Maria van Bourgondië: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
+ cat
Pastel (discuusjeblad | bydroagn)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
{{Dynastie|
| ploatje = [[Ofbeeldienge:Mary of burgundy pocher.jpg|250px200px]]
| noame = Maria van Bourgondië
| leevn = [[1457]] – [[1482]]
| functie = [[Ofbeeldienge:Blason fr Bourgogne.svg|20px|left]] [[File:Brabant-Limburg Arms.svg|20px|left]] [[Hertog van Bourgondië|Hertoginne van Bourgondië]], <br /> [[File:Arms of the Count of Luxembourg.svg|20px|right]] [[Hertog van Broabant#Hertoogn van Broabant, Lothier en Limburg|Broabant, Lothier, Limburg]], Gelre en [[Huus Luxemburg#Hertogdom Luxemburg|Luxemburg]]. <br />[[File:Namur Arms.svg|20px|left]] [[Ofbeeldienge:Blason Comte-de-Flandre.svg|20px|left]] [[Ofbeeldienge:Blason province fr Artois.svg|20px|right]] Markgravinne van Noamn. <br /> [[Groaf van Vloandern| Gravinne van Vloandern]], [[Groafschap Artois#Huus Bourgondië|Artois]], [[Bourgondiërs#Huus Bourgondië (1347–1361)|Franche-Comté]], [[Groafschap Henegouwn#Huus Wittelsbach|Henegouwn]], [[File:Hainaut Modern Arms.svg|20px|left]] [[File:Counts of Holland Arms.svg|20px|right]] [[Groafschap Holland#Huus Wittelsbach|Holland, Zêeland]], [[Charolais]] en Zutphen.
| functie = [[Ofbeeldienge:Blason fr Bourgogne.svg|35px|left]][[Bourgondische hertoogn|Hertoginne van Bourgondië]]
| periode = [[1477]] – [[1482]]
| vôorganger = [[Karel dende Stoutn]]
| ipvolger = [[Filips Ide van Kastilië|Filips den SchoonnSchôonn]]
| voader = [[Karel dende Stoutn]]
| moeder = [[Isabelle van Bourbon]]
}}
[[Ofbeeldienge:Karte Haus Burgund 5.png|thumb|250px|<center>D'ipdelienge van de Bourgondische bezittiengn binst 't bewind van Maria van Bourgondië en Maximiliaan van Oostnryk]]
[[Ofbeeldienge:Philip the Good Arms.svg|right|thumb|250px|<center>Woapnschild van Maria van Bourgondië]]
'''Maria van Bourgondië''' ([[13 februoari]] [[1457]], [[Brussel]] - [[27 moarte]] [[1482]], [[Brugge]]) was [[Bourgondische hertoogn|hertoginne van Bourgondië]], [[Hertog van BrabantBroabant#Hertoogn van Broabant, Lothier en Limburg|Brabant]]Broabant, GelreLothier, Limburg]], Gelre en [[ErtogdomHuus LothierLuxemburg#Hertogdom Luxemburg|LothierLuxemburg]] en Luxemburg, markgravinne van Namen,
[[Groafschap Vloandern|gravinne van Vloandern]], [[Groafschap ArtesiëArtois#Huus Bourgondië|ArtesiëArtois]], [[Bourgondiërs#Huus Bourgondië (1347–1361)|Franche-Comté]], [[Charolais]], [[Groafschap Henegouwn#Huus Wittelsbach|Henegouwn]], [[Groafschap Holland#Huus Wittelsbach|Holland]], [[Zêeland]] en Zutphen.
 
Eur byname was ''Maria de Ryke'' omda ze hêel ‘t't Bourgondisch Ryk, toun ol êen van de rykste gewestn van West-Europa, geërfd ad. Ze was de (lievelings)dochter van hertog [[Karel dende Stoutn]]. Heur moeder wos [[Isabelle van Bourbon]] die e vree skoan proalgraf hed in de groate Sint Michiels abdie van Antwerpen, moa dedie es ollange ofgebroken deur [[Napoleong]] die do zyn oorlogsskeepswerve gemakt had. De sanskulotten en ton zovele kapot gemakt en gestolen moa van da graf keun je nu nog wa zien in de kathedroale in Antwerpen en in Amsterdam in et ryksmuseum. (de pleuroars of beskrièmers, da zyn beeldekes rond et graf)
Heur moeder wos Isabil van Boerbon, die é lange een vree skoan proalgraf hed in de groate Sint Michiels abdie van Antwerpen, moa dedie es ollange ofgebroken door Napoleon die do zin oorlogs skeepswerve gamoakt had. De sanskulotten en ton zovele kapot gemakt en gestolen moa van da graf keun je neu nog iets zien in de katedraole in Antwerpen en in Amsterdam in het riksmuseum.(de pleuraors of beskrièmers, da zin beeldekes rond tgraf)
 
