Wikipedia

Hertog van Broabant: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Vorige veranderiengeVolgende veranderienge →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
link
Pastel (discuusjeblad | bydroagn)
4.476 bewerkingen
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
[[Image:Armoiries Brabant.svg|thumb|<center>De Belgische vlagge is gebaseerd ip de drie kleurn van ’t't woapnschild van Broabant]]
[[Image:Codex_Manesse_Johann_von_Brabant.jpg|thumb|<center>Hertog Jan I van Broabant in de Slag by Woeringen (1288)]]
Den titel '''Hertog van Broabant''' is in 1183/1184 gecreëerd gewist deur keizer [[Frederik Barbarossa]] van 't [[Hillig Rôoms Ryk]], as compensoasje vo groaf Godfried III van Leuven, omdat ie Jeruzalem hielp verdeedign teegn den Egyptische sultan Saladin.
 
De keizer verênigdeverêenigde zyn gebiedn, 't [[groafschap Leuven]], 't [[Broabantgouwe#'t gebied tusschn de Dender en de Zenne|landgroafschap Broabant]], en 't [[markgroafschap Antwerpn]], vo Godfried III zyn oudste zeune [[Hendrik I van Broabant|Hendrik]], die den êestn hertog van Broabant kwam.
 
In 1190, achter den dôod van zyn voader, kwam Hendrik I ook [[Neder-Lotharingen#D’hertoogn van Neder-Lotharingen|hertog van Neder-Lotharingen]]. Moar ip de ryksdag van Schwäbisch Hall verkloarde keizer [[Hendrik VI (HRR)|Hendrik VI]], den ipvolger van Frederik Barbarossa, dat 't hertogdom Neder-Lotharingen van nu vôort zo goed of gin gezag mer haad, en da den hertog van Broabant ollêne nog etwa te zeggn haad binn zyn eign gebiedn en rykslêenn. De noame [[Lothier]] of Lotryk kwam in gebruuk vo da gebied. Lothier meugt dus nie verward wordn mè [[Neder-Lotharingen]], da vele grodder was.
 
In 1288, achter de ''Slag by Woeringen'', krêegn d’hertoognd'hertoogn van Broabant ook 't [[hertogdom Limburg]].
 
't [[Hertogdom Broabant]] bestound uut d’d'[[Hollandsche provinsjes|Hollandsche (Nederlandse) provinsje]] [[Nôord-Broabant]], 't [[Brussels Hoofdstedelik Gewest]], d’hudiged'hudige [[Belgische provinsjes]] [[Vlams-Broabant]], [[Antwerpn (provinsje)|Antwerpn]] en [[Woals-Broabant]] en ’t't gebied van Gembloux en Sombreffe in de provinsje Noamn. De belangrykste steedn woarn [[Brussel]], [[Antwerpn]], [[Leuven]], [[Mechelen]], [['s-Hertogenbosch]], [[Lier]] en Breda.
 
==De vôorouders van d’hertoognd'hertoogn van Broabant==▼
Den êestn mè zekerheid gekende groaf van ‘t't [[groafschap Leuven]] en stamvoader van de Leuvense groavendynastie, was Lambert I van Leuven, zeune van Adela van Leuven en Reginar III van 't [[Huus Reginar]] (of de Reiniers), 'n belangryke oadellikke familie in [[Lotharingen]] binst de 10e êeuwe. ▼
 
Round 985–990 trouwde Lambert I mè Gerberga van Lotharingen, gravinne van Brussel en dochter van [[Karel van Neder-Lotharingen]]. Doadeure wierd et groafschap Leuven verênigdverêenigd met et groafschap Brussel, dat e stik was van de [[Broabantgouwe]].▼
▲==De vôorouders van d’hertoogn van Broabant==
▲Den êestn mè zekerheid gekende groaf van ‘t [[groafschap Leuven]] en stamvoader van de Leuvense groavendynastie, was Lambert I van Leuven, zeune van Adela van Leuven en Reginar III van 't [[Huus Reginar]] (of de Reiniers), 'n belangryke oadellikke familie in [[Lotharingen]] binst de 10e êeuwe.
 
▲Round 985–990 trouwde Lambert I mè Gerberga van Lotharingen, gravinne van Brussel en dochter van [[Karel van Neder-Lotharingen]]. Doadeure wierd et groafschap Leuven verênigd met et groafschap Brussel, dat e stik was van de [[Broabantgouwe]].
 
===Groavn van Leuven en Brussel===
Regel 34 ⟶ 33:
* 1106-1128 : Godfried I
* 1128-1141 : Godfried II, zyn zeune
* 1141-1190 : Godfried III, zyn zeune. Je trouwde in 1155 mè Margaretha van Limburg vor ’n’ 'n ende te moakn an de stryd tusschn Leuven en ’t't hertogdom Limburg (nu in de provinsje Luuk). Achter heur dôod in 1172 ist ie hertrouwd met Imena, e dochter van Lodewyk I, de groaf van [[Groafschap Loon|Loon]].
 
