Amerika (continent): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Tbc (discuusjeblad | bydroagn) Amerika ernoemd noar Verênigde Stoaten van Amerika |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 1:
[[Ofbeeldienge:Americas (orthographic projection).svg|thumb|<center>Amerika in de weireld]]
'''Amerika''', ook wel de ''Nieuwe Weireld'' genoemd, is e landmassa die ip 't westelyk halfroend ligt ten oost'n van de [[Still'n Oceoan]] en te west'n van den [[Atlantisch'n Oceoan]]. 't Bestoat uut de continent'n [[Noord-Amerika|Noord-]] en [[Zuud-Amerika]]. 't Landippervlak bedroagt 42.549.000 km² en der zyn a peu près e miljard inweuners.
De term'n ''Amerika'' en ''Amerikoan'' word'n den dag van vandoage veele gebruukt vo de [[Verenigde Stoat'n van Amerika]] en d' inweuners van da land an te duud'n. Vo nie te miss'n wordt heel 't supercontinent dikwyls ''de Amerika's'' genoemd of '''t Amerikoans continent''.
Zuud-Amerika is 135 miljoen joar gelee'n ofgesplitst van 't supercontinent [[Gondwana]]. De noame Amerika is ofgeleid van de voornoame van Amerigo Vespucci, een [[Italië|Italioansch'n]] oentdekkiengsreiziger die in de joar'n 1490 de kust'n van 't Amerikoans continent verkende.
== Land'n en gebied'n van Amerika ==
{| border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="border:1px solid #aaa; border-collapse:collapse"
|- bgcolor="#ECECEC"
! Noame
! [[Ippervlak]] ([[km²]])
! [[Inweuners]]
! Toal'n
! [[Hoofdstad]]
|-
| colspan=5 style="background:#eee;" | '''[[Noord-Amerika]]'''
|-
|[[Canada]]
|9.984.670
|35.056.064
| [[Iengels]], [[Frans]]
| Ottawa
|-
| [[Verenigde Stoat'n]]
| 9.630.091
| 317.627.401
| Iengels, [[Spoans]]
| Washington D.C.
|-
| Groenland ([[Denemark'n]])
| 2.166.086
| 60.000
| Groenlands, [[Deens]]
| Nuuk
|-
| [[Mexico]]
| 1.972.550
| 118.395.054
| Spoans, 62 inheemsche toal'n
| Mexico-Stad
|-
| Saint-Pierre en Miquelon ([[Vrankryk]])
| 242
| 6.954
| Frans
| Saint-Pierre
|-
| Bermuda ([[Verenigd Keunienkryk]])
| 53
| 65.773
| Iengels
| Hamilton
|-
| colspan=5 style="background:#eee;" | '''[[Midd'n-Amerika]]'''
|-
| Belize
| 22.966
| 334.297
| Spoans, Kriol, Iengels
| Belmopan
|-
| Costa Rica
| 51.100
| 4.636.348
| Spoans
| San José
|-
| Guatemala
| 108.890
| 13.824.463
| Spoans, Garifuna, 21 Mayatoal'n
| Guatemala-Stad
|-
| Honduras
| 112.090
| 7.639.327
| Spoans
| Tegucigalpa
|-
| Nicaragua
| 129.494
| 5.785.846
| Spoans
| Managua
|-
| Panama
| 78.200
| 3.460.462
| Spoans
| Panama-Stad
|-
| El Salvador
| 21.040
| 7.066.403
| Spoans
| San Salvador
|-
| colspan=5 style="background:#eee;" | '''[[Caraïeb'n]]'''
|-
| Anguilla ([[Verenigd Keunienkryk]])
| 102
| 12.800
| Iengels
| The Valley
|-
| Antigua en Barbuda
| 442
| 69.108
| Creools, Iengels
| Saint John's
|-
| Aruba (Keunienkryk van de Nederland'n)
| 193
| 102.695
| Papiamentu, Spoans, [[Nederlands]]
| Oranjestad
|-
| Bahama's
| 13.940
| 297.852
| Creools, Iengels
| Nassau
|-
| Barbados
| 430
| 276.607
| Bajan (Creoolsche toale), Iengels
| Bridgetown
|-
| Bonaire ([[Holland]])
| 288
| 12.000
| Papiamentu, Spoans, Nederlands
| Kralendyk
|-
| Curaçao (Keunienkryk van de Nederland'n)
| 450
| 173.400
| Papiamentu, Nederlands
| Willemstad
|-
| Caymaneiland'n ([[Verenigd Keunienkryk]])
| 260
| 44.270
| Iengels
| George Town
|-
| Cuba
| 110.861
| 11.184.023
| Spoans
