Berke: verschil tussen versies

[[Ofbeeldienge:Hankasalmi stream.jpg|thumb|Berkeboomn an e riviertje in Hankasalmi, [[Finland]].]]

[[Ofbeeldienge:Sügise märgid.jpg|thumb|Berke in den êrfst.]]

Berkn vormn dikkers glykjoarige [[bus]]bestandn ip lichte, goed-ofgewoaterde zeure groendn. Ze wordn bekeekn lik pioniersôortn die rap 'n oopn stik groend bezettn, in 't byzoendre by sekundèère sukcêsje achtre e verstôorienge deur vier. Berkn zyn van d' êeste sôortn vor undre te vestign in primèère sukcêsje, en ze kunn e bedreigienge vormn vo (kunstmoatige) heide o de zoajliengn en de joenge boomtjes nie vernietigd wordn deur begroazienge of regelmoatig ofbrann. Berkn kommn vôor in lêeggeleegn gebiedn, mo sommigte sôortn lik ''Betula nana'', zyn in de bergn te vienn. Ip de Britse Eilandn istr êenig verschil tusschn de leefgebiedn van ''Betula pendula'' en ''Betula pubescens'', en êenigte verbastrienge, oewel da de twêe undre reedlik goed anpassn an verschillnde situoasjes. Mycorrhieze-schimmls, woaroendre ectomyccorhiezn, zyn in sommigte gevolln vôordeelig vo de gruuj van de boomn <ref> {{en}} 1984 : Birches (A Symposium), ''Royal Botanic Garden'', Edinburgh 24–26 September 1982, ''Proceedings of the Royal Society of Edinburgh'', 85B, 1–11.</ref>.

 

*Berkebloarn wordn gebruukt vor e diureetiesche tee te maakn en vor ekstraktn vo kleur- en schôoneidsmiddls.

*Bezienksle van berkeschusse, gefermenteerd in zêewoatr, wordt gebruukt vo 't geschikt maakn van wuln, hennepn of linn zeiln en hennep-kôordn van tradiesjonêele Nôorsche bôotn.

*De berke wordt gebruukt lik brand-oet omda dadde 'n ooge kalôoriesche woarde êt per êeneid gewichte en per êeneid van inoed. 't Brandt goed zoendre ploffn, zeifs ot vervroozn is of pas gekapt. Ook de schusse brandt wêl, zeifs ozze nat is, en das deur de hars die ze bevat. Mêt e bitje zorge kan 't gespleetn wordn in hêel dinne platjes die gemakklik in brande schietn, zeifs mê 't klêenste voenkschje.

*Berkesap is e tradiesjonêele drank in Nôord-Europa, Rusland en Nôord-China. 't Sap wordt ook gebotteld en in de kommêrsje verkocht. Berkesap kan gebruukt wordn vo berkesyroope te maakn die dient lik esdôornsyroope vo pannekoekn en waafls. Berkn-oet is geschikt vo voedingsmiddls te rookn.

===Papier===

Oet-pulpe gemakt van berkn gift betrekklik lange en dinne veezls vor 'n ard-oet. De dinne celwandn doen de veezls uutêenvolln by 't droogn, en geevn e paper mê klêene massa vor undre volume en mê e lêege opaciteit. De berkeveezls echtre vernestln undre gemakklik en geevn e reedlikke treksterkte <ref>{{en}} Nanko Hiroki; Button, Alan; Hillman, Dave 2005 : The World of Market Pulp, ''WOMP'', LLC, USA, p. 192-195, ISBN 0-615-13013-5 </ref>. De lêege opaciteit makt het geschikt vo de produukje van pergamyn.

 

==Eksterne koppliengn==