Frankisch Ryk: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 1:
[[Ofbeeldienge:Frankish Empire 481 to 814-nl.svg|thumb|400px|<center>'t Frankisch Ryk
[[
[[Ofbeeldienge:Verovering Gallie door de Franken v2.gif|thumb|300px|<center>De veroverienge van [[Gallië]] deur de [[Frankn]] ounder [[Clovis I]]]]
[[Ofbeeldienge:Franks expansion.gif|thumb|300px|<center>Groei van 't Frankisch Ryk van 481 tout 870]]
Ze vieln ol van in 257 't [[Romeins Ryk]] binn, moar in 406 stoakn ze me grôte bendes de [[Reyn]]grenze over en begostn ze me de grôte invoazjes van [[Gallië]].
▲‘t '''Frankisch Ryk''' of Francië (Latyn: ''Regnum Francorum'') wierd deur de [[Frankn]] besteurd tusschn de 5e en de 9e êeuwe.
D'r wierd ol vroeg 'n ounderscheid gemakt tusschn Salische- en Ripuarische Frankn. De Salische Franken vestigdn under officieel in 358 in Toxandrië, ’t gebied tusschn de [[Moas]] en de [[Schelde]] ('t hudige [[België]] en [[Holland]]). De Ripuarische Frankn verblêevn zudelyker, ter hoogte van Keuln, round de [[Reyn]].
Volgns ’t Frankisch recht most et ryk achter den dôod van de keunienk ossan verdêeld wordn ounder de verschillige zeuns, wa dat ’n enormn invloed had ip de verdere geschiedenisse van ’t gebied.▼
481 was 't joar da [[Clovis I]], van de dynastie van de [[Meroviengers]], zyn voader Childerik ipvolgde ols keunienk van de Salische Frankn in [[Doornik]].
== De Frankn ==▼
't Joar 476 wordt anzien als 't ende van 't [[West-Romeins Ryk]]. Da joar wierd de latste West-Romeinsche keizer, Romulus Augustus, ofgezet deur de barboar Odoaker. Tien joar loater, in 486, kost Clovis 't latste gebied ounder Romeins gezag verovern deur de gouverneur Syagrius te versloan, en kwamt ie den êeste keunienk van 't Frankisch Ryk.
't Frankisch Ryk blêef enorm groein tout in de 9e êeuwe, êest ounder Clovis zyn ipvolgers en loater ounder de [[Hofmeier]]s en de [[Karoliengers]] Karel Martel, [[Pepeyn de Kortn]], [[Karel de Grôotn]] en [[Lodewyk de Vroomn]].
▲Volgns
Achter
't Nieuw veroverd stik van gouverneur Syagrius, tusschn de Somme en de Loire, krêegt de noame [[Neustrië]] ('t nieuw land), en 't oud ôorsprounkelik ôostelyk gebied, [[Austrasië]] ('t ôostelyk land).
▲== ’t Frankisch Ryk (486-843) ==
De noame van de dynastie van de [[Karoliengers]] komt van Karel Martel, de voader van [[Pepeyn de Kortn]]. Karel Martel was 'n ounwettige zeune van de hofmeier Pepeyn II van Herstal, de
Achter zyn dôod in 768 erfdn zyn twi zeuns Karel en Karloman zyn keuninkryk, da
▲Achter zyn dôod wierd zyn ryk verdêeld ounder zyn vier zeuns: Theuderic I, Chlodomer, Childebert I, en Chlotharius I. 't Nieuw veroverd stik krêegt de noame [[Neustrië]] (‘t nieuw land), en 't oud ôorsprounkelik gebied, [[Austrasië]] (‘t ôostelik land). Ounder under regeriengn wierdn de Thüriengers (532) en de [[Bourgondiërs]] (534) by ‘t Frankisch Ryk gevoegd.
