Gian Lorenzo Bernini: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Antoine.01 (discuusjeblad | bydroagn)
Geen bewerkingssamenvatting
Pastel (discuusjeblad | bydroagn)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
[[Ofbeeldienge:Gian lorenzo bernini selfportrait.jpg|thumb|200px|<center>Zelfportret]]
[[Ofbeeldienge:Het_Baldakijn_van_Bernini_-_The_Baldachinno.jpg|thumb|200px|<center>Zyn trôonhemel in de Sint-Pietersbasilieke in Rome]]
[[Ofbeeldienge:Saint Peter's Square from the dome.jpg|thumb|200px|<center>’t Sint-Pieterspling, Rome]]
[[Ofbeeldienge:Monti - S Andrea al Quirinale 1.JPG|thumb|<center>S. Andrea al Quirinale in Rome (1658-1661)]]
'''Gian Lorenzo Bernini''' (ook soms ''Gianlorenzo'' geschreevn) ([[Noapels]], [[7 december]] [[1598]] - [[Rome (stad)|Rome]], [[28 november]] [[1680]]), was 'n Italioanschn beeldhouwer, architect en kunstschilder binst de [[barok]].
 
Lik [[Donatello]] in de 15e eeuweêeuwe en [[Michelangelo]] in de 16e eeuweêeuwe, was Bernini ’t't uutzounderlik talent in de beeldhouwkunst in de 17e eeuweêeuwe.
 
Tegoare me zyn grôotn concurrent [[Francesco Borromini]] ist ‘n'n bepoalnd gewist vor hoe da [[Rome (stee)|Rome]] d’rd'r nu uutziet.
 
Zyn voader, Pietro Bernini, was ook schilder en beeldhouwer.
 
== Zyn leevn ==
Gian Lorenzo Bernini is geboorn in Noapels en krêeg z’nz'n ipleidienge in de werkplatse van zyn voader.
 
In 1605, o Gianlorenzo zeevn joar oud was, liet [[paus]] Paulus V zyn voader no Rome kommn vor e marmerreliëf te moakn vo de Santa Maria Maggiore. Azo groeide Gianlorenzo ip temiddn van de Romeinsche kunst.
 
An z’nz'n acht joar hield ’n'n hem ol bezig me beeldhouwn en an z’nz'n zestien joar krêegt ’n'n ol zelfstandige ipdrachtn. E vroeg werk is: de gête Amalthea me Zeuskiend en satersoater.
 
Gianlorenzo viel olgauwe in de smoake by kardinoal Padrone Scipione Caffarelli Borghese, vo wien dat ’n'n de vier beroemde marmersculpteurn van de Villa Borghese makte in de joarn 1618-1625:
* Aeneas, Anchises en Ascanius (1618-1619)
* Pluto en Proserpina (1621-1622)
* Apollo en Daphne (1622-1625)
* David (1623-1624)
In 1623 begost er e nieuwe scheppiengsfase vo Bernini. Zyn moat en ipdrachtgever, de grôte mecenas kardinoal Maffeo Barberini, wierd tout paus Urbanus VIII verkoozn en gaf hem ipdracht vo de decoroasje van ’t't interieur van de Sint-Pietersbasilieke me marmer, ornamentn in ploasterkalk en brons en me verschillige sôortn beeldhouwwerkn. J’overwelfdeJ'overwelfde ook ’t't pauselik hoofdaltoar met ’n'n enorme bronzn trôonhemel of ''baldakyn''. De trôonhemel, bekrôond me beeldn, betêeknde e nieuwe verbiendienge tusschn architecteure en beeldhouwkunst.
 
Ook me zyn grafmonument vo paus Alexander VII kost Bernini architecteure en beeldhouwkunst ip ’n'n expressieve maniere me makkoar verênign.
In 1623 begost er e nieuwe scheppiengsfase vo Bernini. Zyn moat en ipdrachtgever, de grôte mecenas kardinoal Maffeo Barberini, wierd tout paus Urbanus VIII verkoozn en gaf hem ipdracht vo de decoroasje van ’t interieur van de Sint-Pietersbasilieke me marmer, ornamentn in ploasterkalk en brons en me verschillige sôortn beeldhouwwerkn. J’overwelfde ook ’t pauselik hoofdaltoar met ’n enorme bronzn trôonhemel of ''baldakyn''. De trôonhemel, bekrôond me beeldn, betêeknde e nieuwe verbiendienge tusschn architecteure en beeldhouwkunst.
 
