Wikipedia

Karel den Goein: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Vorige veranderiengeVolgende veranderienge →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Grind24 (discuusjeblad | bydroagn)
1.891 bewerkingen
clean up
Pastel (discuusjeblad | bydroagn)
4.476 bewerkingen
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
{{Dynastie|
| ploatje = [[Ofbeeldienge: Brugge Karel de Goede Sint-Salvatorskathedraal.jpg|thumb|center|<center>Zyn portretportreit in de [[Sint-Salvatorskathedroale]] van Brugge]]
| noame = Karel de Goein
| leevn = ca. 1080/1086 - [[1127]]
Regel 12:
[[Ofbeeldienge:DoodKarelDenGoein.jpg|thumb|<center>De môord ip Karel de Goein]]
[[File:Blessed Charles the Good.jpg|thumb|<center>Karel de Goein in de Sint-Basiliuskapelle van d'[[Illig-Bloedbasiliek]] ([[Burg (Brugge)|Burg]], [[Brugge]])]]
'''Karel de Goein''' ([[Denemarkn]], 1080/1086 – [[Brugge]], [[2 moarte]] [[1127]]) was [[Groaf van Vloandern]] van 1119 tout an zyn dôod. J’is vermôord gewist in de [[Sint-Donaaskathedroale|Sint-Donaaskerke]] ip de [[Burg (Brugge)|Burg]] in [[Brugge]].
 
==Zyn leevn==
Karel van Denemarkn, loater ''Karel de Goein'' genoemd, was de zeune van keunienk Knud IV den Hillign van Denemarkn en van [[Adela van Vloandern]], dochter van groaf [[Robrecht de Fries]] en [[Geertrui van Holland]].
 
Achter de môord (ôok in e kerke) ip heureur vint in 1086, vertrok zyn moeder no Vloandern met heur jounges Karel, Ingertha en Cecilia.
Karel groeideg' ip an ’t hof van zyn grôtvoadergrotvoader Robrecht de Fries en zyn nounkel [[Robrecht II van Vloandern|Robrecht II]].
 
In 1092 vertrok zyn moeder nor [[Italië]], vo te trouwn mè Rogier Bursa, hertog van Apulië.
 
In 1111 stierf groaf Robrecht II. Zyn zeune [[Boudewyn VII van Vloandern|Boudewyn VII]], bygenoamd ''Hapkin'' of ''met de Byle'', volgdeg' hem ip. Karel van Denemarkn,was zyn kozyn, die ouder was, wasen zyn belangrykstn adviseur.
 
In september 1118 gerakte Boudewyn VII gewound in de Slag van Bures-en-Bray in de NormandischeNormandischn oorloge. Je vocht an de kant van zyn lêenhere, Lodewykde VI,Frãnsche keunienk vanLouis [[Frankryk]]VI, teegn keunienk [[Hendrik I, keunienk van [[Iengeland]]. J’ha gin jounges en vôvo zyn dôod kôost ‘nie Karel vanals Denemarkn olszyn ipvolger.
 
In juni 1119 waskwam Karel de Goein de volgendn Groaf van Vloandern. E joar of twêe der vôorn wast ’n getrouwd mè [[Margaretha van Clermont]], dochter van Reinoud II.
 
In dien tyd bestound de soamnlevienge uut verschillige standn: den oadel, de geestelikeidgêestelikeid, ryke burgers, vrye boern, horigen (olfvryenhalfvryen) en lyfeigenen (sloavn).
 
In Brugge haad er e familie van horigen, de [[Erembalds]], ofkomstig van Veurne, under weetn ip te werkn. De zeune van Erembald van Veurne, Bertulf, wierd in 1089 olsals prôost van de [[Sint-Donaaskathedroale|Sint-Donaaskerke]] in [[Brugge]] angesteld. Drie joar loater makteg't ie dêel uut van ‘t doageliks besteur en je zette zyn familie ip de machtigste positiespoziesjes van ‘t [[Groafschap Vloandern]].
 
Karel de Goein was styf populair by ’t geweun volk, van doa zyn bynoame. InJe 1124-1125zorgde wastbinst erden houngersnôod envan je zorgde1124-1125 dat ‘tet groan nie te diere verkocht wierd enzo datdan d’oarme en zwakke menschn an eetn kostn geroakn. Jeen steundeje ze en verdedigdeverdeedigdeg' zeunder teegn de ryke. Doadeure kwoamn der wryviengn tusschn hem en d'Erembalds, want Karel wildeg' hunderunder macht vermindern.
 
==De môord==
DenDe twiddn moarte 1127 is Karel de Goein ’s nuchtnds no de Sint-Donaaskerke gegoan vo z’n doageliks gebed, tegoare met ênigte woapnknechtn die vanachter in de kerke blêevn. Karel gienkgieng an ’t altoar zittn en ip da moment zyn d'Erembalds binngekommn. ’t Zou Bordsiard, e neve van Bertulf, gewist zyn die hem nere gestookn hètet. Ze vermôordegnvermôordn ôokook de woapnknechtn.
 
Deur Karels ounverwachtn dôod en omdat ’n gin jounges haad, was d’oorsprounkelikke groafelikke dynastie uutgestorvn. Vloandern gerakte in e serieuze crisis, mor in ’t begun dost er niemand reageern uut schrik van d'Erembalds.
 
