Runders: verschil tussen versies

Een koe die een eisprounk et, wordt gezeid tuchtig te zyn (Nl: tochtig (of ook:) in bronst, Fr: en chaleur, Eng: in heat (of ook in de wetenschappelike literateure) in oestrus). De overgrote meerderheid van de koein worn bezaaidbezoaid met [[KI]], kunstmatige inseminatie. Da's nie omdat de boeren under koein gin pleziertje jeun, mor omwille van hygienehygiëne, met andere woorn, dat de stier gin besmettelyke ziekten zoetzoud overbriengoverbriengn. Ie kan ze moeilik pakken met een condoom é. Nen anderen, minstens even belangryke reden voe KI is 't gemak van 't verdeeln van [[sperma]] van wereldtopstierenweireldtopstieren. Sperma wordt verkocht ounder vorm van een [[rietje]]. Den [[inseminateur]] is de persoon die de koe komt bezaainbezoain met zuk sperma. Der zyn ook boern die zelve under koein bezaain met zuk spermabezoain. In da geval is er sprake van [[DHZ-KI]], Doe-Het-Zelf-KI. Der zyn nog assan veel boern die werken met KI, en toch ook nog ne stiernstier en. Zyder werken meestal in een system wo da ze iedere koe ene koe met sperma bezaaienbezoaien van ne kwaliteitsstier, en der achter, voe 't geval dat er gin bevruchtinge was, latenloaten ze de koe by den eigen bedryfstier lopen, die alzo de moeilike gevallen via een [nateurlike dekkinge]] alsnog bevrucht.

Koein komn gemiddeld om de drie weekn tuchtig. Ne keer da ze vul zyn deurt 't oungeveer 9 maan[[moand]]n eer da ze [[kouvn]]. Afhankelyk van hoevele liters melk da ze nog gift wordt ze een paarpoar weken voor de vermoedelike [[kouvienge]] droge gezet. Met [[droge zetn]] wordt bedoeld da ze nie meer gemolken wordt.

Het meest voôrkomnde ras ip de weireld is de [[Holstein]]. De eigen, lokale Vlamse en Nederlanse oede rassen zyn met uutsterven bedreegd. We spreken van de [[Roô van West-Vlaandern]]Vloandern, de [[Lakevelder]], en meerdere andere. Ter bescherminge van die zeldzamer geworn nutsbeesten is er een vereniginge ipgericht: 't [["Steunpunt Levend Erfgoed]]", met als ledenblad [[de"De Ark]]".

[[België]]'s nationaal rund is vaneigens 't [[Belgisch Witblauw]] (Fr: Blanc bleu belge, Eng: Belgian Blue). 't Is een supergespierd rund met mager vlees, ôok wel [[kachtelgat]] genoemd. Der hangt dus gin spiertje vet an. Dadde in tegenstellinge toe vele Britse rassen lik bevoorbeeld de [[Hereford]]. Der zyn vele populaire vleesrassen afkomstig van [[Vrankryk]], lik de [[Blonde d'Aquitaine]], [[Charolaiskoeie|Charolais]], [[Maine-Anjou]], etcetera.

* Sommigte jounkheiden die nog een momentje de boot wiln of oenoudn van een vrijage of van ne trouw durven wel ne keer at er etwien tegen under zegt "Je moet de koe by de stier doen a ze tuchtig is" antwoorn met "Met drie weken zal z'ipnieuw tuchtig zyn".