Ôornbêestn: verschil tussen versies

D' '''ôornbêestn''' of '''ôorworms''' vormn d' [[insektn|insektn]]-[[Orde (biologie)|orde]] '''''Dermaptera''''' en ze wordn gevoenn deur hêel [[Amerika]], [[Afrika]], Euroazje, [[Australië]] en Niew Zêeland. Mêt oengevêer 2000 [[Sôorte|sôortn]]<ref>{{en}} [http://mapress.com/zootaxa/2011/f/zt03148p103.pdf Zhang, Z.-Q. 2011 : Phylum ''Arthropoda'' von Siebold, 1848 In: Zhang, Z.-Q. (Ed.) Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness, ''Zootaxa'', 3148, p.99–103] </ref> in 12 [[Familie (biologie)|famieljes]], zyn ze zydre êen van de klindre insektnordn. Oornbêestn ên typiesch ''cerci'', e poar nypers of e sôorte tange ip undre achtrlyf, en vliezige vleugls die gevoedn zyn oendre de korte vôorvleugls, vandoa de weetnschaplikke noame ''Dermaptera'' of velvleuglign. Sommigte groepn zyn klêene parazietn ip [[zoogbêestn]] en ze missn die typiesche nypers. Ôornbêestn moakn weinig gebruuk van undre vermoogn vo te vliegn.

 

 

Oornbêestn ên vuuf vervelliengn in 't joar voa da ze vulwassn wordn. Veele ôornbêestn-sôortn vertôonn broedzorge, tgêen nie geweune is by d' insektn. De wuuvetjes zorgn vor undre eiers, en zeifs ozze uutgekommn zyn lik nymfn, goan ze deure mê te woakn oovre undre ofstammliengn toe an de twidde vervellienge. Ot de nymfn vervelln begunn de geslachtlikke verschilln uut te kommn, lik de grotte van de nyprs.