bohemia}}
Regel 118:
[[mr:बोहेमिया]]
[[ms:Bohemia]]
[[my:ဘိုဟီးမီးယား]]
[[nds-nl:Bohemen]]
[[nl:Bohemen]]
|