==Hertog van Broabant==
[[Image:Armoiries Brabant.svg|thumb|150px|<center>’t Woapnschild van d’hertoogn van Broabant]]▼
===Hertoogn van Broabant en Lothier===
*[[Hendrik I van Broabant|Hendrik I]] (1183/1184-1235), êestn hertog van BrabantBroabant, zeune van Godfried III van Leuven en Margaretha van Limburg.
*Hendrik II (1235-1248), zyn zeune
*Hendrik III (1248-1261), zyn zeune
*Hendrik IV (1261-1267), zyn zeune
*Jan I (1267-1294), zyn broere
▲[[Image:Armoiries Brabant-Limburg Arms.svg|thumb|150px|thumb|<center>’t't Woapnschild van d’hertoognd'hertoogn van Broabant en Limburg]]
Ounder Jan I krêegn d’hertoogn van Broabant ook 't [[hertogdom Limburg]], achter de Slag by Woeringen in 1288.▼
[[Image:Blason Bourgogne-Brabant (selon Gelre).svg|150px|thumb|<center>'t Woapnschild van d’hertoognd'hertoogn van Broabant van 't Huus Bourgondië]]▼
▲Ounder Jan I krêegn d’hertoognd'hertoogn van Broabant ook 't [[hertogdom Limburg]], achter de Slag by Woeringen in 1288.
 
===Hertoogn van Broabant, Lothier en Limburg===
*Jan I (1288-1294), twidde zeune van Hendrik III.
Je trouwde in 1273 mè Margaretha van Dampierre, dochter van de [[Groaf van Vloandern|Vlamsche groaf]] [[Gwyde van Dampierre]] en Mathilde van Béthune. Zyn êeste vrouwe, MargarethaMarguerite Capet, e dochter van [[LodewykLouis IX van Vrankryk]], was in 1271 gestorvn, e joar achter under trouw. Zyn dochter, Margaretha van Broabant, trouwde in 1292 mè [[Hendrik VII (HRR)|Hendrik VII]] van 't [[Huus Luxemburg]], die in 1308 [[Rôoms-Duutsche keunienk]] en in 1312 [[Lyste van Rooms-Duutsche keuniengn en keizers van et Hillig Rooms Ryk#Huus Luxemburg|keizer van 't Hillig RoomsRôoms Ryk]] kwam.▼
[[Image:Brabant-Limburg Arms.svg|thumb|150px|thumb|<center>'t Woapnschild van d'hertoogn van Broabant en Limburg]]
▲Je trouwde in 1273 mè Margaretha van Dampierre, dochter van de [[Groaf van Vloandern|Vlamsche groaf]] [[Gwyde van Dampierre]] en Mathilde van Béthune. Zyn êeste vrouwe, Margaretha Capet, e dochter van [[Lodewyk IX van Vrankryk]], was in 1271 gestorvn, e joar achter under trouw. Zyn dochter, Margaretha van Broabant, trouwde in 1292 mè [[Hendrik VII (HRR)|Hendrik VII]] van 't [[Huus Luxemburg]], die in 1308 [[Rôoms-Duutsche keunienk]] en in 1312 [[Lyste van Rooms-Duutsche keuniengn en keizers van et Hillig Rooms Ryk#Huus Luxemburg|keizer van 't Hillig Rooms Ryk]] kwam.
*Jan II (1294-1312), zyn zeune
*Jan III (1312-1355), zyn zeune
*Johanna van Broabant (1355-1406), (tout 1383 tegoare met heur twidde vint Wenceslas I van Luxemburg, de joungste zeune van [[Jan van Luxemburg]]), zyn dochter. Heur êeste vint was groaf [[Groafschap Henegouwn#Huus Avesnes|Willem II van Henegouwn]] ook [[Groafschap Holland#Huus Avesnes|Willem IV van Holland]] van 't Huus Avesnes. Heur zuster Margaretha van Broabant trouwde mè [[Lodewyk van Male]], [[groaf van Vloandern]], en heur zuster Maria mè Reinoud III van Gelre. Johanna heur twi schonbroers betwistegn heur erfipvolgienge, wa da ’t begun was van de Boabantsche Successieoorloge (1356-1357).
 
Den [[hertog van Bourgondië]] [[Filips de Stoutn]] liet in 1390 zyn vrouwe [[Margaretha van Male]] (dochter van Johanna heur joungere zuster Margaretha en Lodewyk van Male) erkennen as erfgenoam. In 1414 wierd under twidde zeune AntoonAnton, de joungere broere van [[Jan zounder Vrees]] en [[Margaretha van Bourgondië (1374-1441)|Margaretha van Bourgondië]], anveird as ruwoard (regent) in Broabant. Achter Johanna heur dôod in 1406, erfde AntoonAnton ’t't hertogdom Broabant, Lothier en Limburg.
 