==D’êeste stadsomwallienge van Brugge==
[[Ofbeeldienge:Toren stadsomwalling Brugge.jpg|thumb|left|<center>D'ênigste overgebleevn torre van d'êeste stadsomwallienge te zien vanuut de Pottenmakersstroate]]
De zeevnstn moarte 1127 stak Gervaas Van Praet den ipstand teegn d'Erembalds in gank.
De Sint-Donaaskerke is ton zwoar beschoadigd gewist in da gevecht. In e paniekreactiepaniekreacsje versterktn de Bruggeliengn under stad mè grachtn en poalwerk. Ze maktn gebruuk van de bestoande woaterloopn vo vele groafwerk te bespoarn.
 
Da was d’êeste versterkte stadsomwallienge, die tegoare viel met de rienk van de binnreien, die nog ossan bestoat: in ‘t nôordn d’Augustynnreie en de [[Goudn-Handreie]], van ’t ôostn no ’t zuudn de [[Sint-Annareie]], de [[Groenereie]], den [[Dyver]] en de [[Bakkersreie]], in ’t westn de Kapucynnreie, de nu overwelfde Smeednreie (ounder ’t Zand) en de Speelmansreie.
Regel 49 ⟶ 50:
De pôortstroatn vormdn belangryke in- en uutvalsweegn. De Vloamingpôorte en d'Ezelpôorte stoundn in verbiendienge mè de Kust en de Polderstreke, d’oude Meulenpôorte mè de weg noar Eirdenburg en [[Antwerpn]], de Nôordzand- en de Zuudzandpôorte mè de weg no [[Gistel]], [[Oednburg]], [[Yper]] en [[Rysel]] en an de Mariapôorte begostn de weegn no [[Gent]] en [[Kortryk]]. De Mariapôorte stound an ‘t [[Oud Sint-Jan]], rechtover d'[[Onze-Lieve-Vrouwekerke (Brugge)|Onze-Lieve-Vrouwekerke]], en de Koetelwykpôorte an de Spegelreie.
 
In ‘neen hofmeur van ‘teen huus in de [[Pieter Pourbus]]stroate, 3Pourbusstroate stoat er nog e restant, ’neen holfroundehalfrounde versterkiengstorre die dudelik zichtboar is vanuut de Pottenmakersstroate. Der zyn ook nog meurrestn an de Moerstroate en de Meulenbrugge.
 
==D’ipvolgienge==
De Frãnsche keunienk van Frankrykkeunienk profiteerde van de crisis in Vloandern deur de Normandiër [[Willem Clito]], ‘neen achterklêenzeune van [[Boudewyn V van Vloandern]] te kiezn olsals ipvolger. DenDe 23sten moarte volgde Willem Clito Karel de Goein ip, mo de Bruggeliengn verzettegn under teegn hem deur zyn anti-Iengelschn politiekpolletiek. Economisch kwoamn Vloandern en Iengeland goed overêen, omdat de Vlamsche loaknindustrie Iengelsche wulle verwerkte.
 
De regerienge van Willem Clito deurde mor e joar. Ip 27 juli 1128 ist ’n gesneuveld in [[Aalst]] en [[Diederik van den Elzas]], klêenzeune van Robrecht de Fries, volgdeg' hem ip. Ie haad de steun gekreegn van de Vlamsche steedn.
 
==Galbert van Brugge==
[[Galbert van Brugge]] was groafelik secretoaris an ’t hof van Karel de Goein. ‘t Was e Brugsche geestelikkn mo gin paster. Verzekers e kanunnik van de Sint-Donaaskerke. In zyn dagboek hèt ‘n d’anleidienge en de gevolgn van de môord (1127-1128), w.o. ’t machtsmisbruuk van de Erembalds, gedetailleerd beschreevn. ’t Is uze belangrykste bronne over de môord ip Karel de Goein. ’t Dagboek zoudt anzien zyn olsals ‘t êeste dagboek in de Westersche literateurgeschiedenisse.
 
==Literateure==
Regel 64 ⟶ 65:
De môord ip Karel de Goein wordt ôok beschreevn in den historische romang ''Zonsverduistering boven Brugge'', (Davidsfonds) van Vic de Donder, gebaseerd ip ‘t verslag van Galbert.
 
==Zyn reliekschryn en portretportreit in de Sint-Salvatorskathedroale==
In 1782 henen ze in ‘t reliekschryn bêenders en zyn portretportreit gevoundn en in 1804 an Sint-Salvators gegeevn. De gouache ip papier zou van de 15e êeuwe zyn. Van boovn stoat er: Le bon conte de Flandre. Je stoat in profiel in buste, geklid in ’t rôod en je droagt e poaternoster round zyn nekke.
 
In de [[Sint-Salvatorskathedroale]] van Brugge stoa zyn neogotisch reliekschryn (1883-1885) en zyn houtn portretportreit achter glas, dat in 1957 uut ’t schryn g’hoald is en g’encadreerd.
 
In [[1884]] is Karel de Goein zoalig verkloard deur de katholieke kerke.
Overgenomen van "https://vls.wikipedia.org/wiki/Karel_den_Goein"