Jan Bart: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Regel 12:
===Koaper in Fransche dienst===
Wannêer Louis XIV in 1672 en oorloge start teegn de Verenigde Provincies en ezo de [[Ollandsche Oorloge]] begunt, es Baert twêede luutenant in [[Vlissingn]] en stapt ie tegoare me Charles Keyser oovr na de Franschn. In 1673 est'n twêedn in rang ouder koaper Willem Dorne an bôord van ''l'Alexandre'' die ounder Fransche voogdy en de garanti van koapersbrievn raids uutvoert ip vyandige bôotn. 't Joar derachter krygt Baert zelve 't commando oovr 't schip ''Le Roi David''. Ip 3 februari 1675 trouwt Baert me Nicole Goutier of Gontier (1659-1682) en gift oar als trouwcadeau e buutgemakt fregat. In april 1676 scheept Baert in ip ''La Royale''. In september van da joar, verkloarde Vrankryk den oorloge aan de [[Hanze|bound van Hanzesteed'n]]. In [[Amburg]] wierd zyn schip ''La Royale'' geplunderd mo de koaper kan toch nog in Duunkerke groakn. In de latste joarn van d' Ollansche Oorloge stoudn Baert nog an't bevel van verschillige bôotn woarmee n'em vele Ollandsche en ôok Ingelsche voartuugn verooverde of dee zienkn. In 1677 stound ie ip't fregat ''La Palme'' an't ôofd van e vloot van zes scheepn. In juni 1678 viel tie by [[Texel]] me vier scheepn 't Ollansche fregat ''Schiedam'' an woarby da tie zwoar geblesseerd groakte mo toch de ''Schiedam'' koeste veroovern en na Duunkerke bringn. Zyn succes bleef nie onipgemekt deur zyn chefs, de minister van de marine Jean-Baptiste Colbert en de keunink zelve. Ip [[10 ogustus|10 oest]] [[1678]]
Achter de Vrede van Nymeegn kwam Bart officiël by de Fransche keuninklyke marine ip recommendoasje van [[Vauban]] en ip 8 januari 1679 wierd ie deur Louis XIV benoemd tot luutenant ter zêe. Deur de vrede tusschn Vrankryk, de Republiek en Ingeland wos't ip die moment
In 1683 verkloarde Spanje den oorlog an Vrankryk en ezo begoest de [[Frans-Spoansche oorloge (1683-1684)]]. Byst dien oorloge koest Baert an bôord van ''Le Modéré'' tegoare me de markies van Ablimont e poar Spoansche scheepn entern in de gebuurte van [[Cadiz]] wa symbolisch wos vo de zwakte van de Spoansche marine in vergelykienge me de Fransche. De Spoansche keunink [[Koarel II van Spanje|Koarel II]] zag da antins in en tekende in 1684 rappe e bestand me Vrankryk ('t [[Bestand van Regensburg]]), woardeur de Frans-Spoansche oorloge ten ende kwam. In 1686 wierd Baert benoemd tot kapiting ip't marinefregat ''La Serpente''.
[[Image:Jean Bart statue Dunkirk.jpg|thumb|right|Standbêeld van Jan Baert in Duunkerke]]
===De Neegnjoarige Oorloge===
In 1688 gienk Vrankryk me d'[[Ierland|Iersche]] [[Jacobietn]] en d'[[Ottomoan'n]] als boundgenootn in oorloge teegn de [[Liga van Augsburg]] die bestound uut Ingeland, de Republiek, Spanje, 't [[Illig Roomsche Ryk]], de [[Savoye]] en [[Zweedn]] en ezo gienk de Neegnjoarige Oorloge van start. In 1689 wierd Baert tegoare me Claude de Forbin belast me't escorteern van konvooin ip't [[Iengels Kanoal]]. Byst dien dienst wierdn ze by't eiland [[Wight]] in de tange genoomn deur d'Ingelsche en gevangngezet en na [[Plymouth]] gezondn mo ze koestn ontsnappn en were in Vrankryk groakn. Vuuftien doagn achter zyn ontsnapppienge, ip 20 juni 1689, wierd Baert tot kapiting ter zêe van de keuninkyke marine ter beloonienge van zun inspanniengn vo em ip te offern om de konvooin van commercantn te beschermn. Ip 13 oktober van da joar trouwde em me zyn twêede vrouwe Marie Jacqueline Tugghe. 't Joar derachter, in 1690, kreeg tie tbevel oovr 't fregat ''L'Alcyon'' in de vlôot die gedelegeerd wierd deur Tourville, de vice-admiral van de vlôot van de Levant die opereerde in de Middellansche Zee teegn Ollandsche en Ingelsche bôotn. Ip [[10 juli]] [[1690]] vocht ie mee in de [[Slag by Beachy Head]] die resulteerde in e Fransche oovrwinnienge en derachter, in 1691 namtie tusschn juni en oest dêel an de ''[[Campagne de Large]]'' van Tourville teegn d'Ingelsche admiral Russell. Loater da joar toogde Baert nog mêer zyn vernuft ip zêe deur deur een Ingels-Ollandsche blokkoade van d'oavn van Duunkerke te breekn. Je koeste dus de oopn zêe bereikn woarda tie enigte bôotn plunderde en zyn buutgemakte stock afzette in Nôorweegn (da toen in vrede wos me Vrankryk). Derachter koest em ôok nog nen ôop Ollansche visserbôotn en ulder militaire escortes inpakkn en in de foule plunderde em ôok nog de [[Schotland|Schotse]] kustn.
| |||