== Huwelik ==
Ze trouwde in [[Gent]] in 1477 me [[Maximiliaan I|Maximiliaan I van Habsburg]] (1459-1519), beter bekend lik Maximiliaan van Oostnryk, en ze kreegn drie kienders woarvan dat er moarmoa twee de kanse addn om de volwassen leeftyd t'hoaln:
* [[Filips I van Kastilië]] (1478 - 1506), bygenaamd Filips dende SchoonnSchôonn, voader van keizer [[Karel V van et Illig RoomscheKeizer Ryk|Karel V]]
* [[Margaretha van Oostnryk (1480-1530)|Margaretha van Oostnryk]] (1480 - 1530)
 
== Maria's Regeriengeregerienge ==
Wanneer daOs eur voader doatgingdoad ging in [[1477]] moestmost ze zy em totoal ounvoorbereid upvolgn.
Gelukkig was zuzzieze wel vree goe me Margareta[[Margaretha van York]], da wos eur stiefmoedre,. en daDa wos un vree gelièrdegelêerde en rappe vrouwe,. Z'e mèriaMaria van boergonjeBourgondië wookôok flamsVlams gelièrdgelêerd en ze z'et heur vele g'holpen met euren trouw me maksimilaonMaximiliaan en wookôok tegen den altijdaltyd moa ipdringerigeipdriengerige politikpolitiek van de Fransken keuningkkeunienk LowieLouis XI. Dien zei da volgens 't Frans opvolgings- en erfrecht een vrouwe gin recht oad ip Frans bezit en dus da Bourgondië were noa Frankryk most goan. Dus had ie, al vanos heur voader doad was, Artesië, in wa ta nu Frans-Vlaanderen es, ingepakt. Moa 't was vree moeilik vo Maria omda een vrouwe byvoorbeeld militair nie zo vele kostte doen gelik nen vint die oltyd an de kop van un leger kostte stoan.
Dien zei dat volgens 't Frans opvolgings- en erfrecht een wuf gèn recht ot ip Frans bezit en dus da Boergonje wére noa Frankrik moestte goan.
Dus hat ie, al vano heur voader doad was, Artesië, in wa ta nu Frans-Vlaanderen es, ingepakt. Moa twas vree moeilik vo Mèria omda een vrouwe bivoorbeeld militèr nie zo vele kostte doen gelik nen vint die oltid an de kop van un leger kostte stoan.
 
Naturlik ad da dramoatische gevolgen. Direct eistn sommigste steedn, voorol [[Brugge]] en [[Yper]] en sommigste streekn (lik [[Broabant]] en [[Olland]]) under verloorn privileges were up. En me succes want deur de toekennienge van het [[Groot Privilege]] (11 februari [[1477]]) verkreeg Maria financiële en militaire steun van de [[Staten-Generaal]] der [[Nederlandn]].
 
== Eur Titelstitels ==
[[5 januoari]] [[1477]] - [[27 moarte]] [[1482]]:
* [[Ofbeeldienge:Blason fr Bourgogne.svg|30px]] [[Hertog van Bourgondië|ertoginne van Bourgondië]] (eigentlik ad dende FranschnFransche keunienk [[Lodewyk XI van Vrankryk|LodewykLouis XI]] da gebied ol veroverd by 'n dood van [[Karel dende Stoutn]])
* [[Ofbeeldienge:Armoiries Brabant.svg|30px]] [[Hertog van Brabant|ertoginne van Broabant]]
* [[Ofbeeldienge:Wappen Geldern-Juelich.svg|30px]] ertoginne van Gelre
Regel 39 ⟶ 37:
* [[Ofbeeldienge:Armoiries Comtes de Luxembourg.svg|30px]] ertoginne van [[Luxemburg]]
* [[Ofbeeldienge:Arms of Namur.svg|30px]] markgravinne van Noamn
* [[Ofbeeldienge:Blason fr Franche-Comté.svg|30px]] [[Bourgondiërs#MachtstrydHuus voBourgondië 't groafschap Bourgondië(1347–1361)|gravinne van vry Bourgondië (Franche-comté)]]
* [[Ofbeeldienge:Blason province fr Artois.svg|30px]] gravinne van [[Groafschap Artesië|Artesië]]
* [[Ofbeeldienge:Blason Charolais.svg|30px]] gravinne van [[Groafschap Charolais|Charolais]]
Regel 48 ⟶ 46:
* [[Ofbeeldienge:Graafschap zutphen.svg|30px]] gravinne van Zutphen
 
