Maximiliaan I: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Addbot (discuusjeblad | bydroagn)
k Bot: Migrating 52 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q150726 (translate me)
Pastel (discuusjeblad | bydroagn)
links
Regel 3:
| noame = Maximiliaan I
| leevn = [[1459]] – [[1519]]
| functie1 = [[Ofbeeldienge:Banner of the Holy Roman Emperor (after 1400).svg|35px|left]] [[Lyste van Rooms-Duutsche keuniengn en keizers van et Hillig Rooms Ryk#Huus Habsburg (1438-1740)|Keizer van et't HRR]]
| periode1 = 1508-[[1519]]<br />Rôoms[[Roomse keunienk|Rooms-Duutsche keunienk]] :<br />[[1486]]-[[1519]]
| vôorganger1 = [[Frederik III van et Hillig Rôoms Ryk|Frederik III]]
| ipvolger1 = [[Karel V van et Illig Rôoms Ryk|Karel V]]
Regel 15:
}}
[[Ofbeeldienge:Bernhard Strigel 003b.jpg|thumb|<center>Van lienks no reks. Boovn:Maximiliaan I, [[Filips I van Kastilië|Filips de Schôonn]], [[Maria van Bourgondië]]. Ounder: [[Ferdinand I van et Illig Rôoms Ryk|Ferdinand I]], [[Keizer Karel V|Karel V]] en [[Lodewyk II van Hongareye]]]]
'''Maximiliaan I''' (Wiener Neustadt, [[22 moarte]] [[1459]] – Wels, [[12 januoari]] [[1519]]) was van 1477 hertog van Bourgondië, van 1486 Rooms-Duutsche keunienk, van 1493 aartshertog van OostnrykÔostnryk en van 1508 keizer van et't [[Hillig Rôoms Ryk]].
 
== Zyn jeugd ==
Regel 22:
Je trouwde de 19stn ogustus 1477 mè [[Maria van Bourgondië]], dochter van [[Karel de Stoutn]], [[Bourgondische ertoogn|hertog van Bourgondië]]. Z'haan twi jounges:
* [[Filips I van Kastilië|Filips de Schôonn]] ([[22 juni]] [[1478]] - [[25 september]] [[1506]]), trouwde me [[Johanna van Kastilië]]
* [[Margaretha van Oostnryk (1480-1530)|Margaretha van OostnrykÔostnryk]] ([[10 januoari]] [[1480]] - [[1 december]] [[1530]]) was [[Landvoogdn van de Habsburgsche Nederlandn|landvoogdesse van de Habsburgsche Nederlandn]].
 
De 27ste moarte 1482 veroungelukte z’n vrouwe Maria met heur peird. Ze was mo 25 joar oud. Z’is begroavn in de [[Onze-Lieve-Vrouwekerke (Brugge)|Onze-Lieve-Vrouwekerke]] in [[Brugge]].
 
== Ipstand van de Vlamsche steedn ==
[[Ofbeeldienge:Maximilian I Arms.svg|thumb|150px|left|Zyn woapn mè d’embleemn van 't [[Hillig Rôoms Ryk|et HRR]], [[OostnrykÔostnryk]] en de [[Bourgondische Hertoogn]] (vo 1363)]]
Deurdat under zeuntje nog mo drie joar oud was, most ie e regent hen tout an z’n zestien joar. Mo de Vlamsche steedn, die e grôotn otonomie haan, eistn da Vloandern zou besteurd wordn deur e regentschapsroad in noame van Filips, en ze wildn ’t regentschap van Maximiliaan nie erkenn.
Deur z'n oorloogn vo z'n expansiepolitiekexpansjepolletiek mostn ze mêer belastiengn betoaln en ze kwoamn doateegn in ipstand. Lodewyk XI van [[Vrankryk]] steunde den ipstand.
 
Ounder Vlamschn druk wierd er geluusterd no de Fransche eisn. By de [[Vrede van Atrecht (1482)|Vrede van Atrecht]] kwoamn z’overêen da Maximiliaan zyn dochter, de twi-joarige Margaretha, loater zou trouwn mè de joungn dauphin van Frankryk. Ze zou dovôorn e hêel dêel van ’t Bourgondisch groundgebied krygn.
Regel 49:
Achter vele ounderhandeliengn, e militaire bedreigienge deur z'n voader de keizer, en paus Innocentius VIII, die dreigde met excommunicoatie, kwamt ie were vry. Je most akkôord goan met e joarlikse byêenkomste van de Stoatn Generoal, die zoun mee beslissn over oorlogs- en vredesverkloariengn.
 
Mo je was nog mo vry of je vertrok no Leuvn, woa da Frederik III toegekommn was met e leger van twientigduusd man, gerêed vo Vloandern an te volln. Gent en Brugge krêegn hulpe van hoge edeln lik Filips van Kleef en [[Lodewyk van Gruuthuse]], en ook van [[Hertogdom Broabant|Broabant]], w.o. [[Brussel]] en [[Leuven]].
 
De Vrede van Frankfurt en Montillez-Tours in 1489, tusschn de Fransche keunienk Karel VIII en Maximiliaan, miek 'n ende an den ipstand. De Broabanders die nu de Fransche steun mostn missn goavn ip. De 25stn ogustus 1489 wierd Brussel bezet, en Brugge in november 1490. Gent hield stand tout de 29stn juli 1492.
Regel 66:
Maximiliaan zyn voader stierf in 1493. In 1494 begost zyn zeune [[Filips I van Kastilië|Filips de Schôonn]] zelfstandig an zyn regeerperiode, mo je stierf ol in 1506.
 
Maximiliaan kwam ton regent van z’n klêenzeune [[Karel V van et Illig Rôoms Ryk|Karel]], die nog mo zes joar oud was. Omda Maximiliaan ook most regeern over [[Duutsland]] en [[Oostnryk]]Ôostnryk wierd z’n dochter Margaretha angesteld als [[Landvoogd van de Nederlandn|landvoogdesse]].
 
Ounder Maximiliaan I, die keizer kwam in 1508, kwoamn der grôte rykshervormiengn. Je richteg e groep stoatn binn et't Hillig Rôoms Ryk ip, [[Kreits]]nKreitsn genoemd, van et Duuts woord ''Kreis'', wa da ''cirkel'' of ''district'' wil zeggn.
 
In 1500 wierdn der zes Kreitsn ipgericht, en in 1512 nog viere, w.o. de Bourgondische Kreits.