|
[[Ofbeeldienge:Morze Wattowe.png|thumb|Liggienge van de Waddnzêe by Denemarkn, Duutsland en Holland]]
[[Ofbeeldienge:De pier van Holwerd.jpg|thumb|De pierpiere van Holwerd by de Waddnzêe in de provinsje Friesland]]
[[Ofbeeldienge:Waddeneilanden.PNG|thumb|Liggienge van de Waddneilandn by Denemarkn, Duutsland en Holland locatielocoatie Nôordzêe]]
De '''Waddnzêe''' ([[Nederlands]]: ''Waddenzee'', [[Fries]]: ''Waadsee'', [[Duuts]]: ''Wattenmeer'', Deens: ''Vadehavet'') is e binn[[zêe]] tussntusschn de Waddneilandn en de [[Nôordzêe]] aanan deden eneêne kant, en aanan deden andere kant 't vasteland van [[Holland]], [[Duutsland]] en [[Denemarkn]].
==Geografie==
't Gebied van de Waddnzêe strekt zichhem uut tussntusschn [[Den Helder]] in Holland en "''Esbjerg''" in Denemarkn,. De Waddnzêe is 500 kilometer lank en heefthèt een brêedte van gemiddeld 20 kilometer. DeD' [[Ippervlak|ippervlakte]] bedroagt ongevêeroungevêer 10.000 km². De Waddnzêe grenzegrenst tenin 't nôordn van Holland aanan de provinsje [[Nôord-Holland]], [[Friesland]] en [[Groningen]]., in Duutsland aanan 't district Aurich, Nedersaksn en Sleeswyk-Holstein (regio Ôost-Friesland)., Enen in 't nôordôostn aanan 't schiereiland "''Jutland''" in Denemarkn (regio Zuud-Denemarkn).
==Grôte hoavns aanan de Waddnzêe==
Denemarkn: "''Esbjerg''" - Duutsland: "''Bremerhoavn''", "''Emden''" en "''Cuxhoavn''" - Holland: [[Den Helder]], [[Delfzeyl]] en [[Harlingen]].
==Grôte kanoaln en riviern die in de Waddnzêe uutmoundtuutmoundn==
E poar grôte kanoaln en riviern moundn uut in de Waddnzêe: Denemarkn: "''Kongeå''" - Duutsland: de [[Eems]], de "''Wezer''", "''Elbe''" en de "''Eider''" - Holland: 't [[Eemskanoal]], 't [[Van Harinxmakanoal]] en (via de sluuzn in deden Ofsluutdyk) de [[Yssel]].
==Eilandn van de Waddnzêe==
{| class=vatop
|
*Denemarkn (bewoondbeweund)
|
*Rømø
*Fanø
|
*(onbewoondounbeweund)
|
*Langli
{| class=vatop
|
*Duutsland (bewoondbeweund)
|
*Borkum,
*Sylt (door de Hindenburgdamm met de vaste wal verbonden)
|
*(onbewoondounbeweund)
|
*Lütje Hörn
{| class=vatop
|
*Holland (bewoondbeweund)
|
*[[Texel]]
*Schiermonnekôog
|
*(onbewoondounbeweund)
|
*Noorderhaaks of Razende Bol
==Trivia==
*De Waddnzêe is eenêen van de belangrykste zêehondnplekkn plekkevo zêehoundn.<ref>[http://www.wageningenur.nl/nl/show/Populatie-Gewone-Zeehonden-in-de-Nederlandse-Waddenzee.htm Populatie Geweune Zêehondn in de Hollandse Waddnzêe] wageningenur.nl</ref>
*De Waddnzêe datmakt egêen verbindiengeverbiendienge maktemêe met de [[Zuuderzêe]]. kanDat dit niet mêer, dat heefthèt te moakn met de komst van de 32 kilometer lankelangn [[Ofsluutdyk]] in 't joar 1932. TegenwôordigTeegnwôordig hêetnoemt dezedie zêe [[Ysselmeer]].
*De riviere de "''Hunze''" moetmoe wêerwere onofgebrokenounofgebrookn toet an de Waddnzêe stromnstroomn. Dat is in eene plan gepresenteerd (Hunzevisie 2030).<ref>[http://www.waddenkoerier.nl/news/2014_1175/rivier-de-hunze-moet-weer-tot-aan-de-waddenzee-stromen Riviere de Hunze moet wêer toet an de Waddnzêe stromnstroomn] waddenkoerier.nl</ref>
*'tE Grôtegrôot dêel van ded' HollandseHollandsche Waddnzêe is beschermd natuurmonumentnateurmonument en is doordeur deden [[UNESCO weirelderfgoed|UNESCO]] aangewezenangeweezn alsols BiosfeerreservaatBiosfeerreservoat.<ref>[http://whc.unesco.org/en/list/1314 Waddnzêe - UNESCO] unesco.org</ref>
== Referensjes ==
| 