|
In dien tyd wilde ''Simpel'' nie ''dwoas'' zeggn, mo wel ''êerlik, iprecht en frank''.
Karel was de zeune van [[Lodewyk den Hakkeloare]] en zyn twidde vrouwe Adelaide van Parys. J’isJ'is vuuf moandn achter zyn'n voaderdôod van zyn dôodvoader geboorn.
==Zyn leevn==
Karel zyn leevn is begost mè teegnsloagn en der ook mee g’endigdg'endigd. OlhoewelAlhoewel dat ie de wettelikkn ipvolger was, hen ze twi kèskis vor etwien anders gekoozn.
Achter den'n dôod van zyn broere [[Karloman van West-Francië|Karloman]] in 884, wast ie nog mo vuuf joar oud, en doarom mocht [[Karel den Dikkn]] van [[OostÔost-Francië]], die ook olal keunienk van Italië en keizer van et't [[Hillig Rôoms Ryk]] was, Karloman in [[West-Francië]] ipvolgn.
In 888 stierf Karel den Dikkn en deur ‘t't feit da Karel de Simpeln nog zo jounk en zwak was, hieldn ze were gin rekenienge met hem.
Ze probeerdn te profiteern van de situoasje vor under ounofhankelik te moakn van de keunienk, en ze kôozn [[Odo I van West-Francië|Odo I]], groaf van Parys en markgroaf van [[Neustrië]]. Odo ha goeie successn g’hoaldg'hoald teegn de Vikings in de belegerienge van Parys (885-886). Je was van ’t't huusHuus van de [[Robertynn]] en dus gin Karolienger.
In [[Lotharingen]] han ze in 887 vor [[Arnulf van Karinthië]] gekoozn, die pertang ounwettigeen ounwettige zeune was, mo wel e Karolienger.
Mo Karel de Simpeln blêeft de krônekrôone ipeisn en achter vuuf joar stryd, krêegt ie de steun van sommigte edelneedeln en aartsbisschopeirtsbisschop Fulco van Reims, die hem den 28stn januoari 893, an zyn dertien joar, krôonde tout keunienk van West-Francië. Mo je wierd mormoar officieel erkend achter Odo'n Idôod zynvan dôodOdo I in 898.
Lik zyn vôorgangers ha Karel ook styf vele miserie mè de Vikings, die mo blêevn roovn en plundern. Achter vredesounderhandeliengn in 911, by ‘t't verdragVerdrag van Saint-Clair sur Epte, gaf Karel de streke round Rouen, die loater Normandië zou genoemd wordn, in lêen an de Vikingleider [[Rollo]]. De Vikings wierdn ''Nordman'' genoemd in ‘t't Germoans, van doa de noame Normandië. D’ofsproakeD'ofsproake was da Rollo de strekestreeke most beschermn teegn andere ''Noormann'', je most ’t't gezag van de keunienk anveirdn en je most hem loatn doopn. Achter zyn doop krêeg Rollo Karel zyn dochter Gisela.
De 24stn september 911 stierf [[Lodewyk et Kiend]], den ênigsteêenigste wettige zeune van Arnulf van Karinthië. Lodewyk et Kind was de latste [[Karoliengers|Karolingische]] keunienk in OostÔost-Francië. D’edelnD'eedeln koozn doa [[Konrad I van Oost-Francië|Konrad I]] als ipvolger, mo deur den oadel van Lotharingen wierd ie nie erkend. Zynder wildn e Karolienger en ze koozn Karel de Simpeln als keunienk van Lotharingen. Van ton verblêeft ie doa styf vele. In West-Francië kostn ze da nie goed verdroagn en ook nie 't feit da Karel Rollo de Viking e vazal gemakt haad. De slag van Soissons in 923 zoudt doar e gevolg van gewist zyn.
In 922 kwoamn ênigteêenigte grôotgroundbezitters, w.o Herbert II van [[Vermandois]], in ipstand teegn hem en ze krôondn [[Robert I van West-Francië|Robert I]], de broere van Odo I, tout keunienk van West-Francië. Karel wierd ook uut Lotharingen verjoagd deur [[Hendrik I de Veugeloare]]. Van ton kwam Lothariengn 'neen hertogdom ounder 't Duuts ryk.
De 15ste juni 923, by de slag van Soissons, sneuvelde Robert I, mo Herbert II van Vermandois liet Karel de Simpeln ipsluutn in e burcht in Péronne, woa dat ie loater gestorvn is.
Robert I wierd ipgevolgd deur [[Rudolf I van West-Francië|Rudolf I]], de twiddn [[Hertog van Bourgondië#Bosoniedn|hertog van Bourgondië]].
==Vrouwn en jounges==
*Rothrudis
*Hildegardis
De 7stn oktober 919 ist ie getrouwd mè zyn twidde vrouwe, d’Iengelsched'Iengelsche Eadgifu van Wessex, dochter van keunienk Edward I den Oudern en zyn twidde vrouwe Aelfleda van Bernicia.
Met heur had ie e zeune en e dochter:
*[[Lodewyk IV van West-Francië|Lodewyk IV]], bygenoamd van Overzêe. Achter da zyn voader gevangn gezet was, vluchtte zyn moeder met hem nornoar Iengeland. Vandoa zyn bynoame.
* Ermentrude
| 
