Versie van 21 nov 2011 12:50 bewerkn 87.249.121.114 (discuusjeblad) De inoud van 't blad vervangn deur 'Hij was een lid van alle smerige kankeradmins die nu deel zijn van deze kutwikipedia. Hij was ook iemand die net zoveel van slechte tumoren houdt als de kank...' ← Vorige veranderienge		Versie van 21 nov 2011 12:50 bewerkn ersteln Codeks (discuusjeblad \| bydroagn) 16 bewerkingen k blad ersteld noa de versie van Luckas-bot deur de bydroage van 87.249.121.114 were weg te doen Volgende veranderienge →
Regel 1: {{Dynastie\| ~~Hij was een lid van alle smerige kankeradmins die nu deel zijn van deze kutwikipedia. Hij was ook iemand die net zoveel van slechte tumoren houdt als de kankeradmins nu doen.~~ \| ploatje =[[Ofbeeldienge:Emperor charles v.png\|300px\|Karel V]] \| noame = Karel V \| leevn = [[1500]]-[[1558]] \|functie1 = [[Ofbeeldienge:Banner of the Holy Roman Emperor (after 1400).svg\|35px\|left]] [[Lyste van Rooms-Duutsche keuniengn en keizers van et Hillig Rooms Ryk#Huus Habsburg (1438-1740)\|Keizer van et HRR]] \| periode1 = [[1520]] (officieel [[1530]]) -1556<br />Rôoms-Duutsche keunienk :<br />[[1519]]-[[1530]] \| vôorganger1 = [[Maximiliaan I]] \| ipvolger1 = [[Ferdinand I van et Illig Rôoms Ryk\|Ferdinand I]] \| functie2 = [[Ofbeeldienge:Flag - Low Countries - XVth Century.png\|25px\|left]] [[Lêge Landn\|Soeverein van de Nederlandn]] \| periode2 = [[1506]] -[[1555]] \| vôorganger2 = [[Filips I van Kastilië\|Filips de Schôonn]] \| ipvolger2 = [[Filips II van Spanje]] \| functie3 = [[Ofbeeldienge:Blason Castille Léon.svg\|25px\|left]]Keunienk van Castilië en Léon<br />[[Ofbeeldienge:Escudo Corona de Aragon y Sicilia.png\|25px\|left]]Keunienk van Aragon en Sicilië<br />[[Ofbeeldienge:Napoli1808.jpg\|30px\|left]]Keunienk van Noapels \| periode3 = [[1516]] -1556 \| vôorganger3 = Ferdinand II van Aragon \| ipvolger3 = [[Filips II van Spanje]] \| functie4 = [[Ofbeeldienge:Flag of Austria.svg\|25px\|left]] [[Habsburg#Aartshertoogn van Ôostnryk (1453-1918)\|Aartshertog van Oostnryk]] \| periode4 = [[1519]] - [[1521]] \| vôorganger4 = [[Maximiliaan I]] \| ipvolger4 = [[Ferdinand I van et Illig Rôoms Ryk\|Ferdinand I]] \| voader = [[Filips I van Kastilië\|Filips de Schôonn]] \| moeder = [[Johanna van Kastilië]] }} [[Ofbeeldienge:Karel-V-rijken.jpg\|thumb\|300px\|<center>Zyn bezittiengn]] [[Ofbeeldienge:Charles V Arms-personal.svg\|thumb\|100px\|<center>Zyn woapnschild]] '''Karel V''' ([[Gent]], [[24 februoari]] [[1500]] -Yuste ([[Spanje]]), [[21 september]] [[1558]]) was de zeune van [[Filips I van Kastilië\|Filips de Schôonn]] en [[Johanna van Kastilië\|Johanna de Woanzinnige]]. J’erfde de [[Lêge Landn\|Habsburgsche Nederlandn]] van zyn voader an zyn zes joar. Je was keunienk van Spanje, Sicilië en [[Noapels]] van 1516, en Rôoms-Duutsche keunienk van 1519. Je was keizer van et [[Hillig Rôoms Ryk]] tout an zyn trôonsofstand in 1556 in ’t vôordêel van zyn joungere broere [[Ferdinand