Ekostelsl: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Forstbirdo (discuusjeblad | bydroagn)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 3:
'n '''Ekostelsl''' of '''ekosystêem''' is e gemêenschap van leevnde [[Organisme|organism]] ([[plantn]], [[Bêesten (ryk)|bêesten]] en mikroobn) tegoare mê de nieleevende komponentn van undre omgeevienge (diengn lik lucht, woatre en mineroale groend), die ip mekoar inwerkn in e [[systêem]] <ref>Tansley (1934); Molles (1999), p. 482; Chapin ''et al''. (2002), p. 380; Schulze ''et al''. (2005); p. 400; Gurevitch ''et al''. (2006), p. 522; Smith & Smith 2012, p. G-5</ref>. Die leevnde (biotiesche) en leevnlôoze (abiotiesche) komponentn zyn bekêekn lik mê mekoar verboenn deur kriengloopn van voedsl-elementn en energiestroomn <ref name="Odum1971">Odum, EP (1971) Fundamentals of ecology, third edition, Saunders New York, ISBN 0534420664</ref> . Omda ekostelsls bepoald zyn deur 't netwerk van interaksjes tusschn organism, en tusschn organismn en under oemgeevienge,<ref name = Schulze400>Schulze ''et al''. (2005), p.400</ref> kunn ze van glyk wukke ofmeetienge zyn moa geweunlik bezettn ze wêlbepoalde beperkte ruumtn <ref>Chapin ''et al''. (2002), p. 380; Schulze ''et al''. (2005); p. 400</ref> (aa zegn sommigte weetnschapprs ook da de hêele [[Eirde (planete)|eirde]] êen ekostelsl is) <ref name = "planet">Willis (1997), p. 269; Chapin ''et al''. (2002), p. 5; Krebs (2009). p. 572</ref>.
 
Energie, woatre, stikstof en groendmineroaln zyn andre essentiêele nieleevnde komponentn van 'n ekostelsl. De energie die deur ekostelsls stroomt is ip d' êeste plekke van de [[zunne]] ofkomstig. In 't algemêen komt ze 't systêem binn lanst de [[fotosynthese]], e proces da ook [[koolstoffe]] uut d' atmosfeer[[Atmosfeer (Eirde)|dampkrieng]] aalt. Deur plantn t' eetn en deur mekoar ip t' eetn, speeln bêestn e belangryke rolle in de beweegienge van stoffe en energie deur 't systêem. Ziedre beïnvloedn ook d' oeveeleid van plant- en microbe-[[biomassa]] die anweezig is. Deur dôo orgoaniesche stoffe of te breekn maakn de "ofbreekers" koolstoffe vry vo de dampkrieng en vergemakklikn ze de voediengsstofn-kriengloop deur stofn die ipgesloan zyn in de dôo biomassa omme zetn in e vorm die direct kan gebruukt wordn deur plantn en mikroobn.
 
==Verwyziengn==