Versie van 5 dec 2015 19:28 bewerkn Forstbirdo (discuusjeblad \| bydroagn) 5.459 bewerkingen Geen bewerkingssamenvatting ← Vorige veranderienge		Versie van 26 dec 2015 18:27 bewerkn ersteln Grind24 (discuusjeblad \| bydroagn) 1.891 bewerkingen k clean up Volgende veranderienge →
Regel 7: Aroabiesch is e "Centroal Semietiesche toale", dichte verwant mê 't Arameesch, 't Hebrêewsch, 't Ugarietiesch en 't Feeniesiesch. Standoard-Aroabiesch verschilt van en is mêer beoedsgezind of aal de gesprookn varjeteitn, en de twêe bestoan in e toestand die ''diglossia'' gêetn wordt, gebruukt neffnst mekoar vo verschillnde sosjoale funksjes. [[Ofbeeldienge:Arabic speaking world.svg\|thumb\|left\|In ‘t groene : d’ êenigte offiesjêele toale; in ‘t doenkerblow : lik offiesjêele toale, mêt e mêerdreid Aroabiesch-spreekndn; blêek blauw : lik offiesjêele toale van belangryke mindreedn, vor iestôoriesche en kuultuurêele reedns.]] Sommigte van de gesprookn varjeteitn zyn weedrzyds oenbegryplik <ref>{{en}} Encyclopædia Britannica Online 2009 : Arabic language, ''Encyclopædia Britannica''. </ref>, zowêl geschreevn of moendlienk, en de varjeteitn lik êen gehêel vormn e sosjoo-liengwiestiesche toale. Da wil zeggn da vanuut zuuvre toalkundige zyde de neigienge bestoat vo ze lik mêer of êen toale te beschown, mo ze zyn geweunlik tegoare bekeekn lik êen toale uut polletieke en godsdienstige oovrweegiengn. O ze beschowd wordn lik mêer of êen toale, ton ist nie duudlik oeveele toaln datr zoen zyn, omda de gesprookn varjeteitn 'n streektoaln-keekn uutmoakn, en datr gin duudlikke grenzn zyn. Ot 't Aroabiesch êen toale is, tonne wordt ze misschiens gesprookn deur apeupri 420 mieljoen gebruukrs (deur gebôorte) in d' Aroabiesche weirld<ref>{{en}} [http://www.unesco.org/new/en/unesco/events/prizes-and-celebrations/celebrations/international-days/world-arabic-language-day/ World Arabic Language Day, ''UNESCO''.]</ref>, zodoanig da ze êen van zes mêest gesprookn toaln van de weirld is. In 't gevol van verschillnde toaln, is 't Egyptiesch Aroabiesch de mêest gesprookn varjeteit<ref>{{en}} Egyptian Arabic</ref> mê 89 mieljoen spreekrs van gebôorte <ref>{{en}} The World Factbook [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/eg.html ([www.cia.gov])</ref> — nog atyd mêer of glyk wukke Afro-Aziejoatiesche toale. 't Aroabiesch is ook e lieturgiesche toale vo 1,6 bieljoen Mosliems <ref name="pewmuslim4">{{en}} [http://www.pewforum.org/2011/01/27/the-future-of-the-global-muslim-population Executive Summary 2011 : The Future of the Global Muslim Population, ''Pew Research Center'']</ref><ref>{{en}} [http://features.pewforum.org/muslim-population/?sort=Pop2030 Muslim Population by Country \| Pew Research Center's Religion & Public Life Project, ''Features.pewforum.org''].</ref>. 't Is êen van de zes offiesjêele toaln van de Verêenigde Noasjes <ref>{{en}} [http://www.un.org/en/aboutun/languages.shtml UN official languages, ''Un.org''.]