Dardanelln: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
nieuw blad: thumb|right|250px|Liggienge van de Dardanelln thumb|right|250px De '''Dardanelln''' ofte de '''Hellespon...
 
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 3:
De '''Dardanelln''' ofte de '''Hellespont''' ([[Turks]]: ''Çanakkale Boğazı'', [[Grieks]]: Δαρδανέλλια) es 'n zêestroate tusschn [[Europa]] en [[Klêen-Azië]], o de nôordwestkantn van [[Turkeye]]. De zêestroate es 'n ounderdêel van de verbindienge tusschn de [[Zwortn Zêe]] en de [[Middellandsche Zêe]], en scheedt 't Europeesche van't Azioatische stik van Turkeye. In't nôordôostn lôopt de stroate oover in de [[Zêe van Marmara]], in't zuudwestn komm'n de Dardanelln uut in d'[[Egeïsche Zêe]].
 
De Dardanelln zyn apeupri 65 kilomèiters lank. De brêedte dervan verschilt ol mè de plekke, tusschn 1,2 en 6 kilomèiter. Gemiddeld es de zêestroate 55 mèiters diepe; 't Diepste punt ligt by 't smolste gedêelte van de Dardanelln by de plekke Çanakkale en es 103 mèiters diepe. O de noordwestkantn van de zêestroatzêestroate ligt et schiereyland [[Gallipoli]] (ip't Europeesche stik).
 
==Noame==
De benoamienge Hellespont komt van de noame die de zêestroate ad in d'oudeyd, ton de Griekn ze ''Hellēspontos'' noemdigd'n, wa "zêe van Helle' wilt zeggn. Die noame komt van de prinsesse Helle uut de Griekse mythologie die bist da zè tôope mè oar broere Phrixus ip 'n goudn'n ramsbok oover de zêestroate vloog, dervan tuumelde en ezo in't woater verdrounk.
 
De noame Dardanelln komt ôorsprounkelyk van de noame ''Stroate van de Dardanelln'' en es van vele loater. Die noame zou verwyzn noar de twêe kastêeln die an de twêe kantn van de zêestroate stound'n vo ze te bewoakn en de Dardanell'n wierd'n enoemd. Die noame komt ton zelve were van Dardanos, e plekke die in d'oudeyd an de Hellespont lag, mo nu nie mêe bestoat.
 
D'uudige Turkse noame ''Çanakkale Boğazı'', wa "stroate van Çanakkale" wilt zeggn, verwyst nor de plekke Çanakkale ip d'n Azioatischn kant van de zêestroate.
 
==Geschiedenisse==
De Dardanelln ofte de Hellespont es ol van verre in d'Oudeyd vrêed importantig gewist lyk voarroute tusschn de Zwortn Zêe en de Middellandsche Zêe en lyk ooversteekplekke tusschn Europa en [[Oazië]]. Ozowel vo de commerce ols vo militaire doelend'n wos't interessant vo controlle t'ein oover de zêestroate. In d'oudeyd lag de stad [[Troje]], die gekend es van de legendoarische vertelsels van [[Homeros]], an de zuudelykn toegank van de Hellespont. 't Es ton istorisch juuster van te zeggn da de Trojoansche Ôorloge tusschn de Griekn en de Trojoan'n nietn van doen adde mè d'ountvoerienge van Helena lyk da Homeros 't vertelt, mo datta geweune batterienge wos vo de plekke te kunn'n annexeern.
 
De Dardanelln woarn ôok e strategische te veroovern plekke vo de g'allieerd'n byst d'n [[Êestn Weireldoorloge]] die ezo d'[[Ottomoan'n]] (die an de kant van de [[Duutsland|Duutsche]] stound'n) wild'n versloan en ezo [[Istanboel]] woud'n veroovern en nen deurgank richtienge [[Rusland]] wildn forceern. Doavo wierd ier van 25 april 1915 tout 9 januari 1916 de Slag by Gallipoli uutgevochtn, mo 't Turks-Ottomoansche leeger ounder leydienge van Mustafa Kemal Atatürk koest da verinder'n en èit de g'allieerd'n ip ulder dooze gegeevn. By de slag kwoam'n surtout ôok vêel soldoatn uut [[Australië]] en [[Nieuw-Zêeland]] omme, wa olle joare erdacht wierd ip [[ANZAC Day]], de 25stn april.
{{Commonscat|Dardanelles}}
 
[[Categorie:Middellandsche Zêe]]
[[Categorie:Zêestroate]]
[[Categorie:Geografie van Turkeye]]