== DoodDôod ==
[[Ofbeeldienge:Grafmarg.JPG|thumb|left|<center>Eur proalgraf in Brugge]]
't Ryk van eur was van korte deure. Up den desastreuzn dag van zes moarte [[1482]], binst ne volknjacht in de busschn van [[Wyndoale]] by [[Toeroet]], miste eur peird ne sproung en viel. Maria vloog over eur peird en die beeste kwam up eur terechte. Mè lik resultoat en bekknbreuke en en inwendige bloedienge. Z'èn Maria noa 't [[Prinsenhof (Brugge)|Prinsenhof]] in [[Brugge]] gebrochgebrocht, moa 't mochte nie mè elpn, den 27sten moarte es ze an eur verwoundiengn bezweekn.
 
Z'èt e proalgraf gekreegn in d'[[Onze-Lieve-Vrouwekerke (Brugge)|Onze-Lieve-Vrouwekerke]] van [[Brugge]], nevers da van eur voader [[Karel dende Stoutn]]. Je kut ze doar nog osan goan bekykn.
't Ryk van eur was van korte deure. Up den desastreuzn dag van zes moarte [[1482]], binst ne volknjacht in de busschn van [[Wyndoale]] by [[Toeroet]], miste eur peird ne sproung en viel. Maria vloog over eur peird en die beeste kwam up eur terechte. Mè lik resultoat en bekknbreuke en en inwendige bloedienge. Z'èn Maria noa 't [[Prinsenhof (Brugge)|Prinsenhof]] in [[Brugge]] gebroch, moa 't mochte nie mè elpn, den 27sten moarte es ze an eur verwoundiengn bezweekn.
 
By upgroaviengn round 1980 èn ze 't graf van Maria weregevoundn, moa nie van da van Karel.
Z'èt e proalgraf gekreegn in d'[[Onze-Lieve-Vrouwekerke (Brugge)|Onze-Lieve-Vrouwekerke]] van [[Brugge]], nevers da van eur voader [[Karel den Stoutn]]. Je kut ze doar nog osan goan bekykn.
 
By upgroaviengn round 1980 èn ze 't graf van Maria weregevoundn, moa nie van da van Karel.
 
Ton ister wook een otopsie of forensies onderzoek gewist van heur geromte en men es ton tot de bevindinge gekoom da ze verzekers nen pneumotoraks gekregen ed. Da des een gat in de longe verzekers door een gebroken rebbe, sé nog een ende geleefd en ze moe vree ofgezien en.
Sommeste van de orgoannen gelik therte werden in een loaden kistte elders begroaven da wost ton gebrukkelik. Heuren vint Maksimiliaon van oestenrik is begroaven in insbroek.
 
Ton isterist wooker ôok een otopsie of forensies onderzoek gewist van heur geromtegeroamte en men es ton tot de bevindinge gekoomgekomn da ze verzekers nen pneumotoraks gekregen edet. DaDat deses een gat in de longe verzekers doordeur een gebroken rebbe,. Z' e nog een ende geleefd en ze moe vree ofgezien en.
Sommeste van de orgoannenorgoann gelik therte't herte werden in een loaden kisttekiste elders begroaven, da wostwos ton gebrukkelikgebruukelik. HeurenHeur vint Maksimiliaon van oestenrikMaximiliaan is begroaven in insbroekInnsbruck.
 
== Externe koppeliengn ==
Regel 70 ⟶ 66:
[[Categorie:Hertog van Broabant]]
[[Categorie:Groaf van Artois]]
[[Categorie:Groaf van Bourgondië]]