I van et Illig Rôoms Ryk\|Ferdinand I]]. Je was in 1520 gekrôond tout keizer in Aken, en in 1530 officieel in Bologna. Je was doa de latste keizer die hem liet krôonn deur den paus. J’haad ook Spoansche kolonies over zêe. Ze noemn hem Keizer Karel en je zei da de zunne in zyn keunienkryk nôois ounder gienk. == Zyn familie == Karel is geboorn in ’t Prinsenhof van Gent. Zyn grôotouders langs voaders kant woarn [[Maximiliaan I]] en [[Maria van Bourgondië]]. Zyn grôotouders langs moeders kant woarn Ferdinand II van Aragon en [[Isabella I van Kastilië]]. Zyn tante was Catharina van Aragon, d’êeste vrouwe van [[Hendrik VIII van Iengeland]]. Karel was doadeure erfgenoam van de drie grotste dynastien van Europa: et [[Huus Habsburg]] van de [[Lyste van Rooms-Duutsche keuniengn en keizers van et Hillig Rooms Ryk#Huus Habsburg\|Habsburg Monarchie]]; et [[Bourgondiërs#Hertoogn van Bourgondië van ’t huus Valois\|Huus Valois-Bourgondië]] van et [[Hertog van Bourgondië\|Hertogdom Bourgondië]]; en et Huus Trastámara van de krône Castilië, Léon en Aragon. == Karel en zyn voader in Mecheln == Achter den Dôod van [[Karel de Stoutn]] in 1477, vestigde zyn weeuwe [[Margaretha van York]] heur in Mecheln. Ze kocht er et Hof van Koameryk, ‘n eigndom van Jan van Bourgondië, de bastoardzeune van [[Jan zounder Vrees]] en bisschop van Koameryk. Achter den dôod van zyn dochter, [[Maria van Bourgondië]], wierd heur vint Maximiliaan I nie anveird deur de Vlamsche steedn en surtout Gent was ipstandig. Ze speeldn boas over zyn twi jounges [[Filips I van Kastilië\|Filips]] en [[Margaretha van Oostnryk (1480-1530)\|Margaretha]]. In 1485 stoptn de Gentenoars under verzet en Maximiliaan brocht zyn zeuntje Filips, die ton 7 joar oud was, no Margaretha van York in Mecheln. In 1486 verkocht z’heur paleis an ’t stadsbesteur en ze verhuusde nor e klinder huus. De stad Mecheln gaf et paleis an Maximiliaan en Filips. Filips, en loater ook zyn vrouwe [[Johanna van Kastilië\|Johanna]], blêevn doa tout dan z’in 1502 vertrokkn no Spanje. Ze lietn under drie oudste jounges die ol geboorn woarn, Eleonora, Karel en Isabella, achter by Margaretha van York. Karel zyn broere [[Ferdinand I van et Illig Rôoms Ryk\|Ferdinand]] is loater geboorn in Spanje. In 1505, on zyn ouders were woarn, is zyn zusje [[Maria van Ongareye (1505-1558)\|Maria]] geboorn. Margaretha van York stierf in 1503 en Filips in 1506. Zyn vrouwe Johanna was in verwachtienge van under joungste dochter, Catharina, die in Spanje geboorn is. In 1507 stelde Maximiliaan zyn dochter, Karel zyn tante [[Margaretha van Oostnryk (1480-1530)\|Margaretha]], an als regente en [[Landvoogdn van de Habsburgsche Nederlandn\|landvoogdesse van de Habsbursche Nederlandn]]. Ze vestigdeg’ heur in ’t paleis in Mecheln. Karel wierd doa grôotgebrocht en je lêerde Vlams en Frans klappn. Loater ook nog Spoans, Duuts en Italioans. == Mêerderjoarig == [[Ofbeeldienge:Carlos_V_en_Mühlberg,_by_Titian,_from_Prado_in_Google_Earth.jpg\|thumb\|left\|<center>Zyn portret deur [[Titiaan]]]] In 1515 wierd ie in [[Brussel]] mêerderjoarig verkloard en krêegt ie ‘t gezag over de gewestn Vloandern, Mecheln, Holland, Zêeland, Henegouwn, Noamn, Broabant, Limburg, Overmaas en Luxemburg. In 1516, achter den dôod van z’n grotvoader Ferdinand II, kwamt ie keunienk van Spanje, Sicilië en Noapels, en in 1519, achter den dôod van z’n andere grotvoader Maximiliaan I, ook Rôoms-Duutsche keunienk. In 1520 (officieel 1530) kwamt ie keizer van et Hillig Rôoms Ryk. Je veroverdeg’ ook grôte gebiedn in Centroal- en Zuud-Amerika. Deur zyn Spoans keunienkschap en Duuts keizerschap kwoamn de Nederlandn definitief oundergeschikt an de keizerlikke belangn van de Habsburgers. Margaretha van Oostnryk blêef landvoogdesse tout in 1530 en ze wierd ipgevolgd deur Karel zyn joungere zuster, [[Maria van Ongareye (1505-1558)\|Maria van Hongareye]], weeuwe van [[Lodewyk II van Hongareye]]. Karel zyn grotste vyandn woarn de Turkn, de protestantn en Frans I van Frankryk, die geregeld Italië binn viel. De 24e februoari 1525 versloeg Karel Frans I in de [[Slag by Pavia (1525)\|slag by Pavia]]. == Vrouwe en jounges == [[Ofbeeldienge:Joanna of castile with her children.jpg\|thumb\|<center>Karel mè zyn moeder en zusje]] Karel trouwde de 10e moarte 1526 met [[Isabella van Portugal (1503-1539)\|Isabella van Portugal]], de dochter van Emanuel I van Portugal. Under jounges woarn: * [[Filips II van Spanje]] (21 meie 1527 -13 september 1598) * Maria van Spanje (21 juni 1528 -26 februoari 1603), trouwde mè [[Maximiliaan II]] (keizer van ’t Hillig Rôoms Ryk) * Ferdinand 1530 * Johanna van Habsburg (24 juni 1535 -7 september 1573) * Johan (1539) Karel had ook vele maîtresses. Johanna van der Ghenst was de moeder van [[Margaretha van Parma]] en Barbara Blomberg de moeder van [[Juan van Oostnryk\|Don Juan]], twêe van z'n bastoardkienders die loater landvoogd kwoamn. == Zyn hervormiengn in de Nederlandn == In 1543 kost Karel V, met et ''Verdrag van Venlo'', Gelre en Zutphen by zyn gewestn voegn. Van da joar wordn de Nederlandn ook de [[Zeventien Provinciën]] genoemd. Met et ''Verdrag van Augsburg'' van [[26 juni]] [[1548]] kost ie verkrygn dan de Zeventien Provinciën als êen stoat gezien wierdn, en zovele of ounofhankelik kwoamn van et Hillig Rôoms Ryk. Met de ''Pragmatieke Sanctie'' van [[4 november]] [[1549]] wierd er bepoald dan de Nederlandn ossan mostn tegoare bluuvn ounder êen keunienk on ze overg’erfd wierdn. == Trôonsofstand en loater leevn == [[Ofbeeldienge:Frans Francken II - Troonsafstand Karel V.jpg\|thumb\|left\|<center>Allegorie ip zyn trôonsafstand van 25 oktober 1555 in Brussel]] Deur de vele conflictn mè Frankryk en d’Ottomoann gerakte Karel vrêe vermoeid en je sukkeldeg’ ook mè zyn gezoundheid. In 1555 stound ie de Nederlandn of an zyn zeune Filips II, en in 1566 ook Spanje, Noapels, Sicilië en de Spoansche kolonies. De