</ref>. De teegnwôordige geschreevn toale (Modern Standoard Aroabiesch) is ofgeleid van de toale van de Kooran (gekend lik Klassiek Aroabiesch of Kooroaniesch Aroabiesch). 't Wordt ip veele platsn oendrweezn in schooln en uunieversieteitn, en wordt in verschillnde moate gebruukt by 't werk, 't bestier, en de meedja. De twêe formêele varjeteitn zyn tegoare gepakt lik Lietrèèr Aroabiesch, die d' offiesjêele toale is van 26 stoatn en de lietuurgiesche toale van den [[Islam\|Ieslam]]. Modern Standoard Aroabiesch vôgt van dichte de sproakkunste van 't Koroaniesch Aroabiesch en gebruukt apeupri de zeifste wôordnschat. Mo, 't êt e poar gramatiekoale droajn en wôordn weggeloatn die nie mê bestoan in de gesprookn varjeteitn, en 't êt êenigte niewe droajn en wôordn oovrgenoomn uut de gesprookn toale. Veele uut de niewe wôordnschat dient vo begrippn weere te geevn die oenstoan zyn in loatre tydn, in 't byzoendre in de moderne tyd. [[Ofbeeldienge:Arabic Dialects.svg\|thumb\|Verspreidienge van 't Aroabiesch, mê varjeteitn en streektoaln.]] 't Aroabiesch is d' êenige oovrbluuvnde van d' Oede Nôord-Aroabiesche streektoaln-groep woar te neemn in de vôor-Ieslamietiesche ipschriftn die bestoan vanof de 4-de êewe <ref>{{en}} Harvcoltxt\|Versteegh 1997 33p.</ref><ref>{{en}} Contradict-inline, Ancient North Arabian 2014 </ref>. Aroabiesch wordt geschreevn mê 't Aroabiesch schrifte, dat 'n ''abjad''-schrifte is (meedeklienkrs-schrifte) en 't is geschreevn van lienks no rechs aloewêl da de gesprookn varjeteitn somtyds in ''ASCII'' gezet wordn, en van rechs no lienks goan zoendre duudlikke reegls. 't Aroabiesch êt e grôotn invloed gêt ip veele toaln in hêel de weirld hêel ze geschiednisse lank. Sommigte van de mêest beïnvloede toaln zyn Perziesch, Koerdiesch, Somoaliesch, Swahielie, Bosniesch, Kazakhsch, Bengalie, Hindie, Malejziesch, Iendoneeziesch, Tigrinj, Pashto, Punjabie, Tagalog, Sindhie en Hausa. Binst de [[Middelêeuwn\|Middlêewn]] was 't Lietrèèr Aroabiesch e belankryke kuultuurtoale in Europa, in 't byzoendre in de [[weetnschap]], de [[wiskunde]] en de fielozofie. Doadeure ên d' Europeesche toaln ook veel wôordn dr van gelêend. Veele wôordn van Aroabieschn ôorsproenk zyn ook te vienn in oede toaln lik [[Latyn]] en Grieksch. Aroabieschn invloed, in d' êeste plekke in de wôordnschat, is te ziene in de Romoansche toaln, in 't byzoendre in 't [[Spoans]], Kataloansch, Galiesiesch, [[Portugees]]ch en Siesieljoans, zowêl deur de klêene afstand tusschn 't Kristlik Europa en d' Ieslamietiesche beschoaviengn lik deur de 800 joar Aroabiesche kuultuure en toale ip 't Iebeeriesch schiereiland, dat in 't Aroabiesch "Al-Andaloes" gêetn wordt. 't Aroabiesch êt ook wôordn gelêend van veele andre toaln, woaroendre Eebrêewsch, Aramêesch, Grieksch, Perziesch en Syriesch in vroegre êewn, Koerdiesch in de Middlêewn en de teegnwôordige Europeesche toaln van deezn tyd, mêesta van 't [[Iengels\|Ienglsch]] en 't [[Frans~~\|Fransch~~]]ch. ==Verwyziengn==

Aroabiesche toale: verschil tussen versies