Psalmn: verschil tussen versies

De '''Psalmn''' ( Tibêerioans HebrêewsEebrêewsch : ''Təhillîm''; Modern HebrêewsEebrêewsch : ''Tehillim'', '''תְהִלִּים''', of "lofpryziengn" ), is e boek van den HebrêewscheEebrêewsche [[Bybel|Byble]] en van de [[Christndom|KristlykeKristlike]] Byble. Ook de [[Islam|moslims]] vienn 't 'n illig boek dan ziedr de naame "Zabuur" geevn. Allemalle tôope zyn da't 150 gedichtn die "aal de schakeeriengn van 't geloove van Israël weeregeevn" <ref name="Harris Ps"> Harris, Stephen L., Understanding the Bible. Palo Alto: Mayfield. 1985. "Psalms" pp. 161–164</ref>.

't Wôord "psalmn" komt van 't Grieks ''Ψαλμοί'' ( ''PsalmoiPsalmoj'' ), da messchiens ôorsproenklik wilde zegn "[[muziek]] van de liere" of "gezangn by d' arpe" en loatre ook glyk wuk stik muziek, te begun by ''psallein'' "speeln ip e snaor[[Muziekinstrument|instrument]]" en 't êndign mê "muziek va glyk wukke sôorte".

't Boek van de Psalmn in ze mêest gebruuklikke vorm bestoat uut 150 gezangn en gebeedn. De Psalmn wordn ook verdêeld in oofstikn en verzn. Iedr oofstik is ton e psalm. De deeze ên allemalle e dichtrlik karaktre mê dikkers 't gebruuk van glykloopnde gedachtn of êraaliengn. De tietle van de verzaamlienge wilt zeggn "gezang" of "lofpryzienge" zowêl in 't HebrêewsEebrêews lik in 't Grieks, moa dr stoan ook boovn veele van de psalmn oendretietls. De die geevn muziekoale anduudiengn oovre vôojzetjies die wêl zoen gekend gewist zyn in de tyd deur vroegre godsdienstige genôotschappn. Psalmn diej gemaklik kut erkenn vôgns sôorte zyn : gezangn van dankgeevienge ( byvôorbeeld Ps. 30 ), lofzangn ( byvôorbeeld Ps. 117 ) en keunienklikke psalmn. Die latste kunn gebruukt wordn by krôoniengn en bruuloftn. 't Oendrewerp va sommigte psalmn, lik gebeedn, is ook sommigte kêern te ziene in de tekste, byvôorbeeld ip 't ende va Psalm 72, "De gebeedn van David, zeune va Jesse zyn gedaon." 't Grotste part van de Psalmn, oewel nie te goare gezet in 't boek, zyn smeekbeedn. Je ku zegn dat de psalmn ook e bedoelinge addn van de wet te verduudlikkn ( byvôorbeeld Psalm 1 en Psalm 119 ).

Den oederdom van d'ofzoenderlikke psalmn is moeilijk te schattn, en somtyds nie 't achtraaln. Vele zoendr geschreevn zyn vroeg in de geschiedenisse van 't oede Israël ( duusd joar vôo [[Jezus Christus|Christus]] of nog iddre ) binst datr andre zoen kunn oentstoan zyn achtre de Babyloniesche Gevangnschap, die platse gevoenn êêt in de zesde êeuwe vôo Christus. Byble-gelêerdn zienn in de vroegste tyd vuuf verzaamliengn lik of dat ook is in de Torah of Pentateuch ( de êeste [[Vuve|vuuf]] boekn van de byble ). Pertanks, andre reedns vo 't boek ip die maniere te verdêeln ligndr nie vo d'and. De schryvrs zyn eignlik nie echt gekend oendanks da veele psalmn an David toegeschreevn zyn <ref>Miller, Patrick D. "Psalms Introduction" in Harper Collins Study Bible, Revised Ed. 2006.</ref>.