Zyn besteur was
▲’t Feit dat ’t ryk ossan most verdêeld wordn ounder de verschillige zeuns, verzwakte ’t keunienklik gezag. Van de zesde tout de achtste êeuwe wierd ’t Frankisch Ryk verschillige kêern verdêeld en were verênigd. De Merovingsche keuniengn krêegn ossan minder te zeggn deur ênigte styf jounge en zwakke keuniengn en uutendelik paktn de [[Hofmeier]]s in de 7e eeuwe de macht over.
==
In 843, by 't [[Verdrag van Verdun]], wierd 't ryk van Lodewyk de Vroomn verdêeld ounder zyn drie zeuns:
▲De noame van de dynastie van de [[Karoliengers]] komt van Karel Martel, de voader van [[Pepeyn de Kortn]]. Karel Martel was 'n ounwettige zeune van de hofmeier Pepeyn II van Herstal, de feitelikke leider van Austrasië. In 751 zette Pepeyn de Kortn, met de steun van de paus, de latste Merovingische keunienk Childerik III an de kant en je liet hem uutroepn tout keunienk.
* Den oudstn, keizer [[Lotharius I]], krêeg [[Middn-Francië]]
* [[Lodewyk den Duuts]] krêeg [[Oost-Francië]]
* [[Karel de Kletsn]] krêeg [[West-Francië]]
== 't Verdrag van Prüm ==
▲Achter zyn dôod in 768 erfdn zyn twi zeuns Karel en Karloman zyn keuninkryk, da ’t sterkste van West-Europa gekommn was. Karloman stierf ol in 771 en doadeure kwam hêel ’t ryk in handn van [[Karel de Grôotn]].
In 855 verdêelde Lotharius I zyn Middnryk by 't [[Verdrag van Prüm]] ounder zyn drie zeuns:
* [[Lodewyk II van Italië|Lodewyk II]], den oudstn, krêeg Nôord-Italië met de keizerskrône
* [[Lotharius II]] krêeg et nôordelyk stik van 't middnryk, da ''regnum Hlotharii'' genoemd wierd: ([[Lotharingen]] w.o. 't nôordelyk stik van Bourgondië)
* [[Karel van Provence]] krêeg et zudelyk stik van 't middnryk: 't zudelyk stik van [[Bourgondiërs#'t Stik Bourgondië in Middn-Francië|Bourgondië]] me Provence, Lyon en Vienne.
Z’haan gin wettige zeuns.
▲Zyn besteur was g’inspireerd ip de klassiekn oudheid en ip [[Kestdag]] 800 liet ‘n hem deur paus Leo III in [[Rome]] tout keizer krôonn. Zyn ênigstn overgebleevn zeune, [[Lodewyk de Vroomn]] volgdeg hem ip en wierd in 816 in Reims tout keizer gekrôond.
== 't Verdrag van Meerssen ==
In 869 stierf Lotharius II en Karel de Kletsn viel Lotharingen binn vo zyn erfdêel ip t’eisn.
Achter e joar kwamt er eindelyk ’n ende an de gevechtn en in 870 wierd et [[verdrag van Meerssen]] getêeknd, woaby da Karel de Kletsn en Lodewyk den Duuts Lotharius zyn bezittiengn ounder makoar verdêeldn.
O keizer Lodewyk II ook stierf in 875, liet Karel de Kletsn hem in Rome krôonn tout [[Hillig Rôoms Ryk#De Rôomse keizers van 800-924|Rôomse keizer]].
{|style="float:left"
|[[Ofbeeldienge:Verdrag van Verdun.jpg|thumb|300px|<center>'t Verdrag van Verdun (843)]]
|}
{|style="float:left"
|[[Ofbeeldienge:Deling Prüm 855.png|thumb|<center>'t Verdrag van Prüm (855)]]
|}
{|style="float:left"
|[[File:Empire carolingien 870.svg|thumb|<center>'t Verdrag van Meerssen (870)]]
|}
[[Categorie:Frankisch Ryk| ]]
| |||