Puutn: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 14:
Puutn verschilln van d' andere amfibieën dan ze gin stêrt hèn. Z' hèn een ofgeplat lichoam, uutpulend' oogn, een brêe kop en moend, en achterpôotn die goed ontwikkeld zyn. Puutn zyn d' ênigste bêestn die een kwakbloaze gebruukn vô de vrouwtjies an te lokkn. Omdan ze koudbloedig zyn, neemn sommige sôortn puutn een zomerruste (estivoatie) of een [[wientersloap]]e (hibernoatie), vor under deur een droge of een koude periode t' helpn.
D' ontwikkelienge is uniek ounder de [[gewerveldn]], omdan ze een metamorfose oundergoan woarda de larvn (dunderkoptjies) der hêeltegansten anders uut zien dan volwassen
Puutn eetn over 't olgemêen klêne bêestjies gelik insectn en ander oungewerveldn. Veel sôorten worden direct of indirect bedrêegd deur de mens, en in de latste tientallen joarn is 't aantal puutn deftig ofgenoomn.
Regel 21:
[[Ofbeeldienge:Distribution.anura.1.png|right|thumb|350px|Weireldwyde versprêedienge van puutn, in 't groen.]]
Van olle amfibieën hèn de puutn de grotste versprêedienge: d' ênigste gebiedn woadan ze nie vôrenkommn zyn de zandwoestynn van de Sahara en Arabië, de toendras teegn de Nôordpool en de gletsjers van Groenland en Antarctica. Verder wordn puutn ook nie up oceoanische eilandn gevoundn, omdat under vel deurloatboar is en omdan ze nie teegn zout woater kunn'n.
=== In West-Vloandern ===
In Vloandern kwaamn der [[Puutn van Vloandern|11 puutn en paddn]] vôorn, woavan dat der êen (de gilvebuukvierpadde) uutgestorvn is, en twêe nie in West-Vloandern te viendn zyn. De mêeste sôortn zyn in een zekere zin bedrêegd
De brulpuut
== Habitat ==
[[Ofbeeldienge:Bombina variegata habitat Weinsberg 20070707.jpg|thumb|left
Puutn kunn'n under goed anpassn an verschillende habitats, moa de mêeste sôortn hèn zoet woater nôdig, en gin êen puut kan in de zêe overleevn. Deur under ofhankelikheid van woater (up zyn minst vôr under vôort te plantn, angezien dan under eiers en larvn woater nôdig hèn) wordn 't grôtendêel van de puutn in een vochtige omgevienge gevoundn, gelik moerassn, bussn, heide, en plekkn woadan der vyvers zyn.
Regel 36 ⟶ 34:
== Evolutie ==
[[Ofbeeldienge:Triadobatrachus.jpg
[[Ofbeeldienge:Knoblauchkroete IMGP4749.jpg
D' êeste amfibieën kwaamn ol in 't Loat Devoon vôren. Doamee vergeleekn zyn de puutn nieuwkommers, met den oudst bekende puutachtige bêestn, ''Triadobatrachus massinoti'' uut het Ounderste Trias van Madagaskar (omtrent 230 Ma). Vô den oudste echte puut moetn me wachtn toet an de Juraperiode, mè ''Vieraella herbsti'' (omtrent 200 Ma).▼
▲D' êeste amfibieën kwaamn ol in 't Loat Devoon vôren. Doamee vergeleekn zyn de puutn nieuwkommers, met den oudst bekende puutachtige bêestn, ''Triadobatrachus massinoti'' uut het Ounderste Trias van Madagaskar (omtrent 230 Ma). Vô den
== Puutn of paddn? ==
▲[[Ofbeeldienge:Knoblauchkroete IMGP4749.jpg|260px|thumb|right|De knoflookpadde (''Pelobates fuscus'') is oundanks zyn name gin padde moar een padachtigen puut.]]
Puutn en paddn wierdn vroeger as twêe aparte groepn binnen de Anura gezien. Sôortn met een gladdig vel, die teegn 't woater leefdign en die goed kostn spriengn wierdn puutn genoemd. Sôortn met een grof vel, die mêer up 't land leefdign en slicht kostn spriengn wierdn paddn genoemd.
Regel 54 ⟶ 53:
=== Verdwynnd habitat ===
Deur 't drogeleggn van gebieden voa de landbouw of irrigatie wordt 't habitat te droge woadeure dan puutn verdwynn. Nie ollêne droogt het uppervlaktewoater (wadda nôdig is voa de vôortplantienge) up,
=== Andere menselike bedrêegiengn ===
▲[[Ofbeeldienge:Frog legs.JPG|thumb|300px|Putebilln]]
In een aantal streekn is den invoer van exotische sôortn d' ôorzake voa 't achteruutgoan van de platselike sôortn. An den andere kant is den handel in exotische bêestn soms ook d' ôorzake voa 't ofneemn van de platselike bevolkienge. En verder wordn puutn ook gevangn voa de restaurangs wodan putebilletjes as een delicatesse wordn upgediend.
| |||