===[[Bourgondiërs#Hertoogn van Bourgondië van ’t't huus Valois|Huus Bourgondië]]===
[[File:HainautNamur1477.png|thumb|<center>'t Hertogdom Broabant en de groafschappn Henegouwn en Noamn in 't roze; et groafschap Vloandern in 't groen (1477)]]
▲[[Image:Blason Bourgogne-Brabant (selon Gelre).svg|150px|thumb|<center>'t Woapnschild van d’hertoogn van Broabant van 't Huus Bourgondië]]
*AntoonAnton van Bourgondië (1406-1415)
*Jan IV van Broabant (1415-1427), zyn zeune
*Filips I van Saint-Pol (1427-1430), zyn broere
Regel 66 ⟶ 65:
 
===[[Huus Habsburg]]===
*Regentschap van [[Maximiliaan I|Maximiliaan van OostnrykÔostnryk]] (1482-1494), vint van Maria van Bourgondië
*[[Filips I van Kastilië|Filips III]] (Filips de Schôonn) (1494-1506), under zeune
*[[Keizer Karel V|Karel II]] (Keizer Karel V) (1506-1555), zyn zeune (van 1506 tout 1515 ounder ’t't regentschap van zyn grotvoader [[Maximiliaan I|Maximiliaan van Ôostnryk]])
In 1543 kost [[Keizer Karel V]], met et ''Verdrag van [[Venlo]]'', Gelre en Zutphen by zyn gewestn voegn. Van da joar wordn de Nederlandn de [[Zeventien Provinciën]] genoemd en kwam 't hertogdom Broabant êen van de zeventiene. Den term wordt gebruukt vo de periode van 1543 tout 1581 ([[Plakkaat van Verlatinghe]]). Met et ''Verdrag van Augsburg'' van [[26 juni]] [[1548]] kost ie verkrygn danda de Zeventien Provinciën as êen stoat anzien wierdn, en met de ''Pragmatieke Sanctie'' van [[4 november]] [[1549]] wierd er bepoald dan ze ossan mostn tegoare bluuvn ounder êen keunienk, on ze overg’erfdoverg'erfd wierdn. In 1555 dêed ie ofstand vo zyn zeune Filips.
*[[Filips II van Spanje|Filips IV]] (Filips II van Spanje) (1555-1598)
Broabant komt ounder de [[Spoansche Nederlandn]]. In 1568 begunt de [[Tachtigjoarign Oorloge]].
*FransFrançois van Anjou (Valois) (1582-1584)
’t't Hertogdom Broabant komt tydelik ounder FransFrançois, den hertog van Anjou, achter ‘t't Plakkaat van Verlatinghe (1581), woaby da [[Filips II van Spanje]] ofgezet wierd. FransFrançois van Anjou was de joungste zeune van keunienk HendrikHenri II van FrankrykVrankryk en [[Catharina de' Medici]], en de joungere broere van de FranscheFrãnsche keuniengn FransFrançois II, KarelCharles IX en HendrikHenri III.
*[[Aartshertoginne Isabella|Isabella Clara Eugenia]] en [[Albrecht van OostnrykÔostnryk]] beter bekend as [[Albrecht en Isabella]] (1598-1621)
*[[Filips IV van Spanje|Filips V]] (Filips IV) (1621-1665)
By de [[Vrede van Münster]] in 1648 gaf [[Filips IV van Spanje]] Stoats-Broabant (d’hudiged'hudige [[Hollandsche provinsjes|Hollandsche (Nederlandse) provinsje]] Nôord-Broabant) an de [[Republiek der Zeevn Verenigde Provinciën]]. 't Zuudn blêef ounder Spoansche heerschappye.
*[[Karel II van Spanje|Karel III]] (Karel II) (1665-1700)
*Binst de [[Spoansche Successieoorlog]]e: [[Filips van Anjou|Filips VI]] (Filips van Anjou) (1700-1713)
By de [[Vrede van Utrecht (1713)]] wierd Filips van Anjou erkend as keunienk [[Filips V van Spanje]], ip vôorwoarde dat ie gin keunienk van FrankrykVrankryk zou zyn. De Spoansche Nederlandn die were no den OostnrykschnÔostnrykschn tak van ’t't Huus [[Habsburg]] giengn, kwoamn nu de [[Ôostnryksche Nederlandn]], ounder keizer Karel VI.
*[[Karel VI van et HRR|Karel IV]] (Keizer Karel VI) (1713-1740)
 
Regel 88 ⟶ 87:
*[[Frans II (HRR)|Frans II]] (1792-1795)
 
==HerleviengeHerleevienge van den titel==
===[[Huus van Saksen-Coburg en Gotha|Huus Saksen-Coburg en Gotha]]===
[[Image:Blason Philippe et Mathilde de Belgique.png|thumb|<center>Woapnschild van Philippe & Mathilde, van on ze hertog en hertoginne van Broabant woarn]]
Olhoewel da Nôord-Broabant, ton e stik van 't historisch hertogdom, nu in [[Holland]] (Nederland) ligt, wordt den titel van hertog van Broabant, achter d’iprichtienged'iprichtienge van 't keunienryk België, gegeevn an de krôonprins die e zeune van de keunienk van België is.
Den êestn hertog van Broabant van 't Belgisch keuniengshuus was Leopold II, zeune van den êeste keunienk, Leopold I.
*Leopold II (1840-1865), zeune van Leopold I
Overgenomen van "https://vls.wikipedia.org/wiki/Hertog_van_Broabant"