Bernini wierd in 1629 ipperbouwmêester. J’ountwierpJ'ountwierp in ipdracht van Paus Alexander VII de Piazza San Pietro, ‘t't Sint-Pieterspling in Rome (1656-1657).
Ook me zyn grafmonument vo paus Alexander VII kost Bernini architecteure en beeldhouwkunst ip ’n expressieve maniere me makkoar verênign.
[[Ofbeeldienge:Monti - S Andrea al Quirinale 1.JPG|thumb|left|150px|<center>S. Andrea al Quirinale in Rome (1658-1661)]]
 
== Kerkn: ==
Bernini wierd in 1629 ipperbouwmêester. J’ountwierp in ipdracht van Paus Alexander VII de Piazza San Pietro, ‘t Sint-Pieterspling in Rome (1656-1657).
 
Kerkn:
* S. Andrea al Quirinale in Rome (1658-1661)
* S. Tommaso da Villanova in Castel Gandolfo (1658-1661)
Regel 36 ⟶ 35:
 
== Zyn fonteinn ==
[[Ofbeeldienge:RomaBerniniFontanaTritone.JPG|thumb|left200px|<center>De Triton-fonteinfonteine, Rome]]
[[Ofbeeldienge:Piazza Navona2.JPG|thumb|left200px|<center>Detail van de Fontana dei Quattro Fiumi, Rome]]
[[Ofbeeldienge:Piazza Navona, Roma - fontana fc02.jpg|thumb|left200px|<center>De Fontano del Moro]]
Bernini zyn kunstfonteinn zyn e soamnspel van woater en stêen. De figeurn kommn mêestol uut de klassieke riviere- en zêe-mythologie.
 
De ''Triton-fonteinfonteine'' (1624-1643) wierd gemakt ter êre van paus Urbanus VIII en was gerêed in 1643. De paus leefde ton nog e joar.
 
't Specioale an de fonteinfonteine is da Bernini ollêne mo sculpteure en gin architect-elementn gebruukte.
 
’t Ounderwerp volgt ‘t't verhoal over ’t't ende van de zondvloed in de ''Metamorfosen'' van Ovidius.
 
Triton, de zeune van de zêegod Poseidon met e vissesteirt, zit ip ’n'n enorme jakobsschelpe, oundersteund deur vier vissn. Je bloast ip zyn schelpe (Trionhoorn) vo de zêe te kalmeern.
 
In de middn stoan de têekns van de paus (tiara en sleutel) en de drie bieën uut ’t't woapn van de Barberini ‘s's, ’t't belangryk Florentyns geslacht, woavan da paus Urbanus VIII dêel uutmakte.
 
De ''Fontana dei Quattro Fiumi'' (VierstromenfonteinVierstromenfonteine) (1648-1651) was ‘n'n ipdracht van paus Innocentius X, e monumentoale fonteinfonteine ip de Piazza Nova. D’rD'r wierd gebruuk gemakt van ’n'n obelisk en grotwerkn.
 
Ip de vier stikkn rotsn zittn de rivieregoodn, die de weirelddêeln verteegnwoordign:
Regel 57 ⟶ 56:
de Ganges vor Azië, de Neyl vor [[Afrika]], de Rio de la Plata vor [[Amerika]] en de [[Donau]] vor [[Europa]].
 
Vanboovn ip ’t't monument stoat ’t't embleem van de Pamphili-paus, de duve die ’n'n [[olyve]]tak in zyn bek droagt.
 
Ip de Piazza Nova makte Bernini ook nog de ''Moro-fonteinfonteine'' (1653-1654) en achter dat ‘n'n werekêerde van ’t't hof van [[Lodewyk XIV]] in 1665, nog e fonteinfonteine vo paus Alexander VII: den ''olifant en obelisk'' (1665-1667).
 
== De marmersculpteurn van de Villa Borghese ==
Regel 69 ⟶ 68:
 
== Trivia ==
Bernini speelt ook e rolle in de bestseller van Dan Brown, ‘t't Bernini Mysterie.
 
== Externe koppelienge ==
* [https://www.youtube.com/watch?v=TNnz9ngsWcE Bekende werkn van Bernini]:
#Gête Amalthea me Zeuskiend en soater.
#Sloapndn Hermaphroditus
#Ludovica Albertoni
#Iengel me dôornekrône
#Triton- fonteine
#Hl. Longinus
#David
#Extase van Theresia
#Apollo en Daphne
 
{{Commonscat|Gianlorenzo Bernini}}