Duunkerke: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 32:
Ip [[20 oest]] [[1217]] wierd Duunkerke vo nen êerste kêe Fransch groundgebied achter de Fransche oovrwinnienge inde [[Slag by Bulskamp]]. Vuuf joar loatr wos ze were Vloamsch. Toen ip [[13 juli]] [[1338]] d'[[Ounderdjoarige Oorloge]] uutbrak koos Groaf van Vloandern [[Lodewyk I van Vloandern|Lodewyk van Nevers]] de kant van de Fransche keunink (die toen nog zynne chef wos) en besloot dus de stopzettienge van de commerce me [[Ingeland]]. Die moatregel wos vree nadêelig vo de Vloasche steed'n, die leevdn van die commerce, en dus kwoamn ze derteegn in ipstand. Vloandern verbound zich dus me Ingeland en in deze context wos Duunkerke e belangryke strategische deurvoerhoavn. Int middn vande vêertiende êeuwe bouwdn d'inweuners van Duunkerke e dagmerk wa d'ôorsproung es van't teegnwôordige belfort want loatr gebruukte de Sint-Elooiskerke 't gebouw als klokketoorn. In [[1395]] gaf Robert I, groaf van Bar toeloatienge vo de constructie van e nieuwe omwallienge.
 
In [[1520]] werd [[Karel V|Koarel V]] er fêestelyk ontoald in zyn oedoanigheid als Groaf van Vloandern. In dien tyd wos Duunkerke e belanryk bolwerk in d'ôorloge die [[Habsburg]] voerde teegn keunink [[Frans I van Vrankryk]]. Als revanche wierd Duunkerke antins gattaqueerd deur Fransche koapers. Vissscherbôotn uut Duunkerke kreegn dordeure toen bewoapende scheepn mee ter beschermienge. Achter de dôod van Koarel V wos Duunkerke onderdêel van de [[Spoansche Nederlandn]]. Byst de [[Tachtigjoarign Oorlog]] opereerdn vanuut 't stad de Duunkerksche koapers die antins verschillige scheepn attaqueerdn. [[Johan van Oldenbarneveldt]], roadspensionaris van [[Groafschap Holland|Holland]], wildigde under uut de boane ruumn omda ze de commerce van de [[Republiek der Zeevn Verenigde Provinciën|Republiek]] verinderden, mo en expeditie van [[Maurits van Oranje]] teegn de Duunkerksche koapers liep in [[1600]] uut ip de [[Slag by Nieuwpoorte]] woar em stootte ip e Spoansch leegr. Ierachter besloot de prins van em trug te trekkn omda tie oprukkn na Duunkerke te risicovul vound en ezo adn de Duunkerksche koapers vry spel.
 
Ip [[26 meie]] [[1658]] belegerde de Fransche moarschalk Turenne 't stad. Ip [[14 juni]] van da joar viel e Fransch-Ingelsche coalitiecoaliesje ounder leydienge van Turenne en Lockhart 't stad aan, e [[Slag by Duunkerke (1658)|slag]] die ôok bekend es als de "Slag der Duun'n". 4stad viel uutendelyk ip [[25 juni]] en kwam ezo in Fransche andn mo den dag zelve gaf de Fransche keunink [[Louis XIV]] ze deure an zyn Ingelsche boundgenootn.
 
=== Fransche stad ===
Vanaf [[27 oktober]] 1662 kwam Duunkerken definitief in Fransche and'n deurda Duunkerken en Mardyk vo 400 000 pound van keunink [[Koarel II van Ingeland]] gekocht werdn deur Louis XIV. Ip 2 december van da joar werd Louis XIV ôok fêestelyk ontoald in't stad. De Fransche oovrheersienge wierd loatr nog e latste kêe erbevestigd by't [[Verdrag van Utrecht]] van [[1713]]. 'T stad werd ipnieuw versterkt, deur [[Vauban]] wordeur da't de grôotste militaire hoavnstad van Vrankryk werd. Vanaf de joar'n 1670 ging Louis XIV ôok actief de koapers steun'n by ulder raids ip buutnlandsche scheepn. 'T es in die periode da Jan Bart, de bekendste koaper van Duunkerke, actief wos. In de acttienste êeuwe wos Duunkerke e bloeiende commerciële stad woarda er ôok e grôte smokkeltrafiek wos van en noar Ingeland.
''(nog an te vulln)''
 
In de winter van 1788-1789 wos de winter zo ard da't nie meugelyk wos vo de bôotn om de hoavn binn'n te voarn. Ierdeur brak der ongersnood uut en kwoam d'inweuners in ipstand (cf. de context van de [[Fransche Revoluusje]]). Duunkerke moeste em ôok vôornberydn ip d'ôorlogverklaaring van d'Ôostnrykers (die toen de [[Zuudelyke Nederlandn]] in ulder bezit ad'n). Ip [[23 oest]] [[1793]] belegerde d'Ingelsche prins Frederick, d'ertoge van York en Albany, Duunkerke. Moar ip [[8 september]] wierd ze bevryd deur general Jean Nicolas Houchard achter de Fransche oovrwinnienge ip d' Ingels-Ôostnryksche coaliesje in de [[Slag by Oundschoote]] wordeur da Duunkerke Frans bleef. Ip 24 november werdn tydelyk olle vormen van cultn verboodn deur't Revoluutionaire bewind wordeur da Duunkerke tydelyk wierd ernoemd tot ''Dune libre''.
 
In [[1838]] werd de [[vierrtorre]] an de westelyke kant vande hoavn gebouwd en wierdn er tringspoorn angelegd wa vo e straffe stimulans en groei vo de hoavn zorgde. Ierdeur groeide ôok de stadsagglomeroasje van Duunkerke. E poar joar voorn 1900 werd 't udige staduus gebouwd.
 
== Gebôorn in Duunkerke ==
* [[Michiel Jacobsen]] (1560-1632), koaper en vice-admiral in Spoansche dienst
* [[Jan Bart]] (1650-1702), koaper
* [[Michiel de Swaen]] (1654-1707), schryver en dichter
 
== Sport ==
De [[Vierdoagse van Duunkerke]] is e belangryke [[vélokoerse|koers]] op de wielerkalender. In 2001 startte de [[Rounde van Vrankryk]] in Duunkerkn.
 
== Externe koppelieng ==