Êeste Germôansche Klankverschuvienge: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k r2.6.4) (Robot Derby: kk:Гримм заңы |
k r2.7.2) (Robot Derby: nds-nl:Eerste Germaanse klaankverskoeving; cosmetische veranderingen |
||
Regel 1:
Met den terme '''d'êeste Germôansche klankverschuvienge''' weirdt een ounderscheid beschreevn tusschn de Germôansche toaln en et Proto-Indo-Europees (''PIE'', de vôoroudere van ol d' Indo-Europeesche toaln). De wet van Grimm, lik da z'ôok genoemd weirdt, wier round 1822 deur Jakob Grimm definitief uutgewerkt. Je beschryft ne reesme overêenkomstn tusschn sommigte plofklankn (explosievn) en wryfklankn (fricatievn) in de Germôansche toaln en plofklankn in ander' Indo-Europeesche toaln (Grimm gebruukte vôorol et Latyn en 't Grieks in zyn vergelykiengn). Je weirdt omschreevn ols de lenitie (mouillerienge of medeklienkerverzochtienge) van plofklankn vanuut 't Proto-Indo-Europees noa 't [[Proto-Germôans]] (''PGm'', de vôoroudere van ol de Germôansche toaln). De verschuvienge bestôad uut drie dêeln (hier vô de dudelikheid versimpeld weregegeevn):
* Proto-Indo-Europeesche stemlôze plofklankn verandern in stemlôze wryfklankn:
::{| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0"
|-
Regel 13:
::'''Ipmerkienge 2:''' Hier en in andere dêeln van de wet van Grimm bluuft de plekke van [[articuloatie]] (dus de plekke wôar dat de klank gevormd weirdt) bykans etzelste. Den bilabioale plofklank /*p/ weirdt ôok nen bilabioale wryfklank /*f/, etc.
* Proto-Indo-Europeesche plofklankn meh stemme weirn stemlôos:
::{| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0"
|-
Regel 22:
|*p, *t, *k
|}
* Proto-Indo-Europeesche g'aspireerde plofklankn meh stemme verliezn hulder aspiroatie en weirn ong'aspireerde plofklankn meh stemme:
::{| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0"
|-
Regel 86:
Der zyn ênigt' uutzounderiengn ip de wet van Grimm die in de vôorbildn buutn beschouwienge gelôatn zyn die Grimm zelve ol beschreevn hoad en die lôater van andere toalkundige uutgewerkt wiern. D' uutzounderiengn ip de wet van Grimm die 't meêst in d' ôge spriengn, kreegn hulder verklôarienge in nen anvullnde klankwet: de Wet van Verner (1857).
== De Wet van Verner ==
Volgns de Wet van Grimm zoudn d' Indo-Europeesche stemlôze plofklankn /*p/, /*t/ en /*k/ moetn overêen kommn met de Proto-Germôansche /*f/, /*þ/ (th-klank) en /*χ/ (ch-klank). In de mêeste gevolln was da woar, môar in sommigte specifieke gevollen kwoamn ze pertank meh de variant van die klankn meh stemme (/*b/, /*d/ en /*g/) overêen.
Regel 116:
[[ko:그림의 법칙]]
[[la:Lex Grimm]]
[[nds-nl:Eerste Germaanse klaankverskoeving]]
[[nl:Eerste Germaanse klankverschuiving]]
[[no:Grimms lov]]
| |||