Groafschap Holland: verschil tussen versies

[[Ofbeeldienge:Holland1477.png|250px|thumb|<center>'t Groafschap Holland in 1477.]]

== ‘tGroavn Groafschapvan West-Friesland ==

*Gerulf I van Friesland (839-856) was groaf ounder keizer [[Lodewyk de Vroomn]].
*Gerulf II van Friesland (885-916) was betrokkn by de môord ip Godfried de Noorman in 885. Da was ’t't ende van de bezettienge van de [[Vikings]] in Friesland. Je was groaf ounder [[Arnulf van Karinthië]] in Kennemerland. Je was verzekers de voader van Dirk I en wordt anzien olsals de stamvoader van ‘t't Hollands Huus.

*Dirk I (916-928) wordt den êeste groaf van Holland genoemd. Je volgde zyn voader ip in Kennemerland. Je trouwde mème Geva, die verzekers ofstamde van [[Pepeyn van Italië]], zeune van [[Karel de Grôotn]]. In 922 krêegt ‘n'n van keunienk [[Karel de Simpeln]] de kerke van Egmond en ground der round in ’t nôordn van Holland.

*Dirk II (953-988), zyn zeune, was getrouwd mème Hildegarde, dochter van groaf [[Arnulf I van Vloandern]]. Achter ArnulfsArnulf zyn dôod in 965 miekt ie hem mêester van e stik van Vloandern, w.o. ’t't groafschap Gent. In 969 krêegt ie van keunienk Lotharius van Vrankryk et Land van Woas, en in 985 van keizer [[Otto III (HRR)|Otto III]] van Duutsland ook et Moasland, Kennemerland en Texel

*Floris I (1049-1061), zyn broere. Je was getrouwd mème [[Gertrude van Saksn]]. Je zette d’expansiepolitiekd'expansjepolletiek van zyn broere vôort. Je won in 1061 by Nederhemert teegn Ecbert I van Friesland, moa Hêre van Kuik hèthet hem loater vermôord.

*[[Gertrude van Saksn]] (of Geertrui van Holland) (1061-1064) was voogdesse over heur zeune Dirk V. In 1063 hertrouwde ze mème groaf [[Robrecht I van Vloandern]], die de bynoame Robrecht de Fries krêeg.

*Willem I, bisschop van Utrecht (1064) krêeg et groafschap in 1064 van Hendrik IV van et [[Hillig RoomsRôoms-Duuts Ryk]]

=='t GroafschapGroavn van Holland ==

*Ada (1203), zyn dochter. Heur ipvolgienge wierd betwist deur heur nounkel Willem I, de broere van heur voader. Doarip volgde de Loonse Successieoorloge (1203-1213), ’n'n ounderdêel van de stryd tusschn de [[Huus Welf|Welfn]] en 't [[Huus Hohenstaufn]]. Ada verlôor, ze paktn heur gevangn en voerdn heur noar Iengeland. In 1208 kwam ze were, moa ze krêeg heur erfdêel nie mème were.

*Willem II (1234-1256), zyn zeune, was van 1247-1256 ook [[Lyste van Rôoms-Duutsche keuniengn en keizers van 't Hillig Rôoms Ryk#Interregnum (teegnkeuniengn)|keunienk van et Hillig RoomsRôoms Ryk]]. Je vocht mème succes teegn Vloandern. Je zakte binst e veldtocht teegn de West-Friezn deur ’t't ys, en wierd deur hunderunder vermôord. Zyn zuster Aleidis was ’n'n ende voogd over zyn zeune Floris V. Ze was getrouwd mème Jan I van Avesnes, zeune van [[Groaf van Vloandern|gravinne van Vloandern]] [[Margaretha van Constantinopel]] en Burchard van Avesnes. HunderUnder zeune Jan II van Avesnes volgde Jan I van Holland ip, de zeune van Floris V.

*Floris V (1256-1296), zyn zeune, trouwde round 1270 mème Beatrix, dochter van groaf [[Gwyde van Dampierre]] en Mathilde van Bethune. Je pakte de controle over Zêeland en liet hem groaf van Zêeland noemn.

De stormvloed van 1287 of de Sint-Luciavloed, binst de nacht van 13 ip 14 december, was e rampe vo Friesland. Duuzndn Friezn zyn ton verdrounkn. Deur die vloed wierd de [[Waddnzêe]] en de [[Zuderzêe]] gevormd en wierd West-Friesland definitief geschid van ’t't Friesland van nu. OlAl de dorpn die doa loagn zyn weggespoeld.

Holland kost van die rampe profiteern en de Friezn verloorn veleveele van hunderuunder invloed. Ook hunderunder toale, die geklapt wierd van de Vlamsche kust tout in Denemarkn, begost mêer en mêer te verdwynn.

*Jan I (1296-1299), zyn zeune, is ipgebrocht an ’t't hof van keunienk Edward I van Iengeland en je trouwde in 1297 mème zyn dochter Elisabeth. Achter da Jan I zounder jounges stierf, erfde Jan II van Avesnes, die groaf van [[Groafschap Henegouwn|Henegouwn]] was, Holland en Zêeland.

=== Huus Avesnes ===

*Margaretha II (1345–1354), zyn zuster en vrouwe van [[Lyste van Rôoms-Duutsche keuniengn en keizers van 't Hillig Rôoms Ryk#Huus Wittelsbach|Lodewyk den Beier]], de keunienk en keizer van ‘t't [[Hillig Rôoms Ryk]]. In 1349 kwam z’inz'in ruuzje met heur zeune Willem V en da was ’t't begun van de [[Hoekse en Kabbeljowse ruuzjes]].

=== [[Huus Wittelsbach]] (Beiern)===

*Willem VI (1404–1417), zyn zeune. Je trouwde mème [[Margaretha van Bourgondië (1374-1441)|Margaretha van Bourgondië]], dochter van [[Filips de Stoutn]]

=== Huus Valois-Bourgondië ===

=== [[Huus Habsburg]] ===

De Bourgondische Kreits bestound olal van 1512 ounder [[Maximiliaan I]], en was êen van de tien Rykskreitsn, woarin dat ‘t't Hillig Rôoms Ryk ingedêeld was.

Karel V bepoalde met de Pragmatieke Sanctie danda de [[Zeventien Provinciën]]

olsanalsan mostn tegoare bluuvn ounder êen keunienk, on ze overg’erfdoverg'erfd wierdn. Ze kwoamn doamee apart te stoan van ‘t't Hillig Rôoms Ryk en ’t't keunienkryk VrankrykFrankryk. Achter de trôonsofstand van Karel V kwoamn z’ounderz'ounder zyn zeune Filips.

*Filips III (1555-1581) ([[Filips II van Spanje]]) (van 1581 tout 1598 ollêne den titel )

=== Stadhouder ===

Ounder de [[Bourgondiërs#Hertoogn van Bourgondië van 't huusHuus Valois|Bourgondiërs]] en de [[Habsburgers]] regeerde de stadhouder in noame van de groaf over 't groafschap. Van 1559 was de groaf van [[Huus Nassau|Nassau]] Willem I de Zwyger of [[Willem van Oranje]] stadhouder van Holland, Zêeland en Utrecht. J'haad in 1544 't prinsdom Orange en bezittiengn in de Nederlandn g'erfd van zyn kozn René van Châlon. Je kêerdeg hem teegn keunienk Filips II van Spanje en je speeldeg e grôote rolle in de [[Tachtigjoarign Oorlog]]e. In 1579 kwamt er e breuke tusschn Nôord en Zuud met de [[Unie van Atrecht]] en de [[Unie van Utrecht]].