Lyste van hertoogn en keuniengn van Pooln: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 169:
|[[File: Marcello Bacciarelli, Portret Stanisława Augusta Poniatowskiego.jpg|100px]] || Stanislaus August<br><small>Pools: Stanisław August Poniatowski || 25 november 1764-<br />7 januoari 1795 ||Gesteund deur tsarina Catharina de Grôote, zyn vroegere maîtresse.<br /> Me de Poolsche dêeliengn (1772/1793/1795) verdêeldn Rusland, [[Lyste van Rôoms-Duutsche keuniengn en keizers van 't Hillig Rôoms Ryk#Huus Habsburg-Lotharingen|Ôostnryk]] en [[Pruussn#'t Keunienkryk Pruussn (1701-1918)|Pruussn]] 't sterk verzwakt Pooln ounder makkoar. <br />Achter de derde dêelienge stopte 't Pools-Litouws Gemêenebest te bestoan en most ie verplicht oftreedn.||Poniatowski
|}
== Achter de Poolsche dêeliengn (1772/1793/1795) ==
Pooln wierd verdêeld ounder [[Lyste van Rôoms-Duutsche keuniengn en keizers van 't Hillig Rôoms Ryk#Huus Habsburg-Lotharingen|Habsburgs Ôostnryk]], et [[Pruussn#'t Keunienkryk Pruussn (1701-1918)|keunienkryk Pruussn]] en et keizerryk Rusland, en blêef 123 joar bezet.
* 't Keunienkryk Galicië en Lodomerië (1772-1918), e keunienkryk binn de Donaumonarchie [[Ôostnryk-Hongareye]].
* 't Hertogdom Warschau (1807-1815), e Frãnsche vazalstoat gevormd deur [[Napoleong|Napoleong Bonaparte]].
* Congreskeunienkryk Pooln (1815-1831). De Russische tsaar wordt keunienk van Pooln.
* Republiek Kraków (1815-1846). E stadstoat ounder protecsje van Rusland, Pruussn en Ôostnryk. In 1846 g'annexeerd deur Ôostnryk.
* Grôothertogdom Poosn (1815-1849). Ounder Pruussn.
=== 't Hertogdom Warschau (1807-1815) ===
't Hertogdom Warschau wierd in 1807 gevormd deur [[Napoleong|Napoleong Bonaparte]]. 't Was e Frãnsche vazalstoat.
{| width=100% class="wikitable" style="text-align:center;"
! width=10% | Portreit
! width=20% | Noame
! width=15% | Regeerperiode
! width=45% | Nota's
! width=10% | Dynastie
|-
|[[File:Fryderyk_August_I.jpg|100px]] ||Frederik August I van Saksn <br><small>Pools: Fryderyk August I<br><big>Hertog || 9 juni 1807-<br />22 meie 1815 ||Zeune van Frederik Christian van Saksn en klêenzeune van August III, de vôorlatste keunienk van 't Pools-Litouws Gemêenebest ||Wettin
|}
=== Congres-Pooln (1815-1831) ===
Achter de val van Napoleong wierd Congres-Pooln ipgericht binst et Congres van Weenn (1814-1815). 't Wierd geregeerd in personele unie me Rusland, als vazalstoat. De Russische tsaarn Alexander I en Nicolas I kwoamn keunienk van Congres-Pooln.
1830 was e revoluusjejoar. Êest begost de Frãnsche julirevoluusje, ton kwoamn de Belgn in Brussel in ipstand teegn d'Hollanders en ip 29 november 1830 brak in Warschau de novemberipstand (1830-1831) uut teegnn tsaar Nicolas I.
Zyn zuster Anna Paulowna was getrouwd me Willem II van Oranje-Nassau, zeune van [[Willem I van de Nederlandn]]. Nicolas I ha zyn zuster beloofd van de Belgische Revoluusje t'ounderdrukkn, mo deur de novemberipstand wast ie verplicht van zyn troepn in de plekke no Pooln te zendn. Da makt da de Pooln indirect g'holpn hen an d'ounofhankelikheid van België.
Et Pools parlement haad de tsaar ofgezet verkloard, moar et Russisch leger won uutendelik teegn et Pools leger en in 1831 verloor Congres-Pooln zyn ottonomie. In 1868 kwam Pooln een officieel stik van et Russisch keizerryk met de noame Wisłaland.
{| width=100% class="wikitable" style="text-align:center;"
! width=10% | Portreit
! width=20% | Noame
! width=15% | Regeerperiode
! width=45% | Nota's
! width=10% | Dynastie
|-
|[[File:Alexander I of Russia by G.Dawe (1826, Peterhof) crop.jpg|100px]] ||Alexander I van Rusland<br><small>Pools: Aleksander I <br><big>Keunienk || 1815-1825 || Tsaar van Rusland (1801-1825) en ook grôotvorst van Finland ||Romanov
|-
|[[File:Franz Krüger - Portrait of Emperor Nicholas I - WGA12289.jpg|100px]]|| Nicolas I van Rusland <br><small>Pools: Mikołaj I <br><big>Keunienk || 1825-1855|| Tsaar van Rusland (1825-1855) en ook grôotvorst van Finland ||Romanov
|}
== Regentschapskeunienkryk Pooln (1916-1918) ==
't Regentschapskeunienkryk Pooln bestound uut Galicië en 't Russisch stik van Pooln en wierd besteurd deur de Duutsche bezetters. Ip 11 november 1918 wierd Pooln ounofhankelik verkloard achter 123 joar bezettienge, me Józef Piłsudski als nieuwe leider.
*Twidde Poolsche Republiek (1921-1939)
*Duutsche bezettienge (1939-1945)
*Poolsche regerienge in balliengschap (1939-1990)
*Volksrepubliek Pooln (1952-1989)
*Derde Poolsche Republiek (1989-tout nu)
{{Commonscat|Kings and dukes of Poland}}
| |||