| Havana
|-
| Dominicoansche Republiek
| 48.730
| 10.088.598
| Spoans
| Santo Domingo
|-
| Dominica
| 754
| 72.386
| Frans, Iengels
| Roseau
|-
| Grenada
| 350
| 105.000
| Iengels
| Saint George's
|-
| Guadeloupe ([[Vrankryk]])
| 1.628
| 405.000
| Frans
| Basse-Terre
|-
| Haïti
| 27.750
| 9.801.764
| Creools, Frans
| Port-au-Prince
|-
| Jamaica
| 11.425
| 2.598.000
| Patois (Creoolsche toale), Iengels
| Kingston
|-
| Martinique ([[Vrankryk]])
| 1.128
| 401.000
| Patois, Frans
| Fort-de-France
|-
| Montserrat ([[Verenigd Keunienkryk]])
| 102
| 4.798
| Creools Iengels, Iengels
| Plymouth
|-
| Puerto Rico ([[Verenigde Stoat'n]])
| 9.104
| 3.994.259
| Spoans, Iengels
| San Juan
|-
| Saba ([[Holland]])
| 13
| 1.800
| Iengels, Nederlands
| The Bottom
|-
| Saint-Barthélemy ([[Vrankryk]])
| 21
| 8.400
| Frans
| Gustavia
|-
| Saint Kitts en Nevis
| 261
| 51.134
| Iengels
| Basseterre
|-
| Sint Eustatius ([[Holland]])
| 21
| 3.897
| Nederlands, Iengels
| Oranjestad
|-
| Saint-Martin ([[Vrankryk]])
| 53,20
| 35.692
| Frans
| Marigot
|-
| Sint Moartn (Keunienkryk van de Nederland'n)
| 34
| 39.689
| Iengels, Spoans, Nederlands
| Philipsburg
|-
| Saint Vincent en de Grenadines
| 389
| 103.220
| Iengels
| Kingstown
|-
| Saint Lucia
| 620
| 160.145
| Iengels, Frans Creools
| Castries
|-
| Trinidad en Tobago
| 5.128
| 1.300.000
| Iengels
| Port of Spain
|-
| Turks- en Caicoseiland'n ([[Verenigd Keunienkryk]])
| 497
| 31.458
| Creools Iengels, Iengels
| Cockburn Town
|-
| Amerikoansche Moagd'neiland'n ([[Verenigde Stoat'n]])
| 352
| 124.778
| Iengels, Spoans
| Charlotte Amalie
|-
| Britsche Moagd'neiland'n ([[Verenigd Keunienkryk]])
| 153
| 21.730
| Iengels
| Road Town
|-
| colspan=5 style="background:#eee;" | '''[[Zuud-Amerika]]'''
|-
| [[Argentinië]]
| 2.780.400
| 40.677.348
| Spoans
| Buenos Aires
|-
| [[Bolivië]]
| 1.098.580
| 10.461.053
| Spoans, 36 inheemsche toal'n
| Sucre
|-
| [[Brazilië]]
| 8.514.877
| 201.032.714
| [[Portugees]]
| Brasilia
|-
| [[Chili]]
| 756.950
| 16.746.560
| Spoans
| Santiago de Chile
|-
| [[Colombia]]
| 1.138.910
| 46.591.147
| Spoans
| Bogotá
|-
| [[Ecuador]]
| 283.560
| 15.007.343
| Spoans, Quechua
| Quito
|-
| Zuud-Georgia en de Zuudelyke Sandwicheiland'n ([[Verenigd Keunienkryk]])
| 3.903
| 20
| Iengels
| Grytviken
|-
| Frans-Guyana ([[Vrankryk]])
| 83.534
| 250.109
| Frans
| Cayenne
|-
| [[Guyana]]
| 214.970
| 765.283
| Iengels
| Georgetown
|-
| Falklandeiland'n ([[Verenigd Keunienkryk]])
| 12.173
| 2.967
| Iengels
| Stanley
|-
| [[Paraguay]]
| 406.750
| 6.347.884
| Guaraní, Spoans
| Asunción
|-
| [[Peru]]
| 1.285.220
| 29.907.303
| Spoans, Quechua, Aymara
| Lima
|-
| Suriname
| 163.820
| 566.846
| Nederlands, Caraïbisch-Hindoestani,<br/> Javoans, Creoolsche toal'n
| Paramaribo
|-
| [[Uruguay]]
| 176.220
| 3.415.920
| Spoans
| Montevideo
|-
| [[Venezuela]]
| 912.050
| 28.0479.38
| Spoans en 40 inheemsche toal'n
| Caracas
|-
|}
{| class="wikitable"
|+ Oenbeweunde eiland'n
|-
! [[Colombia]]
| Malpelo
|-
! [[Verenigde Stoat'n]]
| Navassa
|-
! [[Vrankryk]]
| Clipperton
|-
! rowspan="5" |Zuud-Georgia en de <br/>Zuudelyke Sandwicheiland'n<br />(archipel)
|-
| Candlemaseiland
|-
| Williseiland'n
|-
| Annenkoveiland
|-
| Vindicationeiland
|-
! Costa Rica
| Cocoseiland
|-
|}
{{Commonscat|Americas}}
[[Categorie:Amerika| ]]
| |||