keizerskrône en d’Oostnryksche erflandn stound ie of an z’n broere [[Ferdinand I van et Illig Rôoms Ryk\|Ferdinand I]]. Doadeure wierd Karel zyn weireldryk van de Habsburgers gesplitst in e [[Spoansche Habsburgers\|Spoanschn tak]] en ’n Oostnrykschn tak. ’t Ende van z’n leevn brocht ie deure in ‘t San Jéronimoklôoster in Yuste woardat ie den eênentwientigstn september 1558 stierf. [[Ofbeeldienge:Herencia del Emperador Carlos V, Carlos I como Rey de España.svg\|700px\|center\|border]] {{Commonscat\|Charles V, Holy Roman Emperor\|Karel V (HRR)}} [[Categorie:Groaf van Vloandern]] [[Categorie:Keizer van et Illig Rôoms Ryk]] [[Categorie:Habsburg]] [[an:Carlos I d'Aragón]] [[ar:كارلوس الخامس]] [[ast:Carlos I d'España y V d'Alemaña]] [[az:V Karl]] [[be-x-old:Карл V (імпэратар Сьвяшчэннай Рымскай імпэрыі)]] [[bg:Карл V]] [[bn:পঞ্চম চার্লস, পবিত্র রোমান সম্রাট]] [[br:Karl V an Impalaeriezh Santel]] [[bs:Karlo V, car Svetog rimskog carstva]] [[ca:Carles V del Sacre Imperi Romanogermànic]] [[cs:Karel V.]] [[cy:Siarl V, Ymerawdwr Glân Rhufeinig]] [[da:Karl 5. (Tysk-romerske rige)]] [[de:Karl V. (HRR)]] [[el:Κάρολος Κουίντος]] [[en:Charles V, Holy Roman Emperor]] [[eo:Karlo la 5-a (Sankta Romia Imperio)]] [[es:Carlos I de España]] [[et:Karl V]] [[eu:Karlos I.a Espainiakoa]] [[ext:Carlos I d'España]] [[fa:کارل پنجم]] [[fi:Kaarle V (keisari)]] [[fiu-vro:Karl V]] [[fr:Charles Quint]] [[fy:Karel V fan it Hillige Roomske Ryk]] [[ga:Searlas V, Impire Naofa Rómhánach]] [[gd:Carlos V na Spàinne]] [[gl:Carlos V, Sacro Emperador Romano-Xermánico]] [[he:קרל החמישי, קיסר האימפריה הרומית הקדושה]] [[hr:Karlo V., car Svetog Rimskog Carstva]] [[hu:V. Károly német-római császár]] [[id:Karl V, Kaisar Romawi Suci]] [[is:Karl 5. keisari]] [[it:Carlo V del Sacro Romano Impero]] [[ja:カール5世 (神聖ローマ皇帝)]] [[ka:კარლ V ჰაბსბურგი]] [[ko:카를 5세]] [[la:Carolus V (imperator)]] [[lb:Karel V. (HRR)]] [[lt:Imperatorius Karolis V]] [[lv:Kārlis V Habsburgs]] [[mr:चार्ल्स पहिला, स्पेन]] [[ms:Charles V, Maharaja Suci Rom]] [[mwl:Carlos I de Spanha]] [[nds-nl:Karel V]] [[nl:Karel V van het Heilige Roomse Rijk]] [[nn:Karl V av Det tysk-romerske riket]] [[no:Karl V av Det tysk-romerske rike]] [[oc:Carles Quint]] [[pl:Karol V Habsburg]] [[pt:Carlos I de Espanha]] [[qu:Carlos V]] [[ro:Carol Quintul]] [[ru:Карл V (император Священной Римской империи)]] [[scn:Carlu V, Sacru Rumanu Mpiraturi]] [[sh:Karlo V., car Svetog Rimskog Carstva]] [[simple:Charles V, Holy Roman Emperor]] [[sk:Karol V. (Svätá rímska ríša)]] [[sl:Karel V. Habsburški]] [[sr:Карло V, цар Светог римског царства]] [[sv:Karl V (tysk-romersk kejsare)]] [[th:สมเด็จพระจักรพรรดิคาร์ลที่ 5 แห่งโรมันอันศักดิ์สิทธิ์]] [[tl:Carlos V, Banal na Emperador Romano]] [[tr:V. Karl (Kutsal Roma İmparatoru)]] [[uk:Карл V Габсбург]] [[vi:Karl V của đế quốc La Mã Thần thánh]] [[wa:Tchårlukin]] [[zh:查理五世 (神圣罗马帝国)]] [[zh-min-nan:Karl 5-sè]]

Karel V van et Illig Rôoms Ryk: verschil tussen versies