Versie van 8 mrt 2013 20:01 bewerkn Addbot (discuusjeblad \| bydroagn) 5.959 bewerkingen k Bot: Migrating 115 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q3044 (translate me) ← Vorige veranderienge		Versie van 26 okt 2014 16:50 bewerkn ersteln Pastel (discuusjeblad \| bydroagn) 4.476 bewerkingen Geen bewerkingssamenvatting Volgende veranderienge →
Regel 4: \| leevn = [[742]]- [[814]] \| functie1 =[[Ofbeeldienge:Holy Roman Empire Arms-single head.svg\|25px\|left]] [[Hillig Rôoms Ryk\| Keizer van et't HRR]] \| periode1 = [[800]]-[[814]]<br>(krônienge: 25 december 800<br>Oude Sint-Pietersbasilieke, [[Rome]]) \| vôorganger1 = - \| ipvolger1 = [[Lodewyk de Vroomn]] \| functie2 =[[Ofbeeldienge:Autograf, Karl den store, Nordisk familjebok.png\|30px\|left]] [[Frankisch Ryk\|~~Keunink~~Keunienk van de Frankn]] \| periode2 = 768-[[814]]<br>(krônienge: /9 oktober 768, Noyon)<br> me Karloman I~~<br~~ />(768-771)<br />me [[Karel de Joungern]] (800-811) \| vôorganger2 = [[Pepeyn de Kortn]] \| ipvolger2 = [[Lodewyk de Vroomn]] \| functie3 = [[Ofbeeldienge: Corona ferrea.png\|25px\|left]]enKeunienk van de ~~Langobardn~~Longobardn \| periode3 = 774-[[814]]<br>(krônienge: /10 juli 774, Pavia)<br>me [[Pepeyn van Italië]]~~<br~~ />(781-810)~~<br~~ />(~~Keunink~~Keunienk van Italië) \| vôorganger3 = Desiderius \| ipvolger3 = [[Bernard van Italië]] ~~(Keunink van Italië)~~▼ ~~\| vôorganger3 = Desiderius~~ ▲\| ipvolger3 = [[Bernard van Italië]] (Keunink van Italië) \| functie4 = [[Ofbeeldienge:Armoiries Bavière.svg\|20px\|left]] Hertog van Beiern \| periode4 = 788-[[814]] Regel 24: \| moeder = Bertrada van Laon }} [[Ofbeeldienge:Frankenrijk.jpg\|right\|thumb\|350px\|<center>’t Frankisch Ryk in 't blauw. ~~met~~<br de/>De veroveriengn van Karel ~~den~~de Grôotn in ‘t oranje]] [[Ofbeeldienge:Codexaureus 04.jpg\|thumb\|250px\|<center>Blad uut de Codex Aureus, geschreevn in Karolingischn minuskel]] '''Karel de Grôotn''' ([[Latyn]] '''Carolus Magnus''', [[Frans]] en [[Iengels]] '''Charlemagne'''), van ‘t Huus van de [[Karoliengers]], Jupille-sur-Meuse, [[2 april]] [[742]] - Aakn, [[28 januoari]] [[814]]), was keunienk van de [[Frankn]] van [[768]] tout an ~~zyn~~z'n dôod en in [[800]] wierd ’n deur paus Leo III tout keizer gekrôond. Ip initiatief van keizer Frederik Barbarossa wierd 'n in [[1165]] hillig verkloard deur teegnpaus Paschalis III. ==Zyn leevn== Karel de Grôotn was dee zeune van [[Pepeyn de Kortn]], ~~den êeste keunink~~en van ~~'t Huus van de Karoliengers, en~~ Bertrada van Laon, bygenoamd ''Bertrada met de ~~grôte~~grôote voetn''. ~~D’r zyn gin portreitn van Karel bekend, mo deurda~~Deurda zyn skelet in Aakn bewoard is, weetn ze dat ’n ~~mè zyn 1 meter 93~~ styf grôot was. ~~[[Ofbeeldienge:Monogram of handmerk van Karel de Grote.svg\|thumb\|left\|100px\|Zyn monogram]]~~ ~~‘t Was e rostn en j’haad e moustache.~~ Zyn ~~grôtvoader~~grotvoader Karel Martel was de latstn [[Hofmeier]] van ’t geslacht van de [[Pepinidn]]. In 754 wierd Karel tegoare me z'n voader Pepeyn de Kortn en zyn joungere broere Karloman gezalfd deur paus Stefanus II. Ze krêegn den titel van ''Patricius Romanorum'', woadeure dan ze verplicht woarn de kerke te beschermn. ~~Karel de Grôotn volgde zyn voader ip achter zyn dôod in 768 en regeerde tegoare mè zyn broere Karloman. In 771 stierf Karloman ounverwachts en kwam Karel keunienk van hêel ‘t [[Frankisch Ryk]].