! HebrêewseEebrêewse Psalmn

* De [[Katholieke kerke|Katlieke]] offiesjêele liturgie vôgt de Grieksche nummrienge, mo moderne katlieke vertoaliengn gebruukn dikkers ded' HebrêewseEebrêewsche tellienge, somtyds zettn ze de Griekse nummrienge dr ook by tusschn akschjies.

* De protestansche vertoaliengn vôgn ded' HebrêewseEebrêewsche nummrienge.

In 't artiekle ier wordt ded' HebrêeuwscheEebrêeuwsche nummrienge gevôgd, tezy dat anders gezeid is.

De mêeste andschriftn van de Septuagint bevattn ook e Psalm 151, die dr óók is in OostersÔosters-orthodokse vertoaliengn; e'n HebrêewseEebrêewsche versje van da gedicht wierd gevoenn in de Psalmn-rolle van de Dôo-Zêe-rolln. De Psalmn-rolle gift de Psalmn in e vôgorde die andrs is of da me gewend zyn elders, en ze bevattn ook 'n antal nie-êrkende gedichtn en hymn mê 't zeifste karaktre lik de wêl-êrkende psalmn, woadeure je zou kunn peinzen dat de teegnwôordige verzaamlienge van 150 e keuze is uut e grotre antal.

In 't Nieuw Testament, zyn [[zesse]] van de psalmn ( 2, 16, 32, 69, 95, en 110 ) uutdrukklik angeduud lik van David ( in, îp vôgorde, Andliengn van d' Apostles 4:25; 2:31/ Brief an de Romeinn' 4:6; Rom. 11:9/ Brief an d' HebreewnEebreewn 4:7/ en Evangeelje vôgns Mattheus 22:43 en d' ôovrêenkoomende verzn in andre synoptiesche Evangeeljes, en ook in d' Andliegn 2:34 ).

Psalmn 39, 62, e' 77 zyn verboenn mê e zeekre Jeduthun, vo gezoengn te wordn vôgns zyn maniere of in zyn kôor. Psalmn 50 e'en 73–83 zyn de psalmn van Asaf, e kôorleidre, vo te ziengn ter êere va God. De toeschryviengn van Psalmn 42, 44–49, 84, 85, 87, en 88 geevn an da de "zeuns van Korah" den ipdracht adn vo de deez an te passn en te ziengn; [http://bible.oremus.org/?passage=2+chronicles+20:19-20:19&version=nrsvae 2, Kroniekn 20:19] gif den indruk da' die groep e leidnd dêel was van de zangres. Den Eebraiest [http://www.lashon.net/JMH/ Joel M. Hoffman] veroendrestelt da' Psalm 49 e psalm ka zyn teegn 't verderf, nie "vo' Korah" moa wêl "teegn Korah."<ref>''My People's Prayer Book Volume 9.'' (Rabbi Lawrence A. Hoffman, ed.) 2004. ISBN 1-58023-262-0</ref>.

Benjamin Urrutia (Ekwadorioansche schryvre geboorn in 1950) schrêef e kort artiekle oovre 't oed-Egyptiesche godsdienstig rietuêel van 't Oopndoen van de Moend. Doarin leitn e verband tusschn 't Oopndoen van de Moend en Psalm 51, lik 't oopndoen van de moend (of van de lipn, in Psalm 51), geneezn van gebrookn bêenn, en zuuvrn van inwendige orgoann mê spesjoalespeesjoale zuuvrende kruudn <ref>Urrutia, "Psalm 51 and the Egyptian Opening of the Mouth Ceremony," in Sarah Israelit-Groll (editor), ''Scripta Hierosolymitana – Egyptological Studies'' – Publications of the Hebrew University of Jerusalem, Magnes Press, pages 222–223 (1982).</ref>.

# 't Ȇeste boek bevat de êeste 41 psalmn. De deeze zyn allemalle toegeschreevn an David uutgezoendrd psalmn 1, 2, 10, en 33, die, oewel zoendre tietle in 't êebrêewsEebrêewsch, tradiesjionêel woarn toegeschreevn an David. Omda 't nie kan kan angetôond wordn da David de schryvr is, is 't woarschynlik 't oedste dêel van de psalmn.