Zunsverduusterienge: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
converted Image to svg |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 1:
{{Streektoale|Brugs}}
[[Ofbeeldienge:Geometry of a Total Solar Eclipse.svg|thumb|250px|right|Geometrië van een totoale zunsverduusterienge (nie up schoale).]]
[[Ofbeeldienge:Solar_eclipse_1999_4_NR.jpg|thumb|250px|right|Fotto van de totoale zunsverduusterienge van 11 ogusts 1999.]]
Een '''zunsverduusterienge''' geburt ot de [[moane]] tusschn de [[zunne]] en d' [[eirde (planete)|eirde]] passèrt en de zunne gedêeltelik of hêelteganstn bedekt. Da kad ollêne gebeurn by nieuwe moane on de zunne en de moane in conjunctie mè mankoar stoan gelik da me ze zien
Een totoale zunsverduusterienge is een spectaculair nateurlik gebeurn, en veel mensn zyn gerêed van een deftig ende te reizn vôor êenn te zien. Azo woarn der veel Belgn die noa Normandië of de streke round Virton hèn gereen vo de [[zunsverduusterienge van 11 ogustus 1999]] te zien. An den andere kant kunn'n mensn die den astronomische verkloarienge nie kenn'n deftig de schrik krygn od het in 't middn van den dag olmetêens dounker wordt. 't Is doavan
== Sôortn ==
Regel 10 ⟶ 11:
Der zyn vier sôortn zunsverduusterienge:
* Een totoale zunsverduusterienge, ot de zunne volledige deur de moane bedekt wordt. Dat is den ênigste sôorte verduusterienge woardat de corona zichboar wordt.
* Een riengvormige zunsverduusterienge, on de moane en de zunne in conjunctie stoan, moar d' ogenschynlike
* Een ''hybriede'' zunsverduusterienge die up bepoalde plekkn up d' eirde as een totoaln zunsverduusterienge gezien wordn, binst dat up andere plekkn de verduusterienge riengvormig is.
* Een gedêeltelike zunsverduusterienge viendt platse on de zunne en de moane nie in mankoars verlengde liggn. Da geldt dus zels by een totoale zunsverduusterienge vo de streekn die buutn 't totaliteitsgebied liggn, moar in sommige gevolln is der ollêne moa een gedêeltelike verduusterienge te zien.
Regel 18 ⟶ 19:
[[Ofbeeldienge:NASA-solar eclipse STEREO-B.ogv|thumb|right|200px|De moane die verby goat vo de zunne, gezien deur een sateliete ''STEREO-B'' van een ofstand die 4,4 kêern den ofstand van d' eirde noa de moane is.]]
Zowel de boane van de moane round d' eirde, en de boane van d
[[Ofbeeldienge:Solar eclipse animate (2006-Mar-29).gif|thumb|left|250px|Zunsverduusterienge van 29 moarte 2006]]
=== Terminologie ===
't Begrip ''centroale verduusterienge'' wordt gebruukt vo de gevolln woardat de totaliteitsschaduwe 't uppervlak van d' eirde rakt. In 't gevol van een riengvormige of hybriede verduusterienge rakt de schaduwe 't eirduppervlak nie of nie vo de volledige deur van de verduusterienge; die wordn ton nie-
Een totoale verduusterienge geburt in verschillende stappn:
Regel 28 ⟶ 29:
* Twidde contact - Begint mè ''Baily's Beads'' (verôorzakt deur zunnelicht da in de vallein up de moane deureschynt. Bykans de hêle zunneschyve is bedekt.
* Totaliteit - de schaduwe van de moane bedekt de zunneschyve hêelteganstn, en ollêene de corona is zichboar.
* Derde contact -
== Geometrie ==
[[Ofbeeldienge:Solar eclipse.svg|thumb|150px|right|Diagram van een zunsverduusterienge (nie up schoale).]]
't Diagram an de rechterkant toogt de platse van de zunne, de moane en d' eirde in een zunsverduusterienge. 't Dounkergryst dêel is de ''umbra'' woardat de zunne volledige is ofgedekt deur de moane. 't Gebied woardat de ''umra'' 't eirduppervlak rakt, is wordat een totoale zunsverduusterienge te zien is, 't Lichtgryst dêel is de ''penumbra'' woardat een mens een gedêeltelike verduusterienge kan zien.
De boane van de moane
[[Ofbeeldienge:eclipses solares.en.svg|left|framed|'''A''' Totoale verduusterienge in de ''umbra''.<br />'''B''' Riengvormige verduusterienge in de ''antumbra''. <br />'''C''' Gedêeltelike verduusterienge in de ''penumbra''.]]
== Pad ==
Gedeurende een centroale verduusterienge beweegt de moane zyn ''umbra''/''antumbra'' rap (~ 1700 km/h) van 't westn noa 't ôostn. D' eirde rotèrt ook wel in de zelste richtienge moa veel trager dan de moane zyn schaduwe. De brêedte van de ''umbra'' hangt of
== Vôorkommn en cyclussn ==
Totoale zunsverduusteriengn zyn zeldzoame gebeurtenissn.
{{clear}}
== Gevoar vo d' oogn ==
Regel 56 ⟶ 57:
[[Ofbeeldienge:Eclipse movie.gif|150px]]
</div></center>
Ot een mens rechte noa de fotosfeer van de
[[Ofbeeldienge:Eclipsbrilletje.JPG|thumb|Zunsverduusteriengsbril.]]
|