~~ Achter den dôod van Pepeyn de Kortn in 768 wierd et ryk volgns de Frankische tradiesje verdêeld tusschn de twi broers. Karel krêeg et nôordelik stik en je wierd gekrôond in Noyon. In 771 stierf Karloman ounverwachts en kwam Karel keunienk van hêel ‘t [[Frankisch Ryk]]. Je veroverde nog ’t Longobardisch ryk en achter z’n overwinnienge liet 'n hem in 774 in Pavia krôonn met den yzern Longobardische krôone. [[Ofbeeldienge :Denier Charlemagne1.jpg\|left\|thumb\|left\|150px\|<center>Muntn ounder <br />Karel ~~den~~de Grôotn]]▼ ==Keizer== Regel 45 ⟶ 50: ==Zyn veroveriengn== JeKarel de Grôotn breidde ‘t Frankisch Ryk uut en verênigde e grôot stik van West- en Centroal Europa. Je voerde mêer of viftig oorloogn en je won ze bykan ollemolle. Zyn teegnstanders woarn o.a. de Saksn, de Friezn, de ~~Langobardn~~Longobardn en de Avaarn. Ip ’t toppunt van zyn macht liep zyn Ryk van den Elbe en den Oder tout an de Pyreneeën. In 773: de ~~Langobardischn~~Longobardischn hoofdstad Pavia. Je zet de ~~Langobardischn~~Longobardische keunienk Desiderius of. Met de toestemmienge van de paus magt ‘n hem ip Poasdag 774 keunienk van de Frankn en de ~~Langobardn~~Longobardn noemn. In 785:de Saksn. Den hertog van de Saksn Widukind bekêert hem tout ‘t christelik gelôof. In 788: den hertog Tassilo III van Beiern Regel 70 ⟶ 75: == Karolingische muntn == ▲[[Ofbeeldienge :Denier Charlemagne1.jpg\|left\|thumb\|Muntn ounder Karel den Grôotn]] De zilvern denarie of denier, ook wel ''penning'' genoemd (Latyn denarius) bestound ol binst de Romeinsche republiek (van 223 v. Chr) en blêef in gebruuk tout an den oundergank van ‘t [[West-Romeins Ryk]] in 475 achter Chr. Ounder Karel de Grôotn wierd de denier ols zilvern êenheidsmunt were ingevoerd. ‘t Woord ''denarius'' komt van ''denarius nummus'', wa da ''muntêenheid van tiene'' wil zeggn. De noame leeft nog vôort in ''dinar'', de muntêenheid die in verschillige Arabische landn wordt gebruukt, en in ''dinero'', ‘t Spoans woord vo geld. Ook ~~d’oude~~de oude Fransche muntêenheid ''denier'' is van ''denarius'' ofgeleid. In Iengeland wierdn de pryzn, vó d’invoerienge van ‘t decimoal systèim, uutgedrukt in ''L/s/d'', (vo pond, shilling en penny), woaby da d’ofkortienge ''d'' vo penny ofkomstig is van ''denarius''. ==Vrouwn en jounges== Regel 91 ⟶ 99: Adaltrudis, (774) getrouwd mè groaf Bego van Parys * Rotrudis (775-810), getrouwd mè groaf Rorico van Maine * [[Lodewyk de Vroomn]] (778-840), keunienk van Aquitanië en keizer, ~~twêelinkbroere~~twêelienkbroere van Lotharius * Lotharius (778-79/80) * Bertha (779-826), getrouwd mè Angilbert, abt van Sint-Riquier Regel 114 ⟶ 122: ==Dôod en ipvolgienge== Karel de Grôotn is begroavn in zyn eign kapelle in Aakn. Zyn ênigste zeune die nog leefde, [[Lodewyk de Vroomn]], volgdeg' hem ip. [[Ofbeeldienge:AachenerDomSarg.jpg\|750px\|center\|thumb\|<center> Grafmonument van Karel de Grôotn in den Dom van Aakn]] {{Commonscat\|Carolus Magnus}}

Karel den Grôotn: verschil tussen versies