|
[[Ofbeeldienge:Wikinger.jpg|thumb|<center>Deensche Vikings ip weg nor Iengeland. (Miscellany on the life of St. Edmund), 12e êeuwe.]]
[[Ofbeeldienge:Viking Expansion.svg|thumb|Gebiedn woa dan de Vikings under vestigdn: 8e êeuwe bruun, 9e êeuwe rôod, 10e êeuwe oranje, 11e êeuwe geel. Groen duudt de gebiedn an woa dan de Vikings geregeld binn vieln.]]
'''Viking''' is de benaminge voe de Scandinaavn, zowel Noorn, [[Denemarkn|Deenn]] als [[Zweedn]], die in de [[Middeleeuwn]] vulle bak de zeeën ipgingn, zowel voe commerce als voe te goan ripnplundern.
== Lindisfarne als 't startschot ==
Under eerste bekende iptreen is van 't joar [[793]] a ze 't klooster van Sint-Cuthbert ip 't eiland Lindisfarne in Northumbria ipgekuust en. Ze sloegn de munkn dood en dein under goudewerk mee. Ook de munkn die ze niet dood gedaangedoan an dein ze mee voe te verkoopn als slave. In de jarenjoarn derachter pluumdn ze nog vele andere kloosters: ounder meermêer in 794 Jarrow ip de revier de Tyne, in 795 't klooster ip 't eiland Iona voorvo de Schotse Westkust, klooster an de Ierse westkust. In 799 pluumdn ze 't klooster van Sint-Philibert in Noirmoutier an de Loire. Round 840 warenwoarn z'al in [[Rouen]], [[Nantes]], [[Chartres]], [[Amiens]], [[Tours]], [[Orléans]] en [[Parys]].
== Noorse, Deense en Zweedse Vikings ==
De Zweedn giengn meest no 't oostn, en dein doa commerce. Ze vaardnvoardn ip d'Oostzee en de grote reviern van Middn-Europa. Ze droengn verre deure in [[Rusland]], ze bereiktn zels Constantinopel.
De Deenn roofdn en koloniseerdn surtout round de [[Noordzee]] en 't Kanaal, dus [[Vrankryk]] en [[Iengeland]].
De Noorn gingn meer no 't noordn en 't westen. Ze koloniseerdn d'Orkney EilanEilandn, [[Shetland]], de Faroer EilanEilandn, [[Ysland]], [[Groenland]] en waarnwoarn tydelik zelfs in Newfoundland in [[Canada]].
== Levenswyze ==
Oundanks dat de Vikings uut een immens uutgestrekt gebied kwaamn, was ulder levenswyze ipmerkelik gelykig. De familie stoend centraal. Vikings leefdn van jacht en visvangste, moa warenwoarn in eerste plekke boern. Zuste lik elders in [[Europa]] was ulder maatschappye verdeeld in drie klassen: slaavn, vryen en adel. De vryen waarnwoarn een gevarieerde klasse van vissers, scheepsbouwers, smeedn, en ook vele boern en boereknechtn. De rykere (rykste) boern wiern "boendr" genaamd. Boendr waarnwoarn boern met under land in eigendom, en ze warenwoaren heel ounafankelik van mentaliteit. Ze waarnwoarn vry van feodale lastn. 't WaarnWoarn zyder en andere vrye die in 't voorjaarvoorjoar en beist de zomer de zee ipgiengn.
== Vikingrecht ==
Al de vrye mann die een deel land bezaatn, kwaamn regelmatigregelmoatig t'ope in een openbare vergaringevergoaringe, de Ding genaamd. In de Ding wiern de wetten gestemd en wier der recht gesprookn. Iedere lokale gemeenschap a z'n eigen Ding. De Ding had in [[Vloandern]] in de [[vierschare]] z'n weegaardeweegoarde. Recht was (nog) nie geschreevn. Ook de bloedvete was een belangrikbelangryk probleem. Families in vete kostn under zake voe de Ding bringn, etwuk die in Vloandern voor de [[kamer]] kwam.
== Goudn Boomstoet ==
| 