Kuiftsje

D'aveteurn van Kuiftsje ofwel D'avontuurn van Kuifke (Vrans Les aventures de Tintin, Nederlands De avonturen van Kuifje) es 'n stripreekse van de Belgse têekenaer Hergé (Georges Remi). In de ver'alen worden de aveturen van de journalist Kuiftsje, zien 'ond Bobbie en z'n vrinden verteld. Kuiftsje versjcheen sind 1929 in 't kinderkatern van de Brusselsche gazet Le XXe siècle; as de stripver'alen succes 'adden, besloot Hergé van ze los uut te bryngen. Mettentyd kregen de ver'alen mêer pretensje. Zo eet Hergé styf veel betêkend voe d'emancipaasje van 't stripver'aal. Ast'n begost was 't nog nie veel meer as plezier voe kynders, by zyn dôod klapten de menschen al van "getêekende roman" (graphic novel).

De Kuiftsje-ver'aaln zyn in meer as 'onder versjchillende taaln uutebrocht, sind 2000 ok meer en meer in klêene taaln. In 't West-Vlams zyn d'r zelfs twêe versjes versjchenen: in 't Ostênds (uut 2007, vertaald deur Roland Desnerck en Marcel Wilmet) en in 't Kortryks (uut 2013, vertaald deur James Vandermeersch).

Personages

In de Kuiftsje-ver'aaln speeln de volgende figuurn mee. De eerste namen zyn West-Vlams; stoan d'r tweê namen, dan kommen êest d'Ostêndsche en dan de Kortryksche. Tusschen 'aaksjes stoan de Vransche en Nederlandsche namen.

• Kuiftsje/Kuifke (Tintin, Kuifje) es 'n journalist voe de Petit Vingtième, kynderkatern van de XXe Siècle. Je ziet 'm allêen in 't êeste ver'aal nog stikken voe de gazet sjchryven. T'rna goat 'n allêen nog op aventuur. Mêestal rakt 'n deur toeval verstrikt in 'n complot van deugnieten en besluut 'n van ze te volgen. Ossan wêet 'n die an 't ende te vatten mee zyn supieure inteeligensje, goeie condisje en styf veel geluk.
• Bobbie (Milou, Bobbie) es d'n ond van Kuiftsje. E gift noe en dan commentaar op wat Kuiftsje zegt en doet, of wat 'r om 'im gebeurt.
• Kapiting Haddock (speelt nie mee in 't Ostênsche album) es 'n zeekapiting. As me 'm voe 't êeste ziet, in De krabbe met de goudne skoarn, es 't 'n zwakken alcoholist daar Kuiftsje meer last as 'ulpe van krygt. Loater is 'n de meinschelijke sidekick van d'n al te perfecte Kuiftsje.
• Aspeslagh en Haspeslagh/Roobroeck en Roobrouck (Dupond en Dupont, Jansen en Janssen) zyn twêe detectiven. Ze kunnen d'r niks van: assan pakken ze de verkêerden, en es 't an Kuiftsje om d echte schuldige te vatten. Dikkels goan ze undercover in 't butenland, waar ze d'r eigen klêeden in potsierlijke folkloristische kledij en allêene mar mêer ipvallen. In de Kuiftsje-ver'alen, die nie om 'umor draaien, zurgen ulder veur 't slapstick-element.

Voerders zyn d'r nog andere figuren, die niet-en meedoen in de twêe West-Vlamsche ver'aaln.

• Professeur Tournesol (Nl.: Zonnebloem), 'n genialen uutvinder, mar stokdôove.
• Bianca Castafiore, 'n Italiaansche operazangeres. Z'eet 'n vrêed 'arde stemme; Kuiftsje en kapiting Haddock kunnen eur zangkunsten nie waardeern. Ze is de êenigste vrouwe die echt regelmoatig meespeelt in de ver'oalen.
• Séraphin Lamion (Nl.: Serafijn Lampion) es 'n verzêekeringsagent uut 't dorp Moulinsart/Molensloot, daar-a kapiting Haddock in de loatere ver'aaln woont. E ziet 'm as vrynd van Haddock en dryngt 'm zonder twuvel an 'm op.

Ver'aaln

D'r zyn 24 albums van Kuiftsje. 't Êeste bestoat allêen in krantenversje en wier loater niet-en nagetêetekend. 't Leste was by Hergé zienen dôod nie ofgemakt en wier pas loater uutegeven. Van de mêeste albums bestoan (nog) gin West-Vlamsche edisjes; daarvan zyn de Vransche en de Nederlandsche naam egeven.

1. Tintin au pays des sovjets/Kuifje in het land van de Sovjets
2. Tintin au Congo/Kuifje in Afrika
3. Tintin à l'Amérique/Kuifje in Amerika
4. Les cigares du pharao/de sigaren van de farao
5. Le lotus bleu/De blauwe lotus
6. L'oreille cassée/Het gebroken oor
7. Et doenker ejland (L'île noire/De zwarte rotsen)
8. Le sceptre d'Ottokar/De scepter van Ottokar
9. De krabbe met de goudne skoar'n (Le crabe aux pinces d'or/De krab met de gulden scharen)
10. L'étoile mystérieuse/De geheimzinnige ster
11. Le secret de la Licorne/Het geheim van de Eenhoorn
12. Le tresor de Rackham le Rouge/De schat van Scharlaken Rackham
13. Les 7 boules de cristal/De 7 kristallen de bollen
14. Le temple du soleil/De zonnetempel
15. Tintin au pays d'or/Kuifje en het zwarte goud
16. Objectif lune/Raket naar de maan
17. On a marché sur la lune/Mannen op de maan
18. L'affaire Tournesol/De zaak Zonnebloem
19. Coke en stock/Cokes in voorraad
20. Tintin au Tibet/Kuifje in Tibet
21. Les bijoux de La Castafiore/De juwelen van Bianca Castafiore
22. Vol 714 pour Sydney/Vlucht 714
23. Tintin et les Picaros/Kuifje en de Picaro's
24. Tintin et l'Alph-art/Kuifje